Chemia jest nie tylko przedmiotem szkolnym, obecna jest w każdej dziedzinie naszego życia. Powtórzmy razem podstawowe informacje o substancjach i ich właściwościach.

1. Czy chemia jest obecna w każdej dziedzinie naszego życia?

Twoja wiedza chemiczna może ci pomóc znaleźć zatrudnienie w wielu branżach:

RCYbWWvhfwl4Q1
Źródło: Krzysztof Jaworski, licencja: CC BY 3.0.
iqCpOiGGPv_d5e237

2. O czym należy pamiętać podczas wykonywania podstawowych czynności laboratoryjnych?

Jednym z ważniejszych sposobów poznawania chemii jest przeprowadzanie doświadczeń. Do ich wykonania niezbędne są szkło laboratoryjne, czasem naczynia porcelanowe lub metalowe oraz sprzęt laboratoryjny. Znajomość zasad stosowania tych urządzeń pozwala na bezpieczne eksperymentowanie.

R1RkXtCdtXV311
Film laboratoryjny pokazujące zastosowania szkła laboratoryjnego, lektor opowiadający o zastosowaniu każdego szkła: Probówka, Zlewka, Lejek, Krystalizator, Cylinder miarowy, Chłodnica, Wkraplacz, Szalka Petriego, Pipety miarowe
iqCpOiGGPv_d5e271

3. Czym różni się substancja prosta od substancji złożonej?

Chemia to nauka zajmująca się badaniem składu i budowy substancji, ich przemian oraz warunków wpływających na szybkość tych przemian.
Substancje możemy podzielić na:

  • proste (pierwiastki),

  • złożone (związki chemiczne).

    Rq4KNcGCEfPKF1
    Źródło: Dariusz Adryan, Agnico-Eagle (https://commons.wikimedia.org), Ben Mills (https://commons.wikimedia.org), (https://commons.wikimedia.org), André Karwath aka Aka (https://commons.wikimedia.org), licencja: CC BY NC 3.0.

iqCpOiGGPv_d5e315

4. Czy znajomość właściwości fizycznych i chemicznych pozwala zidentyfikować dowolną substancję?

Każda substancja ma swoje charakterystyczne cechy – właściwości, które możemy podzielić na:

  • fizyczne,

  • chemiczne.

    R1SafeMUT5SR21
    Źródło: Dariusz Adryan, licencja: CC BY 3.0.

iqCpOiGGPv_d5e356

5. Jakie właściwości substancji stanowią kryteria podziału pierwiastków na metale i niemetale?

Substancje proste można podzielić na:

  • metale,

  • niemetale.

    Ryh0VUriL3CHX1
    Źródło: Dariusz Adryan, licencja: CC BY 3.0.

iqCpOiGGPv_d5e398

6. Czym różni się substancja chemiczna od mieszaniny?

W przyrodzie substancje (pierwiastki i związki chemiczne) rzadko występują w postaci „czystej”, często tworzą mieszaniny.

R1UepLnwjtHTd1
Źródło: Dariusz Adryan, licencja: CC BY 3.0.

Sposoby rozdzielania mieszanin

RM57ra5jU1k3x1
Mieszaniny

Piktogramy ostrzegawcze umieszcza się na opakowaniach preparatów zawierających substancje niebezpieczne dla zdrowia i życia człowieka.

RPmC947Qy6ZhM1
iqCpOiGGPv_d5e447

Zadania

Pamiętam i rozumiem

  • Wyjaśnij, na czym polega zjawisko dyfuzji i zaplanuj doświadczenie, które je zilustruje.

  • Opisz metody rozdzielania mieszanin.

  • Wyjaśnij różnicę między pierwiastkiem, związkiem chemicznym a mieszaniną.

Czytam i interpretuję

  • W dowolnym źródle (podręczniki, książki, encyklopedie, Internet) znajdź informacje dotyczące znanych chemików i przedstaw ich wkład w rozwój nauki.

  • Z tablic chemicznych odczytaj dostępne informacje na temat złota i srebra, siarki i tlenu (np. temperaturę topnienia, gęstość). Porównaj odczytane wyniki, a następnie podaj inne znane ci właściwości metali i niemetali.

  • Korzystając z układu okresowego, odszukaj ukryte w swoim imieniu i nazwisku symbole pierwiastków chemicznych. Sprawdź, które z nich są metalami, a które – niemetalami. Zebrane dane zestaw w tabeli.

  • *W laboratorium chemicznym nie posługujemy się zmysłem smaku w celu identyfikacji substancji. Sprawdź w dostępnych źródłach, jakie rodzaje smaku rozróżniamy i podaj przykłady odpowiednich produktów spożywczych wywołujących te wrażenia smakowe.

Rozwiązuję problemy

  • Oceń, czy producent powinien do wykonania uchwytów do patelni i garnków oraz pokrywek użyć metalu, czy pokryć je tworzywem sztucznym. Swoją odpowiedź uzasadnij.

  • Zastanów się i opisz dwie metody rozdzielania mieszaniny soli kamiennej i wody. Zaproponuj potrzebny sprzęt laboratoryjny.

  • Wyjaśnij, dlaczego lód unosi się na powierzchni wody.

  • Wyjaśnij, w jaki sposób można sprawdzić, czy otrzymane kolczyki są wykonane ze srebra. Oblicz jaką powinny mieć masę, wiedząc, że mają kształt sześciennych kostek o długości boku = 0,5 cm.

    RtPXB6Y9ocgmQ1
    Źródło: Marcin Sadomski, Markus Huber (http://www.openfootage.net), licencja: CC BY 4.0.

  • Zaplanuj doświadczenie pozwalające sprawdzić, czy większą gęstość ma woda, czy olej.

iqCpOiGGPv_d5e532

Projekt badawczy

Projekt badawczy – korozja i sposoby jej zapobiegania

Tytuł projektu

Korozja i sposoby jej zapobiegania

Temat projektu

Określenie czynników powodujących korozję oraz porównanie sposobów zabezpieczania materiałów przed korozją

Badana hipoteza

Korozja następuje pod wpływem czynników środowiska (tlenu zawartego w powietrzu, wilgoci) oraz związków chemicznych, np. soli kamiennej. Metodami chroniącymi przed korozją są: malowanie farbami, malowanie lakierami, oliwienie i smarowanie.

Materiały źródłowe

1.10. Metale

Uczeń

Co dokładnie mam zamiar zrobić, by sprawdzić, czy hipoteza jest prawdziwa?

Zaplanować doświadczenie pozwalające określić czynniki wpływające na korozję oraz najlepsze sposoby jej zapobiegania.

Co trzeba przygotować, by zweryfikować hipotezę?

Przedmioty żelazne i stalowe, wodę, sól kamienną, olej, oliwę, farbę, lakier, smar, naczynia, np. słoiki, do przeprowadzenia doświadczenia.

Co będę obserwować (mierzyć)?

Wpływ substancji zawartych w roztworze na szybkość korozji.
Wpływ substancji zabezpieczających przed korozją.

Czas trwania

3‑tygodniowa obserwacja.

Wyniki

Przygotowanie karty pracy z zapisem codziennych obserwacji zestawionych w tabeli. Aktualizowane co tydzień fotograficzne relacje z przebiegu eksperymentów.

Wniosek

Czego się nauczyłem podczas tego projektu?

Wyniki i wnioski z projektu badawczego

R2XRrxIqbBov61
załącznik z dokumentem do pobrania
Źródło: Małgorzata Bartoszewicz, licencja: CC BY 3.0.
iqCpOiGGPv_d5e571

Test sprawdzający z działu I. Substancje i ich właściwości

Test sprawdzający

R1JZC7MsuU34O1
załącznik z dokumentem do pobrania
Źródło: Małgorzata Bartoszewicz, licencja: CC BY 3.0.

Klucz testu

R1RILZg4jCo4o1
załącznik z dokumentem do pobrania
Źródło: Małgorzata Bartoszewicz, licencja: CC BY 3.0.