E‑BOOK

Spis treści

• Sposoby transportu ropy naftowej i gazu ziemnegoD1Axd79BySposoby transportu ropy naftowej i gazu ziemnego

• Transport lądowy drogowyDd5DAgtlVTransport lądowy drogowy

  • Transport drogowy ropy naftowej1Transport drogowy ropy naftowej

  • Transport drogowy gazu ziemnego2Transport drogowy gazu ziemnego

• Transport lądowy i podmorski rurociągamiD143PMJCPTransport lądowy i podmorski rurociągami

• Transport morski zbiornikowcamiD8AxgXqNLTransport morski zbiornikowcami

• Netografia i bibliografiaDnxOVI9M1Netografia i bibliografia

Transport lądowy drogowy

Transport drogowy ropy naftowej

Najwięcej transportów ropy naftowej wykonywane jest przy użyciu cystern stałych. Cysterna może oznaczać kontener‑cysternę, cysternę przenośną, cysternę odejmowalną lub cysternę stałą lub też wieloelementowy kontener do gazu.

Warunki przewozu materiałów niebezpiecznych, np. ropy naftowej, w tym również wymagania dotyczące konstrukcji i dopuszczenia pojazdów, reguluje umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego materiałów niebezpiecznych (ADR).

R19wD6ArbqIff

Na zdjęciu przedstawiono schemat podziału cystern. Podział cystern dzieli się na: ze względu na przeznaczenie oraz ze względu na złożoność konstrukcji. Za względu na przeznaczenie wyróżnia się cysterny: gazów skroplonych, do paliw płynnych i ropopochodnych, do towarów chemicznych, do mas bitumicznych. Ze względu na złożoność konstrukcji wyróżnia się cysterny: samojezdne, przyczepiane.

Wobec cysterny do przewozu ropy naftowej stawia się znaczne wymagania (osprzęt, zawory spustowe i nalewowe, zawory bezpieczeństwa oraz czujniki napełniania). Do jazdy cysterna powinna być napełniona w ilości minimum $80\%$ lub poniżej $20\%$. Podczas opróżniania cysterny stosuje się analogiczną zasadę.

R17aUspN9wt6M

Na zdjęciu przedstawiono stopień napełnienia cysterny. Centralnym elementem zdjęcia jest okrąg. Okrąg podzielony jest na trzy poziome części. Na dole znajduje się oznaczenie mniejsze niż dwadzieścia procent. W środkowej części znajduje się czerwony krzyżyk. W górnej części znajduje się napis: większy niż osiemdziesiąt procent.

Do przewozu ropy naftowej stosuje się cysterny o przekroju cylindrycznym, kufrowym i eliptycznym.

R1JEnbclMC45X

Na zdjęciu widoczne są trzy przekroje cystern. Przekroje są pokazano jako widok na animowane cysterny z tyłu. Przekrój po lewej stronie przedstawia cysternę eliptyczną. Beczka cysterny ma kształt elipsy. Środkowy przekrój pokazuje cysternę cylindryczną. Beczka cysterny ma kształt cylindra. Przekrój po prawej stronie przedstawia cysternę kufrową. Przekrój beczki jest w kształcie prostokąta z częściowo zaokrągloną górną i dolną krawędzią.

Zaletą konstrukcji kufrowej jest znacznie niżej położony, w stosunku do cystern o innych przekrojach, np. okrągłym i eliptycznym, środek ciężkości – wynosi on ponad trzydzieści centymetrów.

R1ctDyygEAitF

Na zdjęciu widoczny jest pojazd cysterna o podwoziu kufrowym. Cysterna na podwoziu samochodowym jest w kolorze zielonym. Jest ona o kształcie prostokąta z zaokrąglonym dnem i częściowo zaokrągloną górą, która przechodzi w najwyższym punkcie w prostokąt. Z tyłu cysterny zamontowana jest drabina. Cysterna widoczna jest od tyłu.

RugF8GYaYvGNg

Na zdjęciu widoczny jest pojazd cysterna o podwoziu cylindrycznym. Cysterna na podwoziu samochodowym jest w kolorze żółto‑czerwonym. Na beczce cysterny znajduje się grafika ozdobna. Beczka cysterny jest o przekroju elipsy. W tle zdjęcia widać stacje paliwową.

RbBg50hEpM2fW

Na zdjęciu widoczny jest pojazd cysterna o podwoziu cylindrycznym. Cysterna widoczna jest od tyłu. Pojazd porusza się po drodze publicznej. Beczka cysterny jest o przekroju elipsy. Kolor beczki jest stalowy. Z tyłu beczki zamontowana jest drabina.

Cysterny o przekroju kołowym stosowane są przede wszystkim do przewozu materiałów o małej gęstości. Cysterny o przekroju owalnym i kuferkowym są stosowane do zbiorników niskociśnieniowych. Przekrój zbiornika ma wpływ na stateczność ruchu i położenie środka masy pojazdu. Pod tym względem przekrój owalny i kuferkowy, pomimo wyższych kosztów wytwarzania, ma bardziej korzystne cechy niż kołowy, ponieważ przyczynia się do obniżenia wysokości środka masy pojazdu.

RennfxjBHlkcS

Na zdjęciu widoczne są trzy czarno – białe przekroje cystern pokazujące środki ciężkości. Przekroje są obrazują beczkę cysterny widzianą z tyłu. Przekrój po lewej stronie przedstawia cysternę eliptyczną. Środek ciężkości jest zaznaczony w centralnym punkcie beczki cysterny stanowiący punk środkowy okręgu.. Środkowy przekrój pokazuje cysternę cylindryczną. Środek ciężkości znajduje się nieznacznie poniżej przecięciem czerwonych linii prostych przerywanych. Punkt przecięcia znajduje się w miejscy przecięcia pionowej prostej wychodzącej z połowy długości beczki z poziomą prostą wychodząca z połowy długości beczki. Przekrój po prawej stronie przedstawia cysternę kufrową. Środek ciężkości znajduje się znacznie poniżej przecięcia czerwonych linii prostych przerywanych. Punkt przecięcia znajduje się w miejscy przecięcia pionowej prostej wychodzącej z połowy długości beczki z poziomą prostą wychodząca z połowy długości beczki.

Niezależnie od rodzaju i kształtu cysterny – przewożony w niej materiał nie powinien wchodzić w reakcję ze zbiornikiem cysterny, uszczelnieniami, armaturą oraz osłoną ochronną. Ponadto nie powinien wpływać na wytrzymałość konstrukcji cysterny.

Podstawowe osprzęt cystern do przewozu paliw płynnych to:

• zbiornik,

• system napełniania i opróżniania,

• układ wentylacji,

• układ dystrybucyjno‑pomiarowy,

• izolacja termiczna (jeżeli jest wymagana),

• włazy zintegrowane z zaworami i czujnikami (pokrywy),

• wyposażenie w osprzęt zapewniający bezpieczeństwo obsługi cysterny, np. barierki zabezpieczające przed upadkiem podczas obsługi włazów czy osprzętu zamontowanego na górze cysterny,

• wyposażenie dodatkowe – w zależności od rodzaju przewożonego materiału.

Zbiorniki wykonywane są zazwyczaj z grubościennej blachy ze stopu aluminium (występują też zbiorniki ze stali o wysokiej wytrzymałości zmęczeniowej) i podzielone są na kilka komór. Komory wyposażone są w zawory denne, zawory odprowadzania par i zawory oddechowe z bezpiecznikiem przeciwogniowym.

Rodzaje zaworów stosowanych w cysternach:

• Zawór bezpieczeństwa to urządzenie sprężynowe uruchamiane automatycznie na skutek ciśnienia; jego zadaniem jest zabezpieczenie cysterny przed nadmiernym wzrostem ciśnienia wewnętrznego. Występują dwa główne typy zaworów bezpieczeństwa, stosowane na zbiornikach transportowych. Są to zawory wewnętrzne, które całkowicie chowają się w płaszczu zbiornika, oraz zawory pół‑wewnętrzne, które po zainstalowaniu nieznacznie wystają ponad płaszcz zbiornika. Do cystern i naczep stosuje się zawory bezpieczeństwa $2”$ lub $3”$.

• Zawór podciśnieniowy to urządzenie sprężynowe uruchamiane automatycznie na skutek ciśnienia; jego zadaniem jest zabezpieczenie cysterny przed nadmiernym spadkiem ciśnienia wewnętrznego.

• Zawory przelewowe są nieodzownym elementem instalacji dystrybucyjnych cystern i naczep do transportu LPG wyposażonych w pompę. Zawór przelewowy zabezpiecza pompę przed wzrostem ciśnienia na jej tłoczeniu powyżej maksymalnej dopuszczalnej wartości. Najczęściej stosowanymi zaworami przelewowymi są urządzenia w rozmiarze $1,5”$ do pompy $3”$, $1,5”$ do pompy $2”$ oraz $2”$ do pompy $4”$.

• Zawory denne instalowane są bezpośrednio w płaszczu zbiornika i realizują dwie funkcje – zaworu odcinającego oraz zaworu nadmiernego wypływu. Występują w wersji gwintowanej oraz w wersji kołnierzowej. Zawory w wersji kołnierzowej umożliwiają zastosowanie pomp kołnierzowych montowanych bezpośrednio na zaworze. Sterowanie zaworem może odbywać się ręcznie poprzez system składający się z cięgna i blokady oraz siłownikiem pneumatycznym.

• Zawory zwrotne umożliwiają przepływ tylko w jednym kierunku, zamykając przepływ cieczy w kierunku przeciwnym. Instalowane są na rurociągach i zbiornikach stacjonarnych oraz transportowych. Atutem bezpieczeństwa zaworów zwrotnych stosowanych na zbiornikach transportowych jest specjalna konstrukcja gwarantująca zamknięcie się zaworu w czasie wypadku. Siła zewnętrzna działająca na elementy instalacji i zawór zawsze spowoduje zerwanie się korpusu w miejscu dokładnie do tego zaprojektowanym.

• Zawory oddechowe przeznaczone są do zabezpieczania zbiorników z cieczami płynnymi, w szczególności z płynnymi węglowodorami. Umożliwiają one wyrównanie ciśnień pomiędzy atmosferą a wnętrzem zbiornika przez zespół grzybków (nadciśnieniowy i podciśnieniowy) oraz bezciśnieniowy bezpiecznik ogniowy. Zawory często są wyposażane w przerywacze płomienia. Są to urządzenia mające na celu wyeliminowanie możliwości przeniesienia płomienia do chronionej części urządzenia. Ze względu na charakter ochrony stosuje się przerywacze ognia przeciw deflagracji (tj. szerzeniu płomienia z szybkością poddźwiękową, bez wyrazistej fali ciśnienia) albo detonacji (buchanie płomienia podczas spalania antydetonacyjnego i związana z nim udarowa fala ciśnienia przebiegająca z szybkością naddźwiękową).

Cysternę montuje się na podwoziu naczepy tak, aby podczas transportu miała położenie lekko pochylone do tyłu (tylna część jest niżej). Zbiornik cysterny wewnątrz może być podzielony na kilka komór z systemem przelewu do kolejnej komory. Cysterny mogą być również podzielone na kilka oddzielnych komór, z których każda może zostać wypełniona innym płynem. Pozwala to przewozić kilka odmian paliwa w poszczególnych komorach jednej cysterny. W tym przypadku do każdej z komór powinien być dołączony wziernik lub wskaźnik do oceny ilości cieczy w komorze.

Istnieją trzy podstawowe konstrukcje cystern – grodziowe, przegrodowe i gładkolufowe – które wpływają na ruch ładunku płynnego, gdy ciężarówki są w ruchu:

RZqC6i3vQ4t9N

Na zdjęciu przedstawiono trzy schematy konstrukcyjne cystern. Schematy są pokazane w formie przekrojów.
Na górnym zdjęciu przedstawiona jest cysterna gładkolufowa która porusza się pod górę. Cysterna jest o przekroju cylindrycznym. W środku beczka cysterna nie ma przegród. Beczka nie jest wypełniona całkowicie cieczą. Ciecz znajduje się pod katem. Na górze beczki cysterny znajduje się jeden właz.
Na środkowym zdjęciu przedstawiona jest cysterna z przegrodami, która porusza się pod górę. Cysterna jest o przekroju cylindrycznym. W środku beczka cysterna ma pięć przegród. Przegrody mają zbliżoną objętość. Przegrody są praktycznie całkowicie wypełnione cieczą. Ciecz znajduje się pod katem. Na górze beczki cysterny znajduje się jeden właz.
Na dolnym zdjęciu przedstawiona jest cysterna grodziowa, która porusza się pod górę. Cysterna jest o przekroju cylindrycznym. W środku beczka cysterna ma pięć przegród. Przegrody mają zbliżoną objętość. Środkowa przegroda nie jest wypełniona cieczą. Pozostałe przegrody są praktycznie całkowicie wypełnione cieczą. W każdej przegrodzie znajduje się inna ciecz. Ciecze znajdują się pod katem. Na górze beczki cysterny znajduje się pięć włazów. Nad każdą przegrodą znajduje się właz.

Grodzie

Grodzie to solidne przegrody, które tworzą oddzielne, mniejsze przedziały magazynowe w cysternie. Chociaż taka konstrukcja znacznie zmniejsza ruch płynnego ładunku cysterny w przód i w tył, niewiele robi, aby zapobiec ruchowi cieczy na boki, co może narazić cysternę na ryzyko przewrócenia. Bardzo łatwo jest przeciążyć grodzie z przodu lub z tyłu, dlatego podczas ładowania lub rozładowywania cysterny z grodziami operatorzy powinni rozłożyć ładunek płynny tak równomiernie, jak to tylko możliwe. Niezastosowanie się do tego może spowodować niestabilne, niebezpieczne obciążenie.

Przegrody (falochrony)

Podobnie jak w przypadku grodzi przegrody są pochylonymi przegrodami (falochronami) z otworami, które spowalniają przepływ płynnego ładunku cysterny od przodu do tyłu. Podczas gdy przegrody pomagają zminimalizować wewnętrzny ruch cieczy i utrzymać je równomiernie rozłożone, ruch cieczy na boki może powodować przewrócenie się tego typu cystern na zakrętach.

Funkcje bezpieczeństwa cystern

RiV7fLMpn3Fhk

Na zdjęciu przedstawiony jest schemat pojazdu cysterny z przegrodami. Beczka cysterny pokazana jest w formie przekroju. Beczka cysterny jest na podwoziu samochodowym. Beczka jest o przekroju cylindrycznym. Beczka jest podzielona na dziewięć takich samych przegród. Przegrody są podzielone falochronem opisanym cyfrą jeden. Falochron jest o kształcie koła. W środku koła znajduje się duży otwór. Po lewej i prawej stronie falochronu znajduje się mniejszy otwór opisany cyfrą trzy. Jest to drenaż boczny dla płynu. U góry falochronu znajduje się niewielkie wycięcie w kształcie półksiężyca. Wycięcie jest opisane cyfrą cztery. Jest to drenaż górny na opary. Podobne wycięcie znajduje się na dole beczki falochronu. Jest to drenaż dla płynu na spodzie opisany cyfrą dwa. Środkowa gródź ma zamontowaną przegrodę bez otworów i wycięć. Jest to gródź stała opisana cyfrą siedem. W grodzi znajduje się element o kształcie półkola. Jest to wewnętrzne odzyskiwanie oparów opisane cyfrą sześć. Z tyłu beczki cysterny po prawej stronie widoczny jest niewielki okrąg. Jest to awaryjne wycięcie w dennicy zewnętrznej opisane cyfrą osiem. Pomiędzy przednimi a tylnymi kołami naczepy znajdują się dwie stalowe prostopadłościenne skrzynki. Skrzynia po prawej jest opisana cyfrą pięć. W niej znajdują się zawory bezpieczeństwa i połączenia szybkozłącze. Na górze beczki cysterny znajdują się dwa włazy.
Poniżej cysterny narysowany jest falochron.

Cysterny gładkolufowe

Cysterny te mają jeden długi, gładki przedział wewnętrzny bez przegród i grodzi. Konstrukcja pozwala na dezynfekcję wnętrza do przewozu żywności. Brak grodzi lub przegród umożliwia swobodne rozlewanie się płynnego ładunku w częściowo napełnionych cysternach, popychając tym samym ciężarówkę w tym samym kierunku, w którym jedzie. Jeśli kierowca zmieni bieg lub przyspieszy zbyt szybko, ciecz pędzi na tył cysterny, spowalniając ją. Jeśli kierowca „złamie” pojazd zbyt ostro, ładunek uderzy w przód przyczepy, tworząc potencjalnie niebezpieczny „płynny skok”, który może spowodować poślizg pojazdu na skrzyżowaniu.

W przypadku oddzielnych komór każda z nich posiada właz z pokrywą i umieszczonym w niej zaworem oddechowym oraz bezpiecznikiem przeciwogniowym. Zawór oddechowy jest ważnym elementem każdej komory zbiornika, ponieważ jego zadaniem jest umożliwienie wyrównania ciśnienia wewnątrz zbiornika do ciśnienia atmosferycznego.

Cysterna jest wyposażona w instalację zamkniętego obiegu oparów paliwa oraz system zabezpieczający przed przepełnieniem, z czujnikami pneumatycznymi lub optoelektrycznymi. Szafy armaturowe osłaniające urządzenia pomiarowe oraz pompę są rozmieszczone z boków lub przy dennicy cysterny.

Cysterny powinny być zaprojektowane na ciśnienie obliczeniowe równe $1,3$ ciśnienia napełniania lub opróżniania, ale nie mniejsze niż $400 \mathrm{kPa}$ ($4$ bary) ciśnienia manometrycznego.

Ro7R4grE6Ky7H

Na zdjęciu przedstawiono kolorowy schemat budowy cysterny. Cysterna jest o kształcie cylindra. Na górze cysterny znajdują się dwa włazy. Właz jest o kształcie cylindra zamkniętego pokrywką. Podstawa cylindra jest oznaczona cyfrą trzy oznaczająca króciec włazu. Do dolnej części okrągłej pokrywki przypisano cyfrę pięć oznaczającą właz, a do górnej cyfrę sześć oznaczającą klapę falochronu.
Lewy bok cysterny oznaczony jest cyfrą jeden oznaczający dennicę.
Środkowa część zbiornika jest pokazana w przekroju. Przednia i tylna część obudowy zbiornika opisana jest cyframi dwa i siedem oznaczającymi płaszcz zbiornika.
W środku beczki cysterny widoczny jest element o kształcie przekroju półksiężyca z wyciętym centrycznie otworem. Element jest opisany cyfrą osiem i oznacza falochron. Drugi element o kształcie przekroju półksiężyca bez jakichkolwiek wycięć oznaczony jest cyfrą cztery. Jest to przegroda. Zbiornik jest osadzony na dwóch podporach opisanych cyfrą dziesięć. Każda z podpór jest o kształcie litery L.
Na dole beczki znajdują się dwie rury. Są one opisane cyfrą dziewięć oznaczającym zawór denny.

Po rozładowaniu cysterny, w celu niedopuszczenia do zanieczyszczenia nowo przewożonego ładunku należy wyczyścić komory cysterny poprzez ich umycie w specjalnych myjniach. Procedury mycia powinny być dostosowane zarówno do wymagań wynikających z właściwości przewożonego ładunku, jak i stosowanych technologii oczyszczania zbiorników.

Procedura mycia jest zwykle ustalona na podstawie listu przewozowego wystawionego do ostatniego przewożonego produktu; list ten kierowca powinien okazać w myjni. Powinien także poinformować o właściwościach przewożonego ładunku, stanie zbiorników i armatury oraz ewentualnych resztkach znajdujących się w zbiornikach.

Kierowca przeprowadza kontrolę umytego pojazdu. Jeśli jej wynik jest pozytywny, następuje zaplombowanie zbiorników. Następnie kierowca uzyskuje „Certyfikat mycia”, w którym opisana jest procedura mycia z uwzględnieniem rodzaju i właściwości środków myjących, liczba umytych komór, nazwa i dane firmy myjącej, data i godzina.

Podczas napełniania, transportu i opróżniania cysterny obowiązują poniższe zasady:

• Zbiorniki cystern, uszczelnienia, zawory, przegrody oraz osłony ochronne powinny być wykonane z materiałów nieulegających zniszczeniu w kontakcie z ropą naftową.

• W komorach sąsiednich nie powinny być przewożone materiały, które mogą wchodzić w niebezpieczne reakcje z ropą naftową.

• Do przewozu ropy naftowej mogą być użyte cysterny i pojazdy oznaczone zgodnie z wymogami. Dozwolony jest transport w cysternach zapewniający wyższy poziom bezpieczeństwa.

• Jednostka transportowa (pojazd samochodowy bez przyczepy lub zespół pojazdów składający się z pojazdu samochodowego i dołączonej do niego przyczepy) załadowana ropą naftową może składać się co najwyżej z pojazdu samochodowego i jednej przyczepy.

• W celu zachowania stateczności podczas jazdy cysterny niepodzielone (za pomocą przegród lub falochronów) na części (komory), o maksymalnej pojemności $7500 \mathrm{l}$, nie powinny być napełnione w przedziale $20\% - 80\%$ swojej pojemności.

• Nie należy napełniać cystern, jeżeli sprawdzenie dokumentów oraz oględziny pojazdu i jego wyposażenia wskazują na to, że cysterna nie spełnia wymagań odpowiednich przepisów.

• Rozładunek nie powinien się odbyć, jeżeli kontrola, o której mowa wyżej, ujawniła braki mogące mieć negatywny wpływ na bezpieczeństwo lub ochronę.

• Podczas przewozu na zewnętrznej powierzchni cysterny nie powinny się znajdować pozostałości paliw.

• Przed rozpoczęciem napełniania lub opróżniania cysterny należy zapewnić dobre połączenie elektryczne pomiędzy podwoziem pojazdu a ziemią. Punkt uziemiający powinien być wyraźnie oznakowany na zbiorniku.

• W jednostce transportowej przewożącej ropę naftową nie mogą być przewożeni pasażerowie (poza załogą pojazdu).

• Członkowie załogi powinni wiedzieć, jak stosować środki do gaszenia pożaru.

• W czasie manipulowania ładunkiem zabronione jest palenie tytoniu zarówno w pobliżu, jak też wewnątrz pojazdu.

• Przenośne urządzenia oświetleniowe znajdujące się na wyposażeniu pojazdu nie powinny zawierać powierzchni metalowych umożliwiających powstanie iskry krzesanej.

• Używanie ogrzewaczy spalinowych w pojazdach podczas załadunku i rozładunku oraz w miejscach załadunku jest zabronione.

• Silnik pojazdu nie powinien pracować podczas załadunku i rozładunku, z wyjątkiem przypadków, gdy uruchomienie silnika jest niezbędne do pracy pomp lub innych urządzeń zapewniających załadunek lub rozładunek pojazdu.

• Załadowana cysterna nie może być pozostawiona na parkingu czy miejscu postojowym, jeżeli nie została zabezpieczona hamulcem postojowym. Przyczepy niewyposażone w układy hamulcowe powinny być unieruchomione przy użyciu co najmniej jednego klina pod koła.

• Opróżnione, nieoczyszczone cysterny dopuszcza się do przewozu pod warunkiem, że są one zamknięte w taki sam sposób i szczelne w takim samym stopniu, jak w stanie napełnionym. Jeżeli nie można spełnić tego warunku, to powinny być przewożone z zachowaniem odpowiednich środków bezpieczeństwa do najbliższego miejsca, w którym można je oczyścić lub naprawić. Przewóz uznaje się za wystarczająco bezpieczny, jeżeli podjęte środki gwarantują poziom bezpieczeństwa równoważny poziomowi wymaganemu przepisami ADR oraz zapobiegają niekontrolowanemu uwolnieniu załadunku. W praktyce taki przewóz jest realizowany pod bezpośrednim nadzorem służb ratowniczych.

Systemy napełniania cystern

R1JzfA4n1s3Yx

Na zdjęciu przedstawiono animowany nalewak górnego napełniania cystern strumieniem otwartym. W centralnej części zdjęcia znajduje się platforma na której szczycie widoczny jest podest. Podest jest oznaczony cyfrą cztery. Do podestu przytwierdzony jest nalewak. Nalewak jest o kształcie pionowej prostej do której podłączone jest ramie na przegubie. Ramie oznaczone jest cyfrą dwa oznaczającą ramię górnego napełniania. Do przedniej strony podestu przytwierdzona jest ruchoma barierka opisana cyfrą trzy oznaczająca podest ruchomy, Na jej końcu znajduje się konstrukcja kratowa w formie barierki opisanej cyfrą jeden. Jest to barierka zabezpieczająca. Do ciężarówki po prawej stronie podestu przyłączony jest podobny nalewak. Nalewak wychodzi z ziemi. Jest on oznaczony cyfrą pięć oznaczająca ramię dolnego napełniania.

Załadunek od góry jest najbardziej wydajną, najbezpieczniejszą i najbardziej opłacalną metodą załadunku/rozładunku w wielu sytuacjach. Prawidłowo zaprojektowany system ładowania od góry powinien mieć wystarczający zasięg poziomy umożliwiający dotarcie do najdalszego przedziału oraz wystarczający ruch pionowy i długość dla różnych wysokości pojazdu. Dzięki zastosowaniu różnych elementów systemy ładowania od góry mogą być wykorzystywane w procesie szczelnego napełniania i odzyskiwania oparów.

Zastosowanie systemu dolnego ramienia załadowczego umożliwia operatorowi pozostanie na ziemi, co zmniejsza prawdopodobieństwo wypadku, gdyż operator nie znajduje się na górze pojazdu. Połączenia są wykonywane szybciej, co skraca całkowity czas ładowania, a wiele przedziałów może być ładowanych jednocześnie. Dolne systemy ładowania powodują również mniejsze turbulencje w zbiorniku, co zmniejsza niebezpieczeństwo generowania elektryczności statycznej. Obciążenie dolne powoduje również powstawanie mniejszej ilości oparów mogących stanowić zagrożenie dla środowiska. Wyspy ładowane od dołu są prostsze i tańsze w budowie niż regały ładowane od góry. Niezależnie od tego, czy Twój projekt jest ładowany od góry, od dołu, czy dzięki specjalistycznym aplikacjom do ładowania, możesz zaufać SafeRack, że wykona zadanie poprawnie.

Podczas załadunku lub rozładunku cysterny ropa naftowa przemieszczająca się przez rury, górne i/lub dolne ramiona załadowcze powoduje powstanie elektryczności statycznej. Ponieważ może ona generować ładunek elektryczny wystarczający do zapalenia pary z ropy naftowej, odzyskiwanie oparów i uziemienie cysterny jest bardzo ważne. W zamkniętym systemie rozładunku opary są odzyskiwane z powrotem do zbiornika zawierającego ropę naftową i, koncentrując ją, czynią ją mieszanką zbyt bogatą  do spalenia.

Elektryczność statyczna może również gromadzić się w ciągniku siodłowym podczas przewożenia paliwa w baku oraz oddziaływania na siebie różnych podzespołów dlatego ważne jest, aby była ona odpowiednio uziemiona, co ma zapobiec zapłonowi. System uziemienia łączy ciężarówkę z podłożem (dlaczego nazywają to uziemieniem), a każdy ładunek jest przenoszony na podłoże, rozpraszając wszelkie nagromadzone ładunki elektryczne.

Rkki1u48k2B9k

Na zdjęciu przedstawiono animowany sposób uziemienia cysterny. W centralnej części zdjęcia znajduje się platforma na której szczycie widoczny jest podest. Do podestu przytwierdzony jest nalewak. Nalewak jest o kształcie pionowej prostej do której podłączone jest ramie na przegubie. Ramie oznaczone jest cyfrą dwa oznaczającą ramię ładujące. Do przedniej strony podestu przytwierdzona jest ruchoma barierka na końcu, której znajduje się konstrukcja kratowa. Konstrukcja kratowa jest w formie barierki opisanej cyfrą jeden oznaczającej podest roboczy. Na platformie widoczny jest biały okrąg z niebieskim kołem w środku. Opisany jest on cyfrą cztery oznaczającą stację uziemienia. Od stacji biegnie do cysterny niebieski waż opisany cyfrą trzy. Jest to połączenie uziemiające.

Gdy ropa naftowa przepływa przez rurociąg przy wysokim natężeniu przepływu, jak to zwykle ma miejsce w przypadku załadunku i rozładunku cieczy z ciężarówek i pociągów, ładunek elektrostatyczny przepływającego produktu generuje elektryczność statyczną.

RDq2hchKw6tGQ

Na zdjęciu pokazano animacje na której widać gromadzenie się ładunku elektrostatycznego podczas przepływu ropy naftowej. Przekrój węża jest przedstawiony w formie prostokąta. Górna i dolna krawędź jest grubsza. Jest to ściana węża lub powierzchnia stała. Na powierzchni tej widać w niektórych miejscach symbole ładunku ujemnego. Po wewnętrznej stronie węża, przy ściankach, widać nagromadzenie się ładunku ujemnego. W obszarach bliżej środka węża gromadzi się ładunek dodatni oznaczony znakiem plus.

Oznakowanie jednostki transportowej

Prawidłowe oznakowanie jednostki transportowej przewożącej ropę naftową składa się z tablic w kolorze pomarańczowym i nalepek ostrzegawczych. Przyjęty sposób oznakowania pojazdów przewożących towary niebezpieczne ma na celu:

• informowanie innych uczestników ruchu drogowego o istniejącym zagrożeniu oraz

• informowanie służb ratowniczych podejmujących działania na miejscu zdarzenia z udziałem towarów niebezpiecznych.

Jednostka transportowa przewożąca towary niebezpieczne powinna być zaopatrzona w dwie prostokątne tablice odblaskowe w kolorze pomarańczowym – gładkie lub z numerami.

Numery (liczby) umieszczone na tablicach oznaczają: numer w górnej części to numer rozpoznawczy zagrożenia, a w dolnej części – numer UN paliwa płynnego. Paliwom płynnym przypisane są dwa numery rozpoznawcze zagrożenia:

$30$ – materiał ciekły zapalny (temperatura zapłonu od $23°\mathrm{C}$ do $60°\mathrm{C}$ włącznie),

$33$ – materiał ciekły łatwo zapalny (temperatura zapłonu niższa niż $23°\mathrm{C}$).

Rh7BrzJDCarvv

Na zdjęciu pokazani oznakowanie cysterny przewożącej ropę naftową zgodnie z przepisami ADR. Oznakowanie jest zaprezentowane w dwóch wariantach. Na górze przedstawione jest oznakowanie dla pojazdów samochodowych. Pierwszy znak przedstawia pomarańczowy prostokąt z cienką czarną obwódką. Drugi znak przedstawia czerwony rąb z cienką czarną obwódką. Wewnątrz rąbu u góry widoczny jest czarny płomieniem, a u dołu czarna cyfra trzy. Trzeci znak przedstawia czerwony rąb z cienką białą obwódką. Wewnątrz rąbu u góry widoczny jest biały płomieniem, a u dołu biała cyfra trzy. Czwarty znak przedstawia biały rąb wewnątrz którego widać czarne drzewo bez liści oraz zdechłą rybę.
Na dole przedstawione jest oznakowanie dla cystern. Pierwszy znak przedstawia pomarańczowy prostokąt z cienką czarną obwódką. Prostokąt podzielony jest cienką czarną prostą na dwie części. U góry powyżej prostej znajduje się czarna liczba: trzydzieści trzy. U dołu poniżej prostej znajduje się czarna liczba: tysiąc dwieście sześćdziesiąt siedem. Drugi znak przedstawia czerwony rąb z cienką czarną obwódką. Wewnątrz rąbu u góry widoczny jest czarny płomieniem, a u dołu czarna cyfra trzy. Trzeci znak przedstawia czerwony rąb z cienką białą obwódką. Wewnątrz rąbu u góry widoczny jest biały płomieniem, a u dołu biała cyfra trzy. Czwarty znak przedstawia biały rąb wewnątrz którego widać czarne drzewo bez liści oraz zdechłą rybę.

R12iZMvbpDHUE

Na zdjęciu przedstawiono oznakowanie pojazdu cysterny przewożącej jeden rodzaj paliwa. W górnej części zdjęcia widać animowaną cysternę. Z boku beczki cysterny widoczny jest pomarańczowy rąb. Za beczką cysterny narysowany jest pomarańczowy rąb oznaczający, że oznakowanie znajduje się na dennicy.
W dolnej części rysunku znajduje się cysterna z dołączoną naczepą na której znajduje się dodatkowa cysterna. Na każdej powierzchni bocznej beczki cysterny znajduje się pomarańczowy rąb. Na dennicy beczki znajdującej się na naczepie również znajduje się rąb. Z przodu ciągnika samochodowego i na dennicy ostatniej beczki znajdują się pomarańczowy prostokąt z cienką czarną obwódką. Prostokąt podzielony jest cienką czarną prostą na dwie części. U góry powyżej prostej znajduje się czarna liczba: osiemdziesiąt. U dołu poniżej prostej znajduje się czarna liczba: tysiąc osiemset trzydzieści.

RSVS5NX9rCVER

Na zdjęciu przedstawiono oznakowanie pojazdu cysterny przewożącej różne substancje niebezpieczne w osobnych komorach. Animowana cysterna ma podzieloną beczkę na trzy części na każdej z części zawieszony jest pomarańczowy rąb. Dodatkowo na każdej komorze beczki znajduje się pomarańczowy prostokąt z cienką czarną obwódką. Prostokąt podzielony jest cienką czarną prostą na dwie części. W przypadku pierwszej komory u góry powyżej prostej znajduje się czarna liczba: trzydzieści. U dołu poniżej prostej znajduje się czarna liczba: tysiąc dwieście dwadzieścia trzy. W przypadku drugiej i trzeciej komory u góry powyżej prostej znajduje się czarna liczba: trzydzieści trzy. U dołu poniżej prostej znajduje się czarna liczba: tysiąc dwieście siedemdziesiąt cztery.
Na ciągniku i na dennicy znajduje się dodatkowo pomarańczowy prostokąt z cienką czarną obwódką bez oznaczeń numerycznych.

Jednostki transportowe przewożące tylko jeden rodzaj paliwa (ropę naftową) oznacza się, umieszczając z jej przodu i tyłu pomarańczowe tablice z numerami zagrożenia i numerem UN towaru niebezpiecznego.

Tablice i nalepki powinny być dobrze widoczne, odporne na warunki atmosferyczne, numery i symbole nieścieralne; podczas przewozu powinny pozostawać  na swoich miejscach, niezależnie od pozycji, w której znajduje się pojazd, oraz być czytelne po piętnastominutowym przebywaniu w ogniu.

Transport drogowy gazu ziemnego

LNG

Naturalny gaz ziemny w postaci skroplonej jest paliwem czystym, bardzo wygodnym w stosowaniu. LNG ze względu na cenę i wiążące się z tym koszty eksploatacji oraz wysoką efektywność energetyczną (zamiana gazu na energię cieplną i elektryczną) znacząco wpływa na rozwój rynku gazu w Polsce i na świecie.

Po oczyszczeniu i spełnieniu wymagań jakościowych gaz ziemny zostaje skroplony i w stanie ciekłym, w temperaturze ok. $-162°\mathrm{C}$, jest przygotowany do magazynowania i transportu. Po skropleniu gaz (LNG) transportowany jest metanowcami do miejsca przeznaczenia.

Podstawowo infrastruktura przemysłowa LNG składa się z:

• instalacji do skraplania gazu,

• terminalu załadunkowego,

• tankowców (metanowców),

• terminalu rozładunkowego.

W terminalu rozładunkowym następuje regazyfikacja do stanu lotnego gazu, ponadto LNG jest dodatkowo magazynowany w specjalnie do tego przeznaczonych zbiornikach magazynowych..

Pracę terminalu rozładunkowego podzielić można na trzy podstawowe etapy:

• etap rozładunku – to okres, kiedy metanowiec jest zacumowany w części portowej terminalu odbiorczego i jest połączony ze zbiornikiem magazynowym oraz rurociągiem rozładunkowym. Pompy zlokalizowane na metanowcu przepompowują w tym czasie LNG ze zbiorników tankowców do zbiorników magazynowych,

• etap magazynowania – odnosi się jedynie do różnego typu zbiorników magazynowych. Powinny być one skonstruowane w ten sposób, aby zapewnić bezpieczne magazynowanie LNG w kriogenicznym zakresie temperatur,

• etap regazyfikacji – polega na ogrzaniu LNG w wymiennikach ciepła (odparowywaczach) w celu przekształcenia LNG w fazę gazową o parametrach zgodnych z przepisami, umożliwiających dalszy transport gazu.

RuQHHcN1OaEqU

Na zdjęciu przedstawiono animowany ideowy schemat stacji regazyfikacji. Na górze schematu znajduje się cysterna podpisana cyfrą jeden oznaczającą cysternę kriogeniczną. Od cysterny odchodzi strzałka łączą się z elementem podpisanym cyfrą dwa czyli zbiornikami kriogenicznymi. Zbiorniki są przedstawione jako dwa pionowe podłużne prostokąty z zaokrągloną górną krawędzią. Od zbiorników odchodzi strzałka łącząca się z parownicą oznaczoną cyfrą trzy. Parownica przypomina kaloryfer. Od pracownicy biegnie strzałka do prostokąta z napisem gaz. Prostokąt jest podpisany cyfra cztery oznaczającą stację redukcyjno -pomiarową. Od stacji biegnie strzałka do tak samo wyglądającego elementu opisanego cyfrą pięć oznaczającą kotłownie, nawalnianie. Od kotłowni odchodzi strzałka łącząca się z budynkiem fabryki podpisanej cyfrą sześć. Jest to kotłownia fabryki.

Magazynowanie LNG konieczne jest zarówno na etapie jego załadunku, jak i rozładunku. Ze względu na bardzo niską temperaturę (rzędu $-162°\mathrm{C}$) zbiorniki służące do magazynowania gazu ziemnego w postaci skroplonej dzielimy na:

• zbiorniki naziemne,

• zbiorniki częściowo w gruncie,

• zbiorniki podziemne.

Najczęściej znalazły zastosowanie zbiorniki:

• stalowy bez zewnętrznej obudowy ochronnej SCT (single containment tank) – zewnętrzny płaszcz zbiornika wykonany jest ze stali węglowej, zaś wewnętrzny – ze stali niklowej, która nie zmienia swoich własności w niskich temperaturach; zbiornik umieszczony jest w specjalnym wykopie, na wypadek wycieku gazu skroplonego;

• stalowy z dodatkowym betonowym płaszczem ochronnym DCT (ang. double containment tank) – konstrukcję tę można scharakteryzować krótko jako klasyczny zbiornik SCT otoczony specjalną, otwartą od góry obudową, wykonaną ze sprężonego betonu, która ma zapewnić bezpieczne składowanie gazu skroplonego, na wypadek awarii zbiornika wewnętrznego;

• stalowy z zewnętrznym (szczelnym) płaszczem betonowym FCT (ang. full containment tank) – konstrukcja tego typu zbiornika podobna jest do dwóch poprzednich, z tą różnicą, że konstrukcja zbiornika zewnętrznego to korpus i dach w formie kopuły, wykonane ze wstępnie sprężonego betonu.

Rl4I0Wezd5SKU

Na zdjęciu przedstawiono animowany schemat budowy zbiornika LNG. Zbiornik jest o kształcie prostokąta z zaokrągloną górną krawędzią. Zewnętrzna krawędź zbiornika jest grubsza. Do jej zewnętrznej części przypisana jest cyfra jeden oznaczająca połać dachową betonową. Środkowa część krawędzi jest oznaczona cyfrą dwa jako konstrukcja stalowa. Poniżej wybrzuszenia biegnie gruba prosta która jest równoległa do dolnej krawędzi zbiornika. Jest ona podpisana cyfrą trzy jako podwieszana pokrywa zbiornika wewnętrznego. Od pokrywy odchodzą pionowe proste równoległe biegnące do wybrzuszenia. Zbiornika. Wewnętrzne krawędzie w zbiorniku są oznaczone cyfrą cztery. Cyfra cztery wskazuje zbiornik wewnętrzny wykonany ze stali stopowej złożonej z dziewięciu procent niklu. Pomiędzy zbiornikiem wewnętrznym a zewnętrzną obudową znajduje się pustka powietrzna. Oznaczona cyfrą pięć. Jest to izolacja termiczna wykonana z perlitu. Dolna zewnętrzna krawędź zbiornika oznaczona jest cyfrą osiem oznaczającą dno zbiornika zewnętrznego z przewodami grzewczymi. Przestrzeń pomiędzy zewnętrzną częścią dna zbiornika a wewnętrzną częścią dna zbiornika oznaczona jest cyfrą siedem. Jest to izolacja termiczna wykonana z pianki szklanej.

Do zalet transportu drogowego skroplonego gazu ziemnego należy zaliczyć dostępność floty transportowej oraz powszechność usług, co przekłada się na niższy koszt operacyjny w przypadku stosunkowo niewielkich odległości – do $250 \mathrm{km}$. Wadą transportu drogowego LNG jest jednak podwyższony koszt eksploatacyjny w przypadku transportu na dłuższe dystanse oraz powiązanie jego kosztu całkowitego z cenami pali.

Alternatywą może być transport kolejowy skroplonego gazu ziemnego oraz jego infrastrukturalny jako forma transportu tego surowca na dalekie, międzynarodowe dystanse.

Powrót do spisu treści12Powrót do spisu treści

Powiązane materiały multimedialne

• Pompy śruboweDgx4DeIlIPompy śrubowe

• Transport ropy naftowej i gazu ziemnegoDByAGQ6hITransport ropy naftowej i gazu ziemnego