Technologia wykonania wkładki ortopedycznej – przykład
Studium przypadku – indywidualne wykonanie wkładki ortopedycznej dostosowanej do zniekształcenia stopy i wyrównującej skrócenie kończyny dolnej.
Wskazanie
Deformacja stopy obciążonej miejscowo dolegliwościami bólowym. Dodatkowo skrócenie kończyny dolnej. Ze względu na zniekształcenie występuje brak możliwości adaptacji obuwia gotowego.
Pacjent
Kobieta około sześćdziesięcioletnia. Korzysta od dziecka z indywidualnie wykonywanego obuwia ortopedycznego. Problem dotyczy trwałego, wrodzonego zniekształcenia prawej stopy. Stopa lewa bez znacznych deformacji, wymagająca wprowadzenia wkładki pronującej oraz podpierającej sklepienie poprzeczne.
Opis przypadku
Skrócenie kończyny prawej wg wskazań lekarza wynosi 6 cm. Stopa w ustawieniu końskim z lekką tendencją do szpotawości i przywiedzeniem przodostopia. Mimo ogólnie niewielkich zniekształceń, w części podeszwowej pacjentka odczuwa uciążliwe i stałe dolegliwości bólowe skupiające się w okolicy kości sześciennej oraz kłębu małego palca oraz kłębu palucha. Rozmiar stopy w stosunku do nogi zdrowej zmniejszony o około 2 cm. Dodatkowo istnieje problem ze stawem kolanowym, który oprócz deformacji ma tendencje do niestabilności i koślawości, a w trakcie chodzenia dodatkowo do niewielkiego przeprostu. Pacjentka przez lata nabrała niewłaściwych nawyków. W trakcie przemieszczania się układa kończyny według najwygodniejszych dla siebie pozycji, co powoduje pogłębianie deformacji stawu kolanowego i stopy. Chora preferuje wyrównanie końskiego ustawienia stopy niższą wkładką niż wynika z zaleceń lekarza. Pacjentka wypracowuje sobie własny mechanizm chodu, odbiegający znacznie od wzorcowego, ale umożliwiający jej samodzielne poruszanie się.
Wykonanie wkładki
Konstrukcyjnie wkładka powinna odciążać miejsca bolesne i umożliwiać jak największą powierzchnię podparcia wraz z równomiernie rozłożonym obciążeniem i wyrównaniem skrócenia.
Wytworzenie wkładki jest wieloetapowym procesem. W tym przypadku powiązane z wykonaniem obuwia ortopedycznego.
Wstępny etap, pobranie miary, należy więc rozpatrywać kompleksowo w ujęciu całościowym zaopatrzenia ortopedycznego stóp chorego. Przed pobraniem miary przeprowadza się ocenę i badanie stanu stóp.
Technik powinien zapoznać się z dokumentacją i zaleceniami lekarza kierującego.
Wywiad z pacjentem pozwoli ustalić m.in. problemy stóp, źródło ich pochodzenia, sposoby rozwiązywania, dotychczasowe doświadczenia czy oczekiwania chorego oraz dolegliwości współistniejące.
Ocena zachowania stóp w trakcie chodzenia.
Przeprowadzenie badania manualnego. Ocena wyglądu, kształtu, korekty, zakresu ruchów, cech osobniczych oraz badanie statyczne stóp. Jeżeli jest to możliwe, pacjent staje na podoskopie. Dzięki temu widać, jak stopa zachowuje się pod obciążeniem.
Docelowo zostanie pobrana miara gipsowa prawej stopy. Ze stopy lewej oraz kontrolnie prawej pozyskuje się obrysy stóp wraz z pomiarami obwodów. Te ostatnie dedykowane są wykonawstwu obuwia ortopedycznego. Dodatkowo można wspomóc się wykonaniem wycisku piankowego stopy (zdjęcie 16).
W przypadku zniekształceń należy bardzo dokładnie odtworzyć model stopy. W klasycznym sposobie wykorzystuje się do tego metodę gipsową. Przy pobieraniu miary warto ocenić korektywność ustawienia stopy. Jeżeli są takie możliwości, stopę można sprowadzić do tego optymalnego ustawienia. Pod warunkiem, że pacjent będzie w stanie tolerować tę wymuszoną pozycję w warunkach dynamicznych. Następne etapy przebiegają następująco (tabela 20).
