RGqPy3LY52mOD1
Na ilustracji widoczna jest flaga państwa polskiego z godłem Polski na tle jeziora i lasów. Flaga w barwach narodowych. W pozycji pionowej.

Symbole wielkiej i symbole małej ojczyzny

Źródło: Yarl, licencja: CC BY-SA 3.0.
bg‑gold

Symbole narodowesymbole narodoweSymbole narodowe podkreślają charakter i niezależność kraju, do którego należą. Najczęściej wywodzą się z historii danego narodu, co sprawia, że służą budowaniu postaw patriotycznych. Do polskich symboli narodowych zaliczamy flagę, godło oraz hymnhymn państwowyhymn. Te symbole narodowe są ustalone prawnie przez specjalną ustawę. Niektórzy uważają, że za symbole narodowe można uznać także inne rzeczy - takie jak tradycje, stroje ludowe, legendy, a nawet mundury wojskowe.

Nauczysz się
  • rozpoznawać polskie symbole narodowe;

  • otaczać szacunkiem symbole narodowe.

RAxhLCb3abdTk1
Źródło: Marcin Łukasiewicz, licencja: CC0.

Godło

bg‑gold

Godło Polski to zwrócony w prawo orzeł biały w złotej koronie, ze złotymi szponami i dziobem. Pochodzi od dynastycznego herbu Piastów. Jedna z legend o Lechu, czyli założycielu państwa Polan głosi, iż podczas podróży ujrzał on na drzewie wyjątkowo duże gniazdo. W gnieździe siedział orzeł biały, który pilnował swoich dzieci. Kiedy zauważył Lecha, rozpostarł szeroko skrzydła na tle zachodzącego słońca; spowodowało to zachwyt Lecha, który postanowił w tym miejscu osiąść i założyć gród (współczesne Gniezno), a także umieścić orła we własnym herbieherbherbie. W późniejszym czasie orzeł znalazł swoje miejsce na monetach, chorągwiach i tarczach państwa Piastów.

RghjXVHf7OZwZ1
Źródło: Marcin Łukasiewicz.
bg‑gold

Godło widnieje na budynkach administracji publicznej w Polsce, a także w sądach oraz szkołach. Dodatkowo godło znajduje się na wszystkich polskich monetach.

Flaga

bg‑gold

Barwy biała i czerwona zostały uznane za narodowe po raz pierwszy w dniu 3 maja 1792 roku. Flaga została zatwierdzona uchwałą Sejmu Królestwa Polskiego z 7 lutego 1831 roku. Po odzyskaniu niepodległości flagę uchwalił sejm odrodzonej Polski w dniu 1 sierpnia 1919 roku. Obecnie przepisy dotyczące flagi narodowej są regulowane ustawą z 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych.

Ruh9cra9FXfGQ
Film pod tytułem Flaga autorstwa Michała Majdaka. Na stole znajduje się prostokątne naczynie wypełnione czerwoną cieczą. Odbija się w nim światło w taki sposób, że górna część naczynia zdaje się być wypełniona jasnym kolorem, dolna czerwonym. Ludzka dłoń dotyka kilkakrotnie powierzchni wody, ale to nie zmienia kolorystyki powierzchni cieczy.
RMS8yacG6REos
Film dotyczący flagi Polski.
bg‑gold

Flaga jest prostokątna, podzielona na dwa pasy o układzie poziomym: biały na górze, czerwony na dole. Polska flaga istnieje w dwóch wariantach - pierwszy zawiera tylko barwy Polski, drugi ma dodatkowo polskie godło pośrodku białego pasa.

RkdQPxmqqGtqQ1
Ilustracja interaktywna przedstawia flagę Polski Na ilustracji umieszczone są kolejno ponumerowane aktywne punkty, po wybraniu których wyświetlą się dodatkowe informacje: 1. Biały kolor oznacza w heraldyce srebro i jest symbolem czystości duchowej. 2. Kolor czerwony jest uznawany za symbol krwi oraz ognia, a jego znaczenie to waleczność oraz odwaga.
Polska flaga, online-skills, CC BY 3.0
bg‑gold

Od roku 2004 dzień 2 maja jest Dniem Flagi Rzeczypospolitej Polskiej.

1
Ćwiczenie 1

Zapoznaj się z materiałami źródłowymi i wykonaj zadanie.

Źródło I

1
Biuro Bezpieczeństwa Narodowego Duma i szacunek. Zasady oraz dobre praktyki godnego postępowania wobec polskich symboli państwowych

Symbole Rzeczypospolitej Polskiej należy zawsze otaczać szacunkiem. Jest to zarówno prawo, jak i obowiązek wszystkich obywateli, a także organów państwowych, instytucji oraz organizacji. Ochronę prawną symboli RP gwarantuje Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r.

CART1 Źródło: Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, Duma i szacunek. Zasady oraz dobre praktyki godnego postępowania wobec polskich symboli państwowych, Warszawa 2015, s. 7.

Źródło II

R152i0R1busg2
R1eIQC114lJut
Rozstrzygnięcie (Wybierz: tak, nie) Uzasadnienie: (Uzupełnij).
RrRrR55H7dtzk
Ćwiczenie 2
Zaznacz, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe. Obecnie obowiązująca flaga Polski została opracowana na podstawie zapisów sformułowanych w Konstytucji 3 maja. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Sposób wciągania polskiej flagi na maszt reguluje obowiązująca Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Polska flaga istnieje w dwóch wariantach - pierwszy zawiera tylko barwy Polski, drugi ma dodatkowo polskie godło pośrodku białego pasa. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz

Hymn

bg‑gold

Hymn państwowy to uroczysta, oficjalna pieśń o patriotycznym charakterze; stanowi jeden z symboli państwowych. W czasie polskiej historii funkcję hymnu pełniło kilka utworów. Najważniejsze z nich to Bogurodzica, Gaude Mater Polonia, Rota oraz Mazurek Dąbrowskiego, czyli aktualny hymn.

1253 – prawdopodobna data kompozycji hymnu Gaude Mater Polonia

1254 – pierwsze wykonanie hymnu Gaude Mater Polonia w Krakowie podczas uroczystości kanonizacyjnych

1372 – najstarszy znany zapis hymnu Gaude Mater Polonia pochodzi z Antyfonarza kieleckiego

1407 – najstarszy znany zapis Bogurodzicy. Został on odnaleziony w Bibliotece Jagiellońskiej około 1877 roku przez kustosza biblioteki

1410 – uroczyste wykonanie Bogurodzicy przez rycerstwo polskie przed bitwą pod Grunwaldem

1797 – powstanie Mazurka Dąbrowskiego napisanego przez Józefa WybickiegoJózef WybickiJózefa WybickiegoReggio nell'Emilia w (Republika Cisalpińska, obecnie północne Włochy)

1908 – napisanie Roty przez Marię Konopnicką na Śląsku Cieszyńskim

1910 – pierwsze publiczne wykonanie Roty w czasie uroczystości odsłonięcia pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie

1918 – odzyskanie przez Polskę niepodległości

1927 – Ministerstwo Spraw Wewnętrznych oficjalnie ogłasza Mazurka Dąbrowskiego jako hymn Polski

R1JhQBGXZhFfK1
Źródło: Marcin Łukasiewicz, licencja: CC0.
R1PQRDHuhqs2k11
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 1

Wysłuchaj nagrania hymnu lub przeczytaj tekst pieśni. Przedstaw jej treść tak, jak ją rozumiesz.

R1XiT9v8Smyhd
(Uzupełnij).
RoqiP3JNqmEkN
Nagranie polskiego hymnu państwowego
Mazurek DąbrowskiegoJózef Wybicki
Józef Wybicki Mazurek Dąbrowskiego

Jeszcze Polska nie zginęła,
Kiedy my żyjemy.
Co nam obca przemoc wzięła,
Szablą odbierzemy.

Marsz, marsz, DąbrowskiJan Henryk DąbrowskiDąbrowski,
Z ziemi włoskiej do Polski.
Za twoim przewodem
Złączym się z narodem.

Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę,
Będziem Polakami.
Dał nam przykład Bonaparte,
Jak zwyciężać mamy.

Marsz, marsz, Dąbrowski...

Jak Czarniecki do Poznania
Po szwedzkim zaborze,
Dla ojczyzny ratowania
Wrócim się przez morze.

Marsz, marsz, Dąbrowski...
Już tam ojciec do swej Basi
Mówi zapłakany –
Słuchaj jeno, pono nasi
Biją w tarabanytarabantarabany.

Marsz, marsz, Dąbrowski...

CART2 Źródło: Józef Wybicki, Mazurek Dąbrowskiego, 1797.
Ćwiczenie 3
R1S304j2opkKH1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R1LBUTeJ2IFae
Uczniowie podczas śpiewania hymnu
Źródło: domena publiczna.
Polecenie 2

Naucz się słów „Mazurka Dąbrowskiego” na pamięć.

Polecenie 3
RB0UI6KrkEsSJ
Nagranie linii melodycznej polskiego hymnu państwowego.

Włącz muzykę i zaśpiewaj hymn, wykonaj go na stojąco. Hymn państwowy jest jednym z symboli narodowych, dlatego jesteśmy mu winni szacunek.

Polecenie 3

Przyjmij postawę wyrażającą szacunek wobec naszego hymnu.  Hymn państwowy jest jednym z symboli narodowych, dlatego jesteśmy mu winni szacunek.

1
Ćwiczenie 4

Jakie uczucia towarzyszyły ci w czasie śpiewania „Mazurka Dąbrowskiego”? Opisz je w polu poniżej. Podziel się swoimi odczuciami z innymi.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 4
RK6aHN2L89Xmg
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
RPo8k7WuBM84j
Ćwiczenie 5
Odpowiedz na pytanie: Kiedy powstał tekst Mazurka Dąbrowskiego? Możliwe odpowiedzi: 1. w 1806 roku, 2. w 1797 roku, 3. w 1831 roku

Symbole małej ojczyzny

bg‑gold

Symbole narodowe to symbole naszej wielkiej ojczyzny. Na co dzień żyjemy jednak w naszych małych ojczyznach, które poznaliście na wcześniejszej lekcji. One też mają swoje symbole. WojewództwawojewództwoWojewództwa, miasta czy gminy mają swoje herbyherbherby i flagi.

Polecenie 4
Rynk90cS0cSl6
Zaznacz na mapie Polski swoje województwo i opisz krótko, co przedstawia jego herb.
ĆWICZENIE: Wskaż na ilustracji
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RpDWrMeYU5MPC
(Uzupełnij).
Polecenie 4

Wyjaśnij co przedstawia herb Twojego województwa? Poszukaj informacji w dostępnych źródłach.

R1M1v9DvlAcDR
(Uzupełnij).

Podsumowanie

bg‑gold

Symbole narodowe są chronione prawnie. Oznacza to, iż każdy (a w szczególności osoba o polskiej narodowości) powinien w ich obecności utrzymywać powagę oraz traktować je z szacunkiem. Chociaż osoby nie szanujące flagi, godła czy hymnu spotkają się z odpowiedzialnością prawną, to obowiązkiem każdego patrioty jest zwrócenie uwagi na potencjalnie szkodliwe zachowanie, które miałoby na celu znieważenie, zniszczenie lub zbezczeszczenie jednego z polskich symboli.

Ćwiczenie 6
RDTzKrXmKjkK41
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 5
R1VQdpGyBzuib
Odpowiedz na pytanie: Które z polskich symboli narodowych są chronione prawnie? Wybierz spośród możliwości: 1. Stroje Ludowe, 2. Godło, 3. Flaga
Rx5SVhkKoymLo
Ćwiczenie 7
Które z polskich symboli narodowych są chronione prawnie? Zaznacz prawidłowe odpowiedzi. Możliwe odpowiedzi: 1. strój ludowy, 2. flaga, 3. godło
Ćwiczenie 7
R1X48KXgFXp3H
Wymień sytuacje, w jakich wywiesza się flagę narodową, oraz okoliczności, w jakich śpiewa się hymn narodowy. (Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 6

Wyjaśnij, dlaczego wywieszamy flagę narodową.

R1XiT9v8Smyhd
(Uzupełnij).
R1NaZ8lU9vjVu
Ćwiczenie 8
Odpowiedz na pytanie: Kim był Jan Henryk Dąbrowski? Możliwe odpowiedzi: 1. Autorem hymnu Polski, 2. Ostatnim królem Polski, 3. Polskim generałem, jednym z twórców Legionów Polskich
RdyUQIe4wixVj
Ćwiczenie 9
Odpowiedz na pytanie: Z którym z generałów francuskich jest związane powstanie Legionów Polskich we Włoszech? Możliwe odpowiedzi: 1. Z Napoleonem Bonaparte, 2. Z Józefem Bonaparte, 3. Z Joachimem Muratem

Słownik

herb
herb

symbol rozpoznawczy mający tradycje historyczne, charakterystyczny dla jego użytkownika i tworzony według ustalonych reguł; można w nim wyróżnić tarczę herbową i umieszczone na niej godło

hymn państwowy
hymn państwowy

uroczysta pieśń o patriotycznym charakterze, używana jako symbol danego państwa

Jan Henryk Dąbrowski
Jan Henryk Dąbrowski
RKf3bNSnVNLda
Ilustracja interaktywna przedstawia portret Generała Dąbrowskiego. Na obrazie widnieje mężczyzna w średnim wieku na tle zachmurzonego nieba. Postać ubrana jest w strój wojskowy, lewą rękę trzyma wspartą na szabli, prawa ręka wsunięta jest w poły munduru. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetli się napis: Jan Henryk Dąbrowski polski generał, mąż stanu, uczestnik insurekcji kościuszkowskiej (1794), twórca Legionów Polskich we Włoszech, inicjator powstawia wielkopolskiego w 1806 roku, naczelny dowódca wojsk polskich w 1813, senator, wojewoda Królestwa Polskiego w 1815, generał jazdy armii Królestwa Polskiego w 1815 urodzony 2 sierpnia 1755 roku w Pierzchowie, zmarł 6 czerwca 1818 w Winnej Górze.
Źródło: online-skills.
Józef Wybicki
Józef Wybicki

ur. 1747, zm. 1822;  polski pisarz, polityk, poseł na sejm i autor słów „Mazurka Dąbrowskiego”

R4xYl2OFnBTcM1
Źródło: a. nn., domena publiczna.
symbole narodowe
symbole narodowe

w Polsce hymn, flaga oraz godło; symbole związane z historią i tożsamością danego narodu

taraban
taraban

bęben mający kształt wydłużonego walca, używany w dawnym wojsku

województwo
województwo

jednostka podziału administracyjnego najwyższego stopnia

RAhmV37fsjJl1
(Uzupełnij).