Sytuacja ludności żydowskiej w Generalnym Gubernatorstwie
Sytuacja ludności żydowskiej w Generalnym Gubernatorstwie
Przykładowe scenariusze zajęć do filmu dydaktycznego
Projekt edukacyjny „Rodzina Ulmów” realizowany we współpracy Ośrodka Rozwoju Edukacji z Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej
im. Rodziny Ulmów w Markowej.
Opracowanie: Katarzyna Łysak.
Redakcja merytoryczna: Agnieszka Karczewska‑Gzik, Marcin Chorązki, Marcin Karkut.
Redakcja i korekta: Elżbieta Gorazińska.
Projekt okładki, layout, redakcja techniczna i skład: Wojciech Romerowicz.
Zdjęcie na okładce: Artur Wyroślak.
© Ośrodek Rozwoju Edukacji
Wstęp
Przekazujemy Państwu materiały dydaktyczne przybliżające historię wsi Markowa oraz jej mieszkańców. Wieś ta nie byłaby postrzegana jako wyjątkowa, gdyby nie fakt, że 24 marca 1944 r. niemieccy żandarmi z posterunku w Łańcucie rozstrzelali rodzinę Ulmów – Wiktorię, będącą wówczas w zaawansowanej ciąży, Józefa oraz ich sześcioro dzieci, a także ośmioro Żydów, którym Ulmowie przez około półtora roku udzielali pomocy, ofiarowując im nie tylko mieszkanie, żywność, lekarstwa czy ubranie, ale także coś szczególnego: poczucie godności osobistej.
Historia ta stanowi najbardziej heroiczny przykład bezinteresownej pomocy Polaków obywatelom polskim narodowości żydowskiej, osobom ściganym i wykluczonym przez okupantów niemieckich, która zakończyła się bestialskim mordem dokonanym na bezbronnych – zginęło siedemnaście osób.
Zanim nastąpiła tragiczna śmierć Ulmów i Goldmanów, mieszkańcy okupowanej przez Niemców Polski doświadczyli wielu represji. Szczególnie dotknęły one ludność żydowską, która stopniowo była izolowana i pozbawiana podstawowych praw. Ostatecznie została zamknięta w gettach, a następnie w wyniku Akcji Reinhardt
[czyt.: rajnhard] jej większość zginęła w obozach zagłady. Ci, którzy uciekli, poszukiwali pomocy u Polaków, także mieszkańców Markowej.
Celem zajęć jest przedstawienie etapów zagłady Żydów, która była realizowana przez III Rzeszę Niemiecką na okupowanych ziemiach polskich.
Poziom zajęć: szkoła podstawowa
Temat: Sytuacja ludności żydowskiej w Generalnym Gubernatorstwie
Cel ogólny
Zapoznanie się z polityką okupanta niemieckiego wobec ludności żydowskiej w Generalnym Gubernatorstwie.
Cele operacyjne
Uczeń:
wyjaśnia znaczenie terminu Akcja Reinhardt,
podaje przykłady stygmatyzacji, dyskryminacji, izolacji i eksterminacji ludności żydowskiej,
rozumie planowość zagłady Żydów,
korzysta z filmu edukacyjnego jako źródła wiedzy.
Metody, techniki, formy pracy
praca w parach,
pogadanka,
dyskusja.
Środki dydaktyczne
film edukacyjny,
tablica i markery,
rozsypanka pojęć.
Przebieg zajęć
Po przeprowadzeniu czynności porządkowych nauczyciel prezentuje uczniom film edukacyjny Sytuacja ludności żydowskiej w Generalnym Gubernatorstwie.
Po zakończeniu projekcji nauczyciel pyta uczniów, czego dowiedzieli się z filmu o Akcji Reinhardt, uzupełnia ewentualne braki.
Nauczyciel zapisuje na tablicy 4 hasła: stygmatyzacja, dyskryminacja, izolacja, eksterminacja. Następnie rozdaje uczniom rozsypankę pojęć (ćwiczenie 1) i poleca przyporządkować je do poszczególnych haseł.
W ostatniej fazie zajęć nauczyciel na podstawie pojęć przyporządkowanych przez uczniów do haseł omawia znaczenie całego procesu zmierzającego do zagłady Żydów.
Podsumowanie zajęć
Nauczyciel zadaje pytanie: Z czego wynikała niechęć Niemców do ludności żydowskiej? Warto zwrócić uwagę na wymowę sformułowań: cios w plecy, kryzys gospodarczy oraz ideologia narodowego socjalizmu.
Komentarz dydaktyczny
Zajęcia zostały skonstruowane w sposób, który ukazuje politykę okupanta niemieckiego wobec ludności żydowskiej w Generalnym Gubernatorstwie. Centralnym punktem jest Akcja Reinhardt, którą przyporządkowujemy do wspomnianej eksterminacji. Jest ona jednocześnie zwieńczeniem procesu, który zawiera w sobie stygmatyzację, dyskryminację oraz izolację. Ważne, aby zwrócić uwagę na ten proces, bowiem doprowadził do zagłady Żydów.
Poziom zajęć: szkoła ponadpodstawowa
Temat: Sytuacja ludności żydowskiej w Generalnym Gubernatorstwie
Cel ogólny
Zapoznanie się z polityką okupanta niemieckiego wobec ludności żydowskiej w Generalnym Gubernatorstwie.
Cele operacyjne
Uczeń:
wyjaśnia znaczenie terminu Akcja Reinhardt,
podaje przykłady stygmatyzacji, dyskryminacji, izolacji i eksterminacji ludności żydowskiej,
rozumie planowość zagłady Żydów oraz ocenia jej znaczenie,
korzysta z filmu edukacyjnego jako źródła wiedzy.
Metody, techniki, formy pracy
praca w parach,
pogadanka,
dyskusja.
Środki dydaktyczne
film edukacyjny,
tablica i markery.
Przebieg zajęć
Po przeprowadzeniu czynności porządkowych nauczyciel prezentuje uczniom film edukacyjny Sytuacja ludności żydowskiej w Generalnym Gubernatorstwie.
Po zakończeniu projekcji nauczyciel pyta uczniów, czego dowiedzieli się o Akcji Reinhardt, uzupełnia ewentualne braki.
Nauczyciel zapisuje na tablicy 4 hasła: stygmatyzacja, dyskryminacja, izolacja, eksterminacja. Następnie poleca uczniom dopisanie odpowiadających im przykładów, na podstawie filmu oraz wiedzy własnej.
W ostatniej fazie zajęć nauczyciel na podstawie przygotowanych przez uczniów pojęć omawia znaczenie całego procesu zmierzającego do zagłady Żydów, uzupełnia ewentualne braki.
Podsumowanie zajęć
Nauczyciel zadaje pytanie: Z czego wynikała niechęć Niemców do ludności żydowskiej? Warto zwrócić uwagę na wymowę sformułowań: cios w plecy, kryzys gospodarczy oraz ideologia narodowego socjalizmu.
Komentarz dydaktyczny
Zajęcia zostały skonstruowane w sposób, który ukazuje politykę okupanta niemieckiego wobec ludności żydowskiej w Generalnym Gubernatorstwie. Centralnym punktem jest Akcja Reinhardt, którą przyporządkowujemy do eksterminacji. Jest ona jednocześnie zwieńczeniem procesu, który zawiera stygmatyzację, dyskryminację oraz izolację. Ważne, aby zwrócić uwagę na ten proces, bowiem doprowadził do zagłady Żydów.