Opis czynności | Zdjęcie |
|---|---|
Zabezpieczenie stopy folią oraz zaznaczenie miejsc bolesnych występujących na stopie. Opcjonalnie na stopę można nałożyć pończochę nylonową. |  |
Nałożenie na stopę opasek gipsowych. Ze względu na to, iż docelowo pacjentka ma być zaopatrzona w obuwie ortopedyczne, gipsuje się również część podudzia. |  |
Ustawienie stopy w optymalnej pozycji pod obciążeniem, na podłożu piankowym, z uwzględnieniem wysokości skrócenia kończyny. |  |
Ściągnięcie negatywu. |  |
Po zdjęciu negatywu w jego wnętrzu odznaczyły się punkty naniesione wcześniej na stopie. Aby były bardziej wyraźne, ponownie oznacza się je ołówkiem kopiowym. |  |
Negatyw stopy przygotowany do odlania pozytywu. |  |
Odlany pozytyw gipsowy stopy przygotowany do obróbki. |  |
Ponownie można oznaczyć na stopie miejsca problemowe. |  |
Na oznaczone miejsca bolesne nadkłada się warstwę gipsu, w celu uzyskania odciążenia. |  |
Pozytyw gipsowy po końcowej obróbce. |  |
Przygotowanie wstępnego kształtu wkładki poprzez sklejenie warstw płyt suberytowych na wysokość i długość wkładki. |  |
Przy wykorzystaniu kalki kopiującej zabarwia się miejsca wrażliwe i odwzorowuje na korku. |  |
Na czyszczarce nadaje się wstępny kształt wkładki. |  |
Na frezarko‑wydrążarce pogłębia się miejscowo punkty przewidziane na odciążenie miejsc bolesnych oraz nadaje ostateczny kształt łoża i całej wkładki. |  |
Widok wkładki po pracach szlifierskich. |   |
Miękkie wyścielenie wkładki za pomocą pianki termoplastycznej typu plastozote. Tu na życzenie pacjentki grubości 5 mm. Klej rozpuszczalnikowy należy rozprowadzić na powierzchni obu materiałów. Po odparowaniu kleju materiał piankowy należy równomiernie nałożyć na korek i skleić obie struktury. |  |
Wkładka przygotowana do przymiarki. |  |
Wkładka przymierzona pacjentce. Uwaga – ze względu na stan zdrowia przymiarka pod niepełnym obciążeniem |  |
Po przymiarce, mimo miękkiego wyścielenia, dodatkowo pogłębiono na życzenie pacjentki miejsca wrażliwe. |  |
Wkładkę dodatkowo można wykończyć wykleją ze skóry podszewkowej. | |
Jak wcześniej wspomniano, wkładka stanowi element obuwia. W takim przypadku wkładka połączona z gipsowym modelem stopy przekazywana jest do dalszych etapów wytwarzania obuwia.
Po zakończeniu tego procesu wykonany przedmiot ortopedyczny może być po przymiarce wydany pacjentowi.
Przymiarka wykonanej wkładki odbywa się w ujęciu statycznym (pacjent staje na wkładce) i dynamicznym (pacjent chodzi w bucie z wkładką). W trakcie dokonuje się ewentualnych korekt i dodatkowego dopasowania wkładki.
Prace wykończeniowe obejmują z kolei wyścielenie wkładki miękką pianką oraz wyklejenie wyściółką ze skóry podszewkowej.
W przypadku wkładek dla stóp zniekształconych bez dodatkowych odciążeń (np. skrócenia kończyny dolnej, zniekształcenia części grzbietowej stopy) można zamontować taką wkładkę w bucie standardowym. Wiąże się to ze zmianą obuwia na większy rozmiar, ale jest bardziej akceptowalne przez pacjenta niż obuwie ortopedyczne.
Prezentowaną metodę wytwarzania wkładek określić można jako typowo klasyczną. Obecnie rozwój techniki, technologii oraz rynku materiałów zmienia obraz tego procesu. Dostępność nowoczesnych narzędzi umożliwia pobieranie miar za pomocą skanerów 3D, opracowywania modeli stóp czy wytwarzania wkładek z użyciem programów CAD/CAM. Bezpośrednią diagnostykę stóp wesprzeć można np. komputerowym badaniem stóp, platformami do badania chodu, bieżniami diagnostycznymi. Rynek oferuje szeroką gamę metod wytwarzania wkładek określanych jako personalizowane. Jednak dostępne możliwości nie zawsze można efektywnie wykorzystać w przypadku stóp zniekształconych, szczególnie mocno zdeformowanych. Ostatecznego wyboru metody dokonuje technik ortopeda jako wytwórca tego typu przedmiotów ortopedycznych.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści