R16Q2NtpVeuJM
Ilustracja przedstawia detal obrazu „Wergiliusz czyta Eneidę Augustowi i Oktawii”, którego autorem jest Jean‑Joseph Taillasson. Na obrazie znajduje się dziesięć postaci. Na środku jest młody mężczyzna, który siedzi na złotym krześle. Ma krótkie, blond włosy, a na głowie wieniec laurowy. Ubrany jest w zieloną szatę i czerwoną pelerynę ze złotymi zdobieniami. Jego twarz jest zwrócona w lewą stronę. Naprzeciwko niego, po lewej stronie, stoi mężczyzna w białej szacie przepasanej brązowym materiałem. Ma długie, kręcone, ciemne włosy i białą opaskę na głowie. W lewej dłoni trzyma zapisany zwój papirusu. Prawą rękę ma wysuniętą do przodu. Za nim, po prawej stronie stoi starszy mężczyzna z krótkimi, siwymi włosami. Ubrany jest w jasnozieloną szatę i zieloną narzutę. Ma skrzyżowane ramiona. Za nim, po prawej stronie stoi dwóch mężczyzn. Pierwszy z nich ma siwą brodę i wąsy. Na głowie ma złoty hełm. Drugi stoi bokiem. Na głowie ma złoto‑srebrny hełm. Jest ubrany w złoto- żółtą szatę. Z lewej strony mężczyzny w białej szacie stoi trzech mężczyzn. Pierwszy z nich ma krótkie, kręcone, blond włosy i ubrany jest w granatową szatę. Drugi z nich ma krótkie, kręcone, ciemne włosy i ubrany jest w ciemną szatę. Na prawym ramieniu trzyma brązowy przedmiot. Trzeci z nich ma krótkie, kręcone, blond włosy. Na lewym ramieniu trzyma jasnobrązowy przedmiot zakończony ostrzem. Za nimi jest ściana i kolumny. Tło jest ciemne. Po prawej stronie mężczyzny siedzącego na złotym krześle są dwie kobiety. Jedna z nich siedzi na złotym krześle. Ma kręcone, blond włosy, a na głowie ma różową chustkę. Twarz ma zwróconą w prawą stronę. Oczy ma przymknięte i grymas na twarzy. Ubrana jest w biało‑granatową szatę ze złotymi zdobieniami. Prawą dłoń trzyma pod lewą piersią. Nad nią jest pochylona druga kobieta. Ma długie, brązowe, kręcone włosy i granatową chustkę na głowie. Ubrana jest w fioletowo‑niebieską szatę. Dłońmi obejmuje ramiona pierwszej kobiety. Za nimi jest brązowa, zmarszczona kotara.

Twórczość Wergiliusza – Eneida

Jean‑Joseph Taillasson, „Wergiliusz czyta Eneidę Augustowi i Oktawii” (detal), 1787 r., Galeria Narodowa, Londyn, Anglia, wikipedia.org, domena publiczna
Źródło: Jean Joseph Taillasson, Wergiliusz czyta Eneidę Augustowi i Oktawii (detal), 1787, Olej na płótnie, Galeria Narodowa, Londyn, Anglia, dostępny w internecie: https://en.wikipedia.org/wiki/Aeneid#/media/File:VirgilAeneidVI.jpg [dostęp 26.08.2022], domena publiczna.

Ważne daty

70 - 19 r. p.n.e. -  lata życia Wergiliusza

lata trzydzieste p.n.e. - Wergiliusz wydaje Bukoliki

37 - 29 r. p.n.e. - powstają Georgiki Wergiliusza

29 - 19 r. p.n.e. -  Wergiliusz pracuje nad Eneidą

17 r. p.n.e. -  wydanie Eneidy po śmierci Wergiliusza

Nauczysz się

  • omawiać życiorys Wergiliusza;

  • charakteryzować epokę, w której tworzył;

  • wymieniać najwybitniejsze dzieła Wergiliusza;

  • opisywać najważniejsze wątki i motywy Eneidy;

  • wskazywać podobieństwa i różnice między Eneidą, a Iliadą i Odyseją Homera;

  • charakteryzować Eneidę jako epopeję narodową Rzymu.

Epoka augustowska w literaturze rzymskiej

Dla czasów Augusta charakterystyczne jest ożywienie zainteresowań sztuką, nauką i literaturą. Zainteresowania te, umiejętnie podsycane i inspirowane, stały się zręcznym aparatem propagandy za rządów Augusta. Na dworze princepsa i jego światłych, zajmujących się pracą literacką przyjaciół: MecenasMecenasMecenasa (Caius Cilnius Maecenas [czytaj: Gajus Cjilnius Mecenas], 70 - 8 r. p.n.e.), AzyniuszaAzyniusz PollioAzyniusza Polliona (Caius Asinius Pollio [czytaj: Gajus Asjinius Pollio], 76 r. p.n.e. - 4 n.e.) i WaleriuszWaleriusz MesalaWaleriusza  Mesali (Marcus Valerius Messalla Corvinus [czytaj: Markus Walerius Messala Korwinus], około 64 r. p.n.e. - 8 n.e.) znajdowali oparcie uczeni i artyści. Dworskie salony literackie dostarczały twórcom pierwszych słuchaczy i krytyków ich prac. Znamienne, że to właśnie imię Mecenasa, doradcy Augusta, stało się synonimem protektora nauk i sztuk pięknych.

RLul1jbyFI41g
Ilustracja przedstawia obraz „Recytacja w domu Mecenasa (Wergiliusz, Horacy, Wariusz i Mecenas)”, której autorem jest Charles François Jalabert. Obraz jest w kolorystyce biało‑czarnej. Znajduje się na nim czterech mężczyzn, z czego dwóch stoi i dwóch siedzi. Po lewej stronie stoi mężczyzna w długiej, jasnej szacie. W lewej dłoni trzyma tabliczkę, a prawa ręka uniesiona jest w górę, na wysokości szyi. Jego włosy są ciemne, kręcone, średniej długości. Na nogach ma sandały. Obok niego, z lewej strony, stoi krzesło. Po jego lewej stronie siedzi mężczyzna. Ma ciemne, krótkie włosy, a na głowie ma wieniec laurowy. Ubrany jest w długą ciemną szatę z jasną narzutą. Jego lewy łokieć oparty jest o jasny, okrągły stolik. Prawy nadgarstek spoczywa na oparciu krzesła. Twarz ma zwróconą w stronę stojącego mężczyzny w jasnej, długiej szacie. Z drugiej strony stołu siedzi starszy mężczyzna z krótkimi włosami. Ma jasną szatę z ciemną narzutą. Na nogach ma sandały. Jego prawa dłoń spoczywa na kolanie, a lewa na prawym nadgarstku. Twarz ma zwróconą w stronę stojącego mężczyzny w jasnej, długiej szacie. Za stołem stoi ostatni mężczyzna. Ma krótkie, ciemne włosy, wąsy i brodę. Ubrany jest w ciemną szatę. Jego twarz również jest zwrócona w stronę stojącego mężczyzny w jasnej, długiej szacie. Za nim stoi duża, jasna waza i drzewo liściaste. W tle są budynki.
Charles François Jalabert Recytacja w domu Mecenasa (Wergiliusz, Horacy, Wariusz i Mecenas), ilustracja z roku 1846, wikimedia.org, materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Źródło: Charles François Jalabert, Recytacja w domu Mecenasa (Wergiliusz, Horacy, Wariusz i Mecenas), 1846, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Vergil_Horaz_Varius_Maecenas.jpg#/media/File:Vergil_Horaz_Varius_Maecenas.jpg [dostęp 19.08.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

August, a za nim inni mecenasi, popierali raczej poezję niż prozę. Okres augustowski uważa się słusznie za złoty wiek poezji rzymskiej. Poezja bowiem (z wyjątkiem twórczości dramatycznej) osiągnęła w tym czasie bardzo wysoki poziom i doszła do szczytu rozwoju. Ograniczone możliwości wypowiadania własnych przekonań krępowały natomiast rozwój wymowy. Mowy polityczne i sądowe zostały zastąpione przez szkolne deklamacje. Niebezpieczne też było zajmowanie się dziejami najnowszymi. Zamarła twórczość filozoficzna, ponieważ jej reprezentanci byli w większości wyznawcami filozofii stoickiej. W dziedzinie prozy natomiast miały możność i swobodę rozwoju studia prawnicze, gramatyczne oraz tak zwanej starożytności - badania wszelkich zabytków i urządzeń dawnej przeszłości.

R1BXhFR9wm3yH
Ilustracja przedstawia obraz „Willa Mecenasa w Tivoli”, którego autorem jest Jakob Philipp Hackert. Na środku obrazu znajduje się wielki wodospad, dookoła którego znajdują się zielono- brązowe kamienie i drzewa liściaste. Nad wodospadem na skarpie stoją beżowe budynki i rosną drzewa liściaste. Wodospad spływa do krętej rzeki. W prawym dolnym rogu obrazu namalowano brzeg rzeki. Jest porośnięty trawą i niską roślinnością. Pasą się tam kozy, których pilnuje kilka osób w kolorowych ubraniach. Z prawej strony obrazu znajduje się wysokie drzewo liściaste. Tło stanowi zielony las i błękitne niebo z białymi chmurami.
Jakob Philipp Hackert Willa Mecenasa w Tivoli, 1783 r., Muzeum Ermitaż, Petersburg, Rosja, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Jakob Philipp Hackert, Willa Mecenasa w Tivoli, 1783, Olej na płótnie, Muzeum Ermitaż, Petersburg, Rosja, dostępny w internecie: https://de.wikipedia.org/wiki/Gaius_Maecenas#/media/Datei:Hackert,_Villa_des_Maecenas_und_Wasserf%C3%A4lle_in_Tivoli,_1783.jpg [dostęp 22.08.2022], domena publiczna.

Najwybitniejszymi przedstawicielami poezji rzymskiej tamtego okresu, których imiona zapisały się złotą czcionką w historii literatury światowej byli Wergiliusz i Horacy, poeci propagujący ideologię Augusta, oraz największy elegik rzymski - Owidiusz.

Zapoznaj się z poniższą ilustracją interaktywną.

R1S5BJBUkrsOP
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz „Wergiliusz czyta Eneidę Augustowi i Oktawii”, którego autorem jest Jean‑Joseph Taillasson. Na obrazie znajduje się dziesięć postaci. Na środku jest młody mężczyzna, który siedzi na złotym krześle. Ma krótkie, blond włosy, a na głowie wieniec laurowy. Ubrany jest w zieloną szatę, niebieskie spodnie i czerwoną pelerynę ze złotymi zdobieniami. Na nogach ma brązowe buty nad kostkę. Jego twarz jest zwrócona w lewą stronę. Naprzeciwko niego, po lewej stronie, stoi mężczyzna w białej szacie przepasanej brązowym materiałem. Na nogach ma brązowe sandały. Ma długie, kręcone, ciemne włosy i białą opaskę na głowie. W lewej dłoni trzyma zapisany zwój papirusu. Prawą rękę m wysuniętą do przodu. Za nim, po prawej stronie stoi starszy mężczyzna z krótkimi, siwymi włosami. Ubrany jest w jasnozieloną szatę i zieloną narzutę. Ma skrzyżowane ramiona. Za nim, po prawej stronie stoi dwóch mężczyzn. Pierwszy z nich ma siwą brodę i wąsy. Na głowie ma złoty hełm. Drugi stoi bokiem. Na głowie ma złoto‑srebrny hełm. Jest ubrany w złoto- żółtą szatę. Z lewej strony mężczyzny w białej szacie stoi trzech mężczyzn. Pierwszy z nich ma krótkie, kręcone, blond włosy i ubrany jest w granatową szatę. Opiera się o złoty stół, na którym leży zwój białego papieru. Drugi z nich ma krótkie, kręcone, ciemne włosy i ubrany jest w ciemną szatę. Na prawym ramieniu trzyma brązowy przedmiot. Trzeci z nich ma krótkie, kręcone, blond włosy. Na lewym ramieniu trzyma jasnobrązowy przedmiot zakończony ostrzem. Za nimi jest ściana, na której wisi obraz i kolumny. Tło jest ciemne, niewyraźne. Po prawej stronie mężczyzny siedzącego na złotym krześle są dwie kobiety. Jedna z nich siedzi na złotym krześle. Ma kręcone, blond włosy, a na głowie ma różową chustkę. Twarz ma zwróconą w prawą stronę. Oczy ma przymknięte i grymas na twarzy. Ubrana jest w biało‑granatową szatę ze złotymi zdobieniami. Na nogach ma sandały. Prawą dłoń trzyma pod lewą piersią. Nad nią jest pochylona druga kobieta. Ma długie, brązowe, kręcone włosy i granatową chustkę na głowie. Ubrana jest w fioletowo‑niebieską szatę. Dłońmi obejmuje ramiona pierwszej kobiety. Za nimi jest brązowa, zmarszczona kotara. Podłoga jest w szaro‑brązowe kwadraty oddzielone jasnoszarymi pasami. Po wejściu w drugą warstwę ilustracji w prawym panelu znajdują się trzy hasła. Pierwsze: Publiusz Wergiliusz Maro. Po kliknięciu na hasło na obrazie pojawia się pomarańczowe obramowanie wokół mężczyzny w białej szacie przepasanej brązowym materiałem. Po naciśnięciu na granatowy prostokąt, który znajduje się przy pierwszym napisie, pojawia się następujący tekst. Do najwybitniejszych poetów propagujących ideologię Augusta należał Publiusz Wergiliusz Maro (Publius Vergilius Maro, 70 - 19 p.n.e.) Syn rolnika z wioski Andes pod Mantuą, kształcił się w Kremonie, w Mediolanie, a od 50 r. p.n.e. w Rzymie. Studiował także w Neapolu filozofię epikurejską (ok. 45 r. p.n.e.). Młody poeta został pozbawiony ziemi w czasie przeprowadzanej konfiskaty gruntów na rzecz zasłużonych weteranów Augusta. Wywłaszczenie dotknęło wieśniaków z okolic Mantui, a więc i ojca Wergiliusza. Znalazł się wtedy poeta najpierw w Neapolu, u swego nauczyciela, filozofa epikurejskiego, Syrona, następnie przeniósł się do Rzymu, gdzie poznał Mecenasa, a przez niego Augusta. Wergiliusza można nazwać poetą przełomu. W czasach młodzieńczych pozostawał pod wpływem neoteryków. Widoczne to jest w utworach poety przekazanych w tzw. Dodatku do Dzieł Wergiliusza (Appendix Vergiliana). Znajdują się tam zbudowane według wymagań szkoły aleksandryjskiej epigramaty, ujęte w zbiór Drobiazgi (Catalepton), a także noszący piętno tej samej szkoły poemacik (epyllion) Komar (Culex). Także we wczesnym okresie twórczości ogłosił Wergiliusz zbiór Bukolik (Bucolica) napisanych w latach 42‑39 p.n.e. Utwory te, zwane też Eklogami (Eclogae), były w dużej mierze wzorowane na Sielankach Teokryta, lecz posiadały również wiele motywów oryginalnych. W następnym etapie twórczości poety z Mantui widać wyraźnie zwrot ku poezji Grecji epoki klasycznej. Ujawnia się to w poemacie dydaktycznym Georgiki (Georgica, 37 - 30 p.n.e.), przede wszystkim zaś w słynnej, nawiązującej do Homera epopei Eneida (Aeneis), nad którą pracował Wergiliusz do końca życia (29 - 19 p.n.e.). Nadanie dziełu ostatecznej formy planował Wergiliusz w czasie pobytu w Grecji. Udał się tam w 19 r. p.n.e. Z podróży tej już nie powrócił. Zmarł 21 września 19 r. p.n.e., w 51 roku życia. W testamencie zakazał publikowania Eneidy, uważając poemat za niedostatecznie doskonały. August jednak nie uszanował woli poety. Wydaje się, że już w 17 r. p.n.e. Eneida trafiła do rąk czytelników. Pod tekstem jest ilustracja przedstawiająca fotografię, której autorem jest Effi Schweizer. Na zdjęciu znajduje się mozaika „Wergiliusza z manuskryptem Eneidy, otoczonego przez Muzy: Klio i Melpomenę”. Mozaika znajduje się w drewnianej, brązowej ramie na jasnozielonym tle. Na środku siedzi mężczyzna w długiej, jasnej szacie i jasnych butach. Na kolanach trzyma zwój papirusu. Z prawej strony stoi postać w czerwonej szacie ze złotymi zdobieniami i zielonym materiałem na lewym ramieniu. W lewej dłoni trzyma maskę, a prawą dotyka swojego policzka. Z lewej strony mężczyzny stoi druga postać. Ma długą, zielono‑złotą szatę. W dłoniach trzyma zwój papieru. Tło mozaiki jest jasne. Drugie hasło na panelu, to „Strona z manuskryptu Eneidy Wergiliusza”. Po naciśnięciu na niego myszką na obrazie pojawia się pomarańczowe obramowanie wokół mężczyzny ubranego w jasnozieloną szatę i zieloną narzutę. Po naciśnięciu na granatowy prostokąt, który znajduje się przy drugim haśle, pojawia się następujący tekst. Ostatnie dzieło Wergiliusza, „Eneida”, powstało z inspiracji Augusta. Pisane w latach 29 - 19 p.n.e. dzieło stało się epopeją narodową Rzymian, której celem było uświetnienie dawnych dziejów państwa rzymskiego i uzasadnienie prawa Rzymu do panowania nad światem. Składał także Wergiliusz w tym poemacie hołd boskiej (bo wywodzącej się od samej Wenery) dynastii julijskiej, z jej znakomitym przedstawicielem, Augustem. Eneasz, od którego imienia wzięła tytuł epopeja, to syn Anchizesa i Wenery, jeden z najdzielniejszych u boku Hektora obrońców Troi. Za sprawą opiekujących się Eneaszem bogów wraz z ojcem, synem i garstką Trojan uszedł z płonącego miasta. Rozbitkowie, unosząc ze sobą posążki bogów, schronili się na okręty, aby pod boskim przewodnictwem “wrócić do dawnej matki”, tak bowiem przepowiednie nazywały ziemię italską. Wyprawa Eneasza do Italii została zatem przedstawiona jako powrót - nostos . Według legendy niegdyś praojciec Troi, Dardanus, przybył z Italii na wybrzeże Azji Mniejszej i założył gród Troję, Eneasz zaś z towarzyszami na rozkaz bogów miał powrócić do dawnej siedziby. Powrót ten utrudniała nieprzyjazna Trojanom bogini Junona. Za jej sprawą bardzo przedłużała się podróż rozbitków i byli oni narażeni na liczne przygody i niebezpieczeństwa. Ostatecznie musiała Junona pogodzić się z losem przeznaczającym Trojanom ziemię italską, postawiła jednak warunek (który przyjął Jowisz), że przybysze zlatynizują się na nowej ziemi i dawne imię Trojan ulegnie zapomnieniu. Tak więc Eneasza ocalili bogowie, ażeby na italskim półwyspie mogła powstać nowa Troja, nazwana jednak nie Troją, lecz Rzymem. W pierwszych sześciu księgach epopei została przedstawiona tułaczka Eneasza przypominająca wędrówkę Odyseusza. Z Homerowej Odysei zostały przeniesione do Eneidy przygody z Cyklopem, Scyllą, Charybdą, Kirke. Tak jak Odyseusz, zszedł Eneasz do podziemia. Za sprawą Junony przerwał swą tułaczkę dłuższym pobytem w Kartaginie (romans z Dydoną), podobnie jak Odyseusz, goszczony przez Kirke i Kalipso. Druga część poematu jest natomiast wzorowana na Iliadzie. Z wyroku losów miał Eneasz w Italii założyć nową dynastię i ożenić się z córką króla Lacjum, Lawinią. Ojciec Lawinii, Latynus, zgodził się na małżeństwo. Jednak Junona podburzyła do walki rywala Eneasza, króla plemion Rutulów, Turnusa. Z powodu Lawinii nastąpił wybuch wojny między Latynami a Rutulami. Wojna ta przypomina wojnę Trojan i Greków o Helenę, pełna jest epizodów zapożyczonych z Iliady. Kres wojnie kładzie pojedynek Eneasza z Turnusem, zakończony śmiercią Turnusa. Odpowiada on przedstawionemu w Iliadzie pojedynkowi Achillesa z Hektorem. Do tego pojedynku Eneasz wkłada zbroję wykutą przez Wulkana. Pod tekstem jest ilustracja przedstawiająca stronę z manuskryptu „Eneidy” Wergiliusza, autorstwa Cristoforo Majorana. Na środku ilustracji jest tekst w kolorze brązowym. Rozpoczyna się on ozdobną, złotą literą „I” na czerwonym tle. Nad tekstem jest prostokąt ze złotą ramką. W środku na granatowym tle są złote napisy. Nad ramką przedstawiono fragmentarycznie dwie karykaturalne postacie; takie same znajdują się pod tekstem. Od pasa w górę mają ciało ludzkie, a od pasa w dół złote nogi z kopytami i złote ogony. Tło strony z manuskryptu jest bardzo ozdobne w kolorach: złotym, czerwonym, granatowym i zielonym. Trzecie hasło, to „Cesarz August". Po kliknięciu na nie na obrazie pojawia się pomarańczowe obramowanie wokół mężczyzny siedzącego na złotym krześle. Po naciśnięciu na granatowy prostokąt, który znajduje się przy trzecim haśle, pojawia się następujący tekst. Fragment VI księgi Eneidy, w którym Eneasz schodzi do podziemi i spotyka tam, zasmucony jego przedwczesną śmiercią. Kiedy Wergiliusz czyta ten fragment Oktawianowi Augustowi, Oktawia, matka mdleje z rozpaczy po stracie syna. Pod tekstem jest ilustracja przedstawiająca obraz „Wergiliusz czyta Eneidę cesarzowi Augustowi, jego żonie Liwii i mdlejącej siostrze, Oktawii”, którego autorem jest Antonio Zucchi. Na obrazie są cztery postacie. Na środku siedzi mężczyzna w złotej szacie i czerwonym płaszczu. Na głowie ma zielony wieniec laurowy. Twarz ma zwróconą w prawą stronę. Po jego lewej stronie stoi mężczyzna ubrany w jasną szatę i błękitny płaszcz. W prawej dłoni trzyma zapisane tabliczki. Mężczyzna ma krótkie, ciemne włosy. Za nim stoi złota, ozdobna kolumna. Z prawej strony znajdują się dwie kobiety. Jedna siedzi na krześle, a druga stoi i nachyla się nad nią. Siedząca kobieta ma długą, białą szatę i jasnoróżową narzutę. Ma upięte, brązowe włosy i cienką opaskę na głowie. Jej oczy są zamknięte, a twarz jest przechylona w lewą stronę. Jej karnacja jest bardzo jasna. Kobieta, która się nad nią nachyla ma jasne włosy, spięte z tyłu. Ubrana jest w jasną szatę i niebieską narzutę. Prawą dłonią dotyka prawego przedramienia siedzącej kobiety. Ścianę osłania jasna tkanina. Tło obrazu jest ciemne.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D16qS4zVF

Jean‑Joseph Taillasson, „Wergiliusz czyta Eneidę Augustowi i Oktawii”, 1787 r., Galeria Narodowa, Londyn, Anglia, wikipedia.org, domena publiczna
Źródło: Jean Joseph Taillasson, Wergiliusz czyta Eneidę Augustowi i Oktawii, 1787, Olej na płótnie, Galeria Narodowa, Londyn, Anglia, dostępny w internecie: https://en.wikipedia.org/wiki/Aeneid#/media/File:VirgilAeneidVI.jpg [dostęp 25.08.2022], domena publiczna.
Polecenie 1
RJJXmP0ojhGBr
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 2
RZybfBUOQ8ufB
Zdecyduj, czy poniższe zdania są prawdziwe, czy fałszywe. Prawda Możliwe odpowiedzi: 1. Drogę do kariery na dworze Oktawiana Augusta zapewnił poecie Mecenas., 2. Wergiliusz był niewykształconym synem rolnika., 3. Lawinia była córką króla Latynów., 4. Według Eneidy przodkowie Trojan przybyli z Italii., 5. Podczas czytania fragmentów Eneidy mdleje żona Oktawiana, Liwia., 6. Eneida jest dziełem niedokończonym., 7. Kres wojny z Rutulami kładzie pojedynek Eneasza z Latynusem., 8. Georgiki były wzorowane na Sielankach Teokryta, 9. Eneida wzorowana jest na jednym z dzieł Homera - Odysei., 10. Wenus działała na niekorzyść Eneasza w trakcie jego podróży do Italii. Fałsz Możliwe odpowiedzi: 1. Drogę do kariery na dworze Oktawiana Augusta zapewnił poecie Mecenas., 2. Wergiliusz był niewykształconym synem rolnika., 3. Lawinia była córką króla Latynów., 4. Według Eneidy przodkowie Trojan przybyli z Italii., 5. Podczas czytania fragmentów Eneidy mdleje żona Oktawiana, Liwia., 6. Eneida jest dziełem niedokończonym., 7. Kres wojny z Rutulami kładzie pojedynek Eneasza z Latynusem., 8. Georgiki były wzorowane na Sielankach Teokryta, 9. Eneida wzorowana jest na jednym z dzieł Homera - Odysei., 10. Wenus działała na niekorzyść Eneasza w trakcie jego podróży do Italii.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 3

Wybierz poprawną odpowiedź.

RZ7Ox4gLK7Ctt
Kto jest autorem obrazu pod tytułem „Tu Marcellus Eris”?
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 3
RHct2VzeQJOHf
Ilustracja jest podzielona na 12 fragmentówch, które są ułożone w losowej kolejności. Po ułożeniu obrazek przedstawia 6 osób, które znajdują się w pomieszczeniu. Po lewej stronie stoi postać w długiej, jasnej szacie. Ma ciemne włosy, a na głowie zielony wieniec laurowy. W prawej dłoni trzyma zwój papieru. Za nią jest jasna ściana i ciemna latarnia. Na środku ilustracji siedzi kobieta w jasnej szacie i czerwonej narzucie. Na głowie ma jasny welon. Po jej prawej stronie leży postać w długiej, jasnej szacie i żółtej narzucie. Dalej siedