Świat składa się z atomów

RRrdMPs6juTx7

Fotografia przedstawia wielki model atomowy kryształu żelaza. Kilka wielkich, srebrnych kul, połączonych jest ze sobą podłużnymi łączeniami. Na szczycie widoczna jest czerwono‑żółto‑czarna flaga. W tle zauważalne są pomarańczowo‑żółte drzewa oraz wielokolorowe samochody.

1. Atomy – cegiełki świata

Każdego dnia korzystamy z wielu różnych tworzyw i materiałów, które stopniowo się zużywają. Na przykład często używany nóż tępi się, a jego ostrze z czasem się zmniejsza. Co dzieje się z pozostałą częścią? Weźmy do ręki żelazny drut: jeśli nadpiłujemy żelazny drut, otrzymamy opiłki, które można rozdrobnić jeszcze bardziej. Uzyskamy wówczas drobiny tak małe, że nawet pod mikroskopem nie uda się ich zobaczyć. Te drobiny to atomyatomatomy.

R1OpwSEhExspp

W filmie omówiono dzielenie materii na mniejsze składowe. Gdyby każdy przedmiot podzielić na coraz mniejsze kawałki, to w końcu otrzymalibyśmy pojedyncze atomy.

W filmie omówiono dzielenie materii na mniejsze składowe. Gdyby każdy przedmiot podzielić na coraz mniejsze kawałki, to w końcu otrzymalibyśmy pojedyncze atomy.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1OpwSEhExspp

W filmie omówiono dzielenie materii na mniejsze składowe. Gdyby każdy przedmiot podzielić na coraz mniejsze kawałki, to w końcu otrzymalibyśmy pojedyncze atomy.

2. Ile jest atomów?

Jak małe są atomy? Jakie mają rozmiary? Kropkę na końcu zdania w książce tworzy około stu miliardów atomów wchodzących w skład tuszu. Gdyby każdy z nich miał średnicę milimetra, to ułożone jeden za drugim utworzyłyby linię długości stu tysięcy kilometrów. Linia ta otoczyłaby całą Ziemię 2,5 raza! Znamy niewiele ponad 100 różnych atomów. Atomy jednego rodzaju mają takie same właściwości. Substancję składającą się z atomów jednego rodzaju nazywamy pierwiastkiem. Atomy miedzi tworzą miedzianą blaszkę, a atomy węgla – grafit w ołówku. Atomy często łączą się w grupy zwane cząsteczkamicząsteczkacząsteczkami. Cząsteczki mogą być zbudowane z atomów tego samego pierwiastka, np. tlen, azot lub z atomów różnych pierwiastków np. woda, glukoza.

RLV4xhdU39Hq4

W filmie omówiono temat budowy materii. Przedstawiony jest pokój oraz różne przedmioty znajdujące się w nim. Lektor omawia każdy z nich.

W filmie omówiono temat budowy materii. Przedstawiony jest pokój oraz różne przedmioty znajdujące się w nim. Lektor omawia każdy z nich.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/RLV4xhdU39Hq4

W filmie omówiono temat budowy materii. Przedstawiony jest pokój oraz różne przedmioty znajdujące się w nim. Lektor omawia każdy z nich.

Przykłady różnych typów budowy materii

R6EqrTqWoZGZY

Seria ilustracji przedstawiająca przykłady budowy materii. Na pierwszej widoczny jest zwinięty drut miedziany, a obok – model atomu miedzi. Model składa się w wielu kulek o miedzianym kolorze. Są one ułożone równomiernie w rzędach.

RzA59WcQE2F00

Na drugiej ilustracji widoczny jest ołówek z grafitowym rysikiem, a obok – czarne atomy węgla ułożone w równomiernych rzędach.

R1eEdl5jshu3R

Trzecia ilustracja przedstawia butlę z tlenem oraz model cząsteczki tlenu. Tworzą go dwie czerwone kulki połączone ze sobą.

R1fnT55NJsTC0

Na czwartej ilustracji widoczna jest łyżeczka cukru oraz model cząsteczek cukru, który składa się z czerwonych, białych i szarych kulek połączonych ze sobą.

Ciekawostka

Dzięki specjalnym urządzeniom można manipulować pojedynczymi atomami. Ekspertom z firmy IBM udało się stworzyć najmniejszą animację świata ukazującą chłopca, który znalazł atom i zaczął się z nim bawić. Wykonanie filmu umożliwił specjalny mikroskop. Za jego zbudowanie uczeni zdobyli w 1986 r. Nagrodę Nobla – najwyższe wyróżnienie w świecie nauki, przyznawane co roku w kilku dziedzinach.

RMTCaaQ7ZfGA9

Zdjęcie z filmu pod tytułem „Chłopiec i jego atom”, nazywanego najmniejszą animacją świata. Przedstawia efekt ruchu atomów powiększonych setki milionów razy, ułożonych w postać chłopca.

Podsumowanie

• Wszystkie otaczające nas przedmioty składają się z bardzo małych, niewidocznych dla nas elementów – atomów lub cząsteczek (grup atomów).

• Cząsteczki mogą być zbudowane z tych samych atomów (np. cząsteczka tlenu) lub z atomów różnych pierwiastków (np. glukoza, woda).

Słownik

Zadania