Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Na podstawie poniższej symulacji, wyjaśnij przyczyny zróżnicowania wskaźnika udziału poszczególnych form użytkowania ziemi w poszczególnych powiatach.

Rlk3Uahrh2JxK
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
R1FwkiJqWwXMl
Ćwiczenie 1
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
RwQkdUk4rhzPC
Ćwiczenie 2
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
1
Symulacja 1
RT1fpSChAtX2H
Symulacja interaktywna przedstawia mapy Polski. Na pierwszym slajdzie znajduje się tekst. Warunki przyrodnicze rozwoju rolnictwa. Składają się na nie przede wszystkim warunki glebowe, ale również klimatyczne, wodne i rzeźba ternu. Mają one wpływ na strukturę użytkowania Ziemi. Najlepsze warunki przyrodnicze dla rozwoju rolnictwa występują na Nizinie Szczecińskiej, na Żuławach Wiślanych, na Ziemi Chełmińskiej, na Kujawach, na Równinie Kutnowskiej, na Wysoczyźnie Leszczyńskiej, na Równinie Wrocławskiej, na Płaskowyżu Głubczyckim, Wyżynie Sandomierskiej, na Wyżynie Lubelskiej, na Grzędzie Sokalskiej, na Wyżynie Miechowskiej i na Pogórzu Rzeszowskim. Z kolei najsłabsze warunki dla rozwoju rolnictwa występują na Kaszubach, w Polsce północno‑wschodniej, zwłaszcza na Podlasku i północnym Mazowszu, w centralnej części kraju i na obszarach górskich. Ilustracja obok przedstawia mapę. Bardzo dobre warunki występują głównie w powiatach w województwie lubelskim, wschodnim województwie podkarpackim, północnej Małopolsce, w opolskim, wschodnim Dolnym Śląsku. Warunki dobre występują na zachodnim Podkarpaciu, wschodniej Małopolsce, na Śląsku, Dolnym Śląsku, południowym zachodniopomorskim, kujawsko pomorskim, wschodnim pomorskim, północnym warmińsko mazurskim. Przeciętne warunki występują w każdym województwie. Słabe warunki występują głównie w podlaskim, mazowieckim, łódzkim, śląskim, świętokrzyskim, lubuskim, wielkopolskim. Bardzo słabe warunki występują na południowym Podkarpaciu, południowej Małopolsce, południowym Śląsku, północnym Podlasiu, w województwie pomorskim, północnym województwie mazowieckim. Na drugim slajdzie znajduje się tekst. Użytki rolne. Największy udział użytków rolnych w strukturze użytkowania ziemi występuje z reguły na terenach o bardzo dobrych i dobrych warunkach przyrodniczych dla rozwoju rolnictwa. Ich powierzchnia z roku na rok zmniejsza się, co jest spowodowane rozwojem przestrzennym miast i spadkiem opłacalności produkcji rolnej. Ilustracja obok przedstawia mapę z odsetkiem użytków rolnych. Powyżej 80% występuje w województwie lubelskim, południowym świętokrzyskim, północnym małopolskim, południowym opolskim, północnym łódzkim, kujawsko pomorskim. Od 70,1 do 80% występuje w województwie lubelskim, świętokrzyskim, północnym małopolskim, południowym opolskim, dolnośląskim, wielkopolskim, kujawsko pomorskim, zachodnim mazowieckim, zachodnim podlaskim. Od 60,1 do 70% w przeważającej części wystąpiło w województwie podkarpackim, łódzkim, mazowieckim. Od 50,1 do 60% wystąpiło w każdym województwie. Poniżej 50% wystąpiło głównie w województwie podkarpackim, małopolskim, lubuskim, zachodniopomorskim, pomorskim. Na slajdzie trzecim znajduje się tekst. Grunty orne. Występują one głównie na obszarach o bardzo dobrych i dobrych warunkach przyrodniczych rozwoju rolnictwa, zwłaszcza w środkowej Polsce, na Lubelszczyźnie i Opolszczyźnie. Na niektórych obszarach występuje duży odsetek gruntów ornych - mimo mało korzystnych warunków przyrodniczych - ze względu na duży odsetek ludności wiejskiej i tradycje rolnicze, a także ze względu na małą rolę przemysłu. Ilustracja obok przedstawia mapę z gruntami ornymi. Powyżej 85% występuje głównie w województwie kujawsko pomorskim, wielkopolskim, opolskim. Od 75,1 do 85% występuje głównie w województwie lubelskim, małopolskim, łódzkim, opolskim, dolnośląskim, wielkopolskim, zachodniopomorskim, pomorskim, kujawsko pomorskim, mazowieckim. Od 65,1 do 75% występuje w każdym województwie. Od 55,1 do 65% występuje głównie w województwie małopolskim, podlaskim. Poniżej 55% występuje głównie w województwie podkarpackim, warmińsko mazurskim, dolnośląskim, lubuskim, mazowieckim. Na slajdzie czwartym znajduje się tekst. Sady. Stanowią one bardzo mały odsetek w porównaniu do gruntów ornych czy użytków zielonych. Największe obszary sadów znajdują się w rejonie dużych miast (duży rynek zbytu). Ponadto głównymi obszarami sadowniczymi są: rejon grójecko‑skierniewicki, rejon doliny Wisły od Puław aż po ujście Sanu leżący na granicy województwa świętokrzyskiego, lubelskiego i podkarpackiego, a także rejon karpacki od Przemyśla do Krakowa (zwłaszcza w okolicy Nowego Sącza). Ilustracja obok przedstawia mapę z sadami. Powyżej 5% występuje w województwie małopolskim, mazowieckim i łódzkim. Od 2,1 do 55 występuje w województwie lubelskim, małopolskim, świętokrzyskim, mazowieckim, łódzkim. Od 1,1 do 2% występuje w województwie podkarpackim, małopolskim, śląskim, świętokrzyskim, łódzkim, lubelskim, mazowieckim, wielkopolskim, kujawsko pomorskim. Od 0,6 do 1% występuje w każdym województwie oprócz warmińsko mazurskiego. Poniżej 0,5% występuje w województwie podkarpackim, małopolskim, śląskim, opolskim, dolnośląskim, lubuskim, wielkopolskim, zachodniopomorskim, pomorskim, warmińsko mazurskim podlaskim, mazowieckim. Na slajdzie piątym znajduje się tekst. Użytki zielone (łąki i pastwiska). Dominują one na obszarach o mniej korzystnych warunkach rozwoju rolnictwa, głównie na północnym wschodzie i południowym wschodzie, a zwłaszcza na obszarach górskich. Ilustracja obok przedstawia mapę z użytkami zielonymi. Powyżej 40% występuje głównie w województwie podlaskim, warmińsko mazurskim, podkarpackim, dolnośląskim. Od 30,1 do 40% występuje w województwie podkarpackim, małopolskim, lubuskim, zachodniopomorskim, warmińsko mazurskim, podlaskim. Od 20,1 do 30% występuje w każdym województwie. Od 10,1 do 20% występuje w województwie małopolskim, śląskim, opolskim, dolnośląskim, wielkopolskim, kujawsko pomorskim, zachodniopomorskim, pomorskim, mazowieckim, lubelskim, łódzkim, świętokrzyskim. Poniżej 10% występuje głównie w województwie lubelskim, wielkopolskim, kujawsko pomorskim. Na slajdzie szóstym znajduje się tekst. Grunty leśne. Największe ich udziały w strukturze użytkowania ziemi występują na obszarach o słabych o bardzo słabych warunkach rozwoju rolnictwa, zwłaszcza w zachodniej i północnej Polsce, a także na obszarach górskich. Powierzchnia tych gruntów nieustannie wzrasta w wyniku zalesiania gruntów o słabszych glebach (nie tylko rolnych), co wiąże się z otrzymaniem dopłat z Unii Europejskiej. Ilustracja obok przedstawia mapę z gruntami leśnymi. Powyżej 50% występuje w województwie podkarpackim, świętokrzyskim, dolnośląskim, lubuskim, zachodniopomorskim, pomorskim, warmińsko mazurskim, podlaskim. od 40,1 do 50% występuje w województwie podkarpackim, małopolskim, śląskim, opolskim, dolnośląskim, lubuskim, zachodniopomorskim, pomorskim, wielkopolskim, kujawsko pomorskim, warmińsko mazurskim, podlaskim. Od 30,1 do 40% występuje w każdym województwie oprócz lubuskiego. Od 20,1 do 30% występuje w każdym województwie oprócz lubuskiego. Poniżej 10% występuje głównie w województwie lubelskim, świętokrzyskim, mazowieckim, łódzkim, małopolskim, opolskim, dolnośląskim, wielkopolskim, kujawsko pomorskim. Na slajdzie siódmym znajduje się tekst. Grunty zabudowane i zurbanizowane. Największe ich odsetki w strukturze użytkowania ziemi występują w miastach. Dosyć wysokie wartości odnotowuje się także w strefach podmiejskich, zwłaszcza na obszarach Polski Południowej, gdzie występuje także duża gęstość zaludnienia. Ich powierzchnia z roku na rok wzrasta, wraz z rozwojem gospodarczym. Ilustracja obok przedstawia mapę z gruntami zabudowanymi i zurbanizowanymi. Powyżej 20% występuje w okolicy miast wojewódzkich. Od 15,1 do 20% występuje w województwie małopolskim, śląskim, mazowieckim, Od 10,1 do 15% występuje w województwie mazowieckim, śląskim, dolnośląskim. Od 5,1 do 10% występuje w województwie podkarpackim, małopolskim, śląskim, opolskim, dolnośląskim, lubuskim, wielkopolskim, kujawsko pomorskim, zachodniopomorskim, pomorskim, mazowieckim, lubelskim, łódzkim, świętokrzyskim. Poniżej 5% występuje w każdym województwie. Na slajdzie ósmym znajduje się tekst. Tereny mieszkaniowe. Dominują one w strukturze gruntów zabudowanych i zurbanizowanych w miastach i obszarach podmiejskich, o dużej gęstości zaludnienia. Na załączonej mapie szczególnie zauważalne są obszary wokół Warszawy, Poznania, Łodzi, Krakowa oraz Śląsk. Ilustracja obok przedstawia mapę z terenami mieszkaniowymi. Powyżej 40% występuje w województwie mazowieckim, śląskim i małopolskim. Od 30,1 do 40% występuje w województwie mazowieckim, śląskim, łódzkim, wielkopolskim. Od 20,1 do 305 występuje w województwie pomorskim, kujawsko pomorskim, wielkopolskim, opolskim, dolnośląskim, śląskim, małopolskim, podkarpackim, świętokrzyskim. Od 10,1 do 20% występuje w każdym województwie. Poniżej 10% występuje w województwie podkarpackim, małopolskim, dolnośląskim, lubuskim, zachodniopomorskim, warmińsko mazurskim, podlaskim, mazowieckim, lubelskim, łódzkim, świętokrzyskim. Na slajdzie dziewiątym znajduje się tekst. Tereny przemysłowe. Są one skoncentrowane raczej punktowo, w powiatach o dużej powierzchni zakładów przemysłowych, zwłaszcza na Dolnym Śląsku (powiat Lubiński, Polkowicki i Głogowski), gdzie istnieją zakłady przetwarzające surowce mineralne, a także na Górnym Śląsku. Dla przykładu, w województwie kujawsko‑pomorskim uwagę zwracają miasta Bydgoszcz i Włocławek oraz powiat Inowrocławski, w których zlokalizowane są duże zakłady przemysłu chemicznego. Ilustracja obok przedstawia mapę z terenami przemysłowymi. Powyżej 20% jest w województwie dolnośląskim, zachodniopomorskim. Od 15,1 do 20% jest w województwie śląskim, zachodniopomorskim, podkarpackim, pomorskim. Od 10,1 do 15% jest w województwie podkarpackim, świętokrzyskim, kujawsko pomorskim, dolnośląskim, śląskim, zachodniopomorskim. Od 5,1 do 10% jest w każdym województwie. Poniżej 5% jest w województwie dolnośląskim, opolskim. Na slajdzie dziesiątym znajduje się tekst. Inne tereny zabudowane i zurbanizowane grunty niezabudowane. Są one skoncentrowane głównie w miastach i powiatach sąsiednich, gdyż są związane z dużą powierzchnią obiektów usługowych i cmentarzy, a także z przeznaczeniem pod zabudowę w dokumentach planistycznych. Ilustracja obok przedstawia mapę z innymi terenami zabudowanymi i zurbanizowanymi gruntami niezabudowanymi. Powyżej20% występuje w każdym województwie oprócz opolskiego. Od 15,1 do 20% występuje w województwie małopolskim, śląskim, świętokrzyskim, dolnośląskim, zachodniopomorskim, pomorskim, mazowieckim, lubelskim. Od 10,1 do 15% występuje w każdym województwie. Od 5,1 do 10% występuje w każdym województwie. Poniżej 5% występuje w województwie lubelskim, mazowieckim, podlaskim, łódzkim, świętokrzyskim, warmińsko mazurskim, pomorskim, zachodniopomorskim, wielkopolskim, dolnośląskim. Na slajdzie jedenastym znajduje się tekst. Tereny komunikacyjne. Ich duże odsetki wynikają z przebiegających przez dane powiaty szlaki transportowe, zwłaszcza autostrady i drogi szybkiego ruchu. Niestety mankamentem w tego typu analizach jest fakt, że szlaki te przebiegają zwykle przez pojedyncze gminy danego powiatu, co zmniejsza czytelność obrazu w układzie powiatów. Na uwagę zasługuje odznaczająca się bardzo wysokimi odsetkami terenów komunikacyjnych w powierzchni gruntów zabudowanych i zurbanizowanych wschodnia część kraju. Wynika to ze stosunkowo niewielkiej powierzchni innych terenów zabudowanych, np. mieszkaniowych i przemysłowych, co związane jest z małą gęstością zaludnienia. Ilustracja obok przedstawia mapę z terenami komunikacyjnymi. Powyżej 75% występuje głównie w województwie podlaskim, warmińsko mazurskim, mazowieckim, lubelskim, podkarpackim, łódzkim. Od 65,1 do 75% występuje w każdym województwie oprócz śląskiego. Od 55,1 do 65% występuje w każdym województwie oprócz podlaskiego. Od 45,1 do 55% występuje w województwie podkarpackim, małopolskim, śląskim, opolskim, dolnośląskim, pomorskim, mazowieckim. Poniżej 45% występuje w województwie zachodniopomorskim, wielkopolskim, dolnośląskim, opolskim, śląskim, małopolskim, łódzkim, mazowieckim, świętokrzyskim. Na slajdzie dwunastym znajduje się tekst. Tereny rekreacyjno‑wypoczynkowe. Ich powierzchnia stanowi niewielki odsetek w powierzchni gruntów zabudowanych i zurbanizowanych. Koncentrują się one głównie w zachodniej części Polski. Ilustracja obok przedstawia mapę z terenami rekreacyjno wypoczynkowymi. Powyżej 8% występuje w województwie zachodniopomorskim, pomorskim, wielkopolskim, dolnośląskim, opolskim, śląskim. Od 6,1 do 8% występuje w województwie zachodniopomorskim, wielkopolskim, lubuskim, dolnośląskim, opolskim, śląskim, podkarpackim. Od 4,1 do 6% występuje w województwie podkarpackim, śląskim, opolskim, dolnośląskim, lubuskim, wielkopolskim, zachodniopomorskim, pomorskim, warmińsko mazurskim. Od 2,1 do 4% występuje w każdym województwie. Poniżej 2% występuje w województwie śląskim, łódzkim, świętokrzyskim, mazowieckim, podlaskim, lubelskim, kujawsko pomorskim. Na slajdzie trzynastym znajduje się tekst. Użytki kopalne. Powiaty o wysokich udziałach tej formy użytkowania ziemi w ogólnej powierzchni gruntów zabudowanych i zurbanizowanych są zlokalizowane raczej punktowo, w miejscach czynnych kopalni odkrywkowych, zwłaszcza węgla brunatnego (np. we wschodniej części województwa wielkopolskiego, w zachodniej części województwa dolnośląskiego), kamieniołomów (np. w województwie świętokrzyskim), w miejscach wydobycia rud metali (np. na Dolnym Śląsku), wapieni (np. w powiecie żnińskim), a także w piaskowniach i żwirowniach zlokalizowanych przede wszystkim w północnej części kraju, np. na Podlasiu i Pojezierzu Pomorskim. Ilustracja obok przedstawia mapę z użytkami kopalnymi. Powyżej 10% występuje w województwie podkarpackim, świętokrzyskim, łódzkim, opolskim, dolnośląskim, wielkopolskim. Od 5,1 do 10% występuje w województwie podlaskim, świętokrzyskim, dolnośląskim, opolskim. Od 2,1 do 5% występuje w każdym województwie oprócz kujawsko pomorskiego. Od 1,1 do 2% występuje w każdym województwie. Poniżej 1% występuje w każdym województwie. Na slajdzie czternastym znajduje się tekst. Grunty pod wodami. Największe odsetki tej formy użytkowania ziemi występują w powiatach, których granice znajdują się w obrębie Zalewu Szczecińskiego, Zatoki Gdańskiej i Zalewu Wiślanego. Relatywnie wysokie wartości występują na obszarze młodoglacjalnym, zwłaszcza w rejonie Wielkich Jezior Mazurskich. Dobrze wyraźne są także powiaty o stosunkowo niewielkich powierzchniach, przez które przepływają duże rzeki lub znajdują się jeziora różnego pochodzenia. Ilustracja obok przedstawia mapę z gruntami pod wodami. Powyżej 15% występuje w województwie zachodniopomorskim, pomorskim. Od 10,1 do 15% występuje w województwie warmińsko mazurskim. Od 5,1 do 10% występuje w województwie zachodniopomorskim, pomorskim, warmińsko mazurskim, wielkopolskim, śląskim. Od 1,1 do 5% występuje w każdym województwie. Poniżej 1% występuje również w każdym województwie. Na slajdzie piętnastym znajduje się tekst. Grunty pozostałe. Dominują one zwłaszcza w północnej części kraju - na obszarach młodoglacjalnych, o naturalnej roślinności (np. oczkach wodnych), obszarach podmokłych, bagnach, skarpach, meandrach itp., w powiecie tatrzańskich oraz w wielu miastach, które utrzymują nieużytki do czasu ich przekwalifikowania na inne grunty, np. zabudowane i zurbanizowane. Ilustracja obok przedstawia mapę z gruntami pozostałymi. Powyżej 5% występuje w województwie zachodniopomorskim, pomorskim, warmińsko mazurskim, podlaskim, wielkopolskim, śląskim, małopolskim. Od 3,1 do 5% występuje w województwie podkarpackim, lubelskim, podlaskim, warmińsko mazurskim, pomorskim, zachodniopomorskim, kujawsko pomorskim, wielkopolskim, lubuskim, dolnośląskim, śląskim. od 2,1 do 3% występuje w każdym województwie oprócz świętokrzyskiego. Od 1,1 do 2% występuje w każdym województwie. Poniżej 15 występuje w województwie podkarpackim, małopolskim, śląskim, opolskim, dolnośląskim, lubuskim, wielkopolskim, łódzkim, świętokrzyskim, mazowieckim, lubelskim, podlaskim.
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., CC BY-SA 3.0
Źródło danych: BDL GUS.