Sprawdź się
Pieśń Legionów Polskich we WłoszechJeszcze Polska nie umarła,
Kiedy my żyjemy.
Co nam obca moc wydarła,
Szablą odbijemy.Marsz, marsz, DąbrowskiDąbrowski
Do Polski z ziemi włoskiwłoski
Za Twoim przewodem
Złączem się z narodem.Jak CzarneckiCzarnecki do Poznania
Wracał się przez morze
Dla ojczyzny ratowania
Po szwedzkim rozbiorze.Marsz, marsz, Dąbrowski...
Przejdziem Wisłę przejdziem Wartę
Będziem Polakami
Dał nam przykład BonaparteBonaparte
Jak zwyciężać mamy.Marsz, marsz, Dąbrowski...
Niemiec, Moskal nie osiędzie,
Gdy jąwszy pałaszapałasza,
Hasłem wszystkich zgoda będzie
I ojczyzna nasza.Marsz, marsz, Dąbrowski...
Już tam ociecociec do swej Basi
mówi zapłakany:
„Słuchaj jenojeno, ponopono nasi
Biją w tarabanytarabany”.Marsz, marsz, Dąbrowski...
Na to wszystkich jedne głosy:
„Dosyć tej niewoli
Mamy racławickie kosyracławickie kosy,
KościuszkęKościuszkę, Bóg pozwoliBóg pozwoli.
Wyjaśnij, jaką funkcję w utworze pełnią czasowniki w pierwszej osobie liczby mnogiej oraz zaimki zaznaczone w ćwiczeniu.
W Pieśni Legionów Polskich we Włoszech znajduje się wiele aluzji historycznych – postaci, przedmioty oraz wydarzenia, które mają znaczenie symboliczne dla wymowy tekstu. Podaj ich przykłady, uzupełniając tabelę. Następnie określ ich funkcję w utworze.
Porównaj tekst Pieśni Legionów Polskich we Włoszech z jej parafrazami i wyjaśnij, co te utwory łączy, a co różni.
O tradycji „Mazurka Dąbrowskiego”Po klęsce roku 1831 Mazurek Dąbrowskiego wszedł również do repertuaru emigracji. Pamiętnikarze potwierdzają, że pieśń grano i śpiewano w Niemczech w latach 1830‑1848, we Francji i w Stanach Zjednoczonych. Tu powstała kolejna parafraza pieśni, swoisty hymn polskiej emigracji na ziemi amerykańskiej:
Jeszcze Polska nie zginęła
Choć my za morzami,
Chociaż z oczu nam zniknęła
Lecz ją w sercach mamy.
Wraz, wraz, tylko wraz!
Gdy wolności przyjdzie czas,
Amerykę rzucim
I do Polski wrócim...[...]
W Polsce legionowa pieśń pełniła nadal rolę patriotycznego hymnu narodowego. Tym żywiej śpiewano ją w okresie kolejnego zrywu niepodległościowego lat 1863‑1864. [...]
Z pieśni na melodię Mazurka Dąbrowskiego tego okresu wymieńmy jeszcze dziarski utwór Jana Lama pt.: 1864:
Jeszcze Polska nie zginęła,
Bo Warszawa żyje!
I śmierć czego nie poczęła,
Grobem nie pokryje.
Naprzód rodacy,
Przyszedł dzień rozprawy!
A hasłem do pracy:
Bóg i krew Warszawy!
Zapoznaj się ze współczesnymi parafrazami Mazurka Dąbrowskiego i wyjaśnij, czemu może służyć dostosowywanie tekstu pieśni do nowych realiów, a także jakie przesłanie płynie z obu.
O tradycji „Mazurka Dąbrowskiego”Kolejny zakręt dziejów odmierzamy pojawieniem się następnej wersji parafrazy Mazurka Dąbrowskiego, to dopiero solidarnościowy zryw roku 1980. Pierwsza z tych wersji z września 1980 r. jest jeszcze mało optymistyczna; to raczej satyra na socjalizm, ekonomiczne warunki życia, niedostatki codzienności:
Jeszcze Polska nie zginęła, bo jeszcze żyjemy,
ale w takim dobrobycie niedługo zdechniemy!
Marsz, marsz, Polacy, bez żarcia do pracy,
pod Partii przewodem rząd nas morzy głodem.
Nie ma mięsa, masła, jaj, zginęła słonina,
trzeba chyba będzie jeść dzieła Lenina...Inna wersja, późniejsza, bo ze stycznia 1981 r. jest już pełna optymizmu i nadziei w „spełnienie ludu wiary”:
Jeszcze Polska nie zginęła, Kiedy my żyjemy!
Solidarnie rusz do dzieła Ludu polskiej ziemi.
Marsz, marsz, Wałęsa, bez szynki, bez mięsa,
Za twoim przewodem
Skończym z kłamstwem, z głodem...
Opisz obraz Juliusza Kossaka pt. Marsz, marsz, Dąbrowski, wykorzystując do tego kontekst powstania Pieśni Legionów Polskich we Włoszech.
Podaj pięć różnych tekstów kultury, które nawiązują do Pieśni Legionów Polskich we Włoszech. Wyjaśnij, na czym polegają te nawiązania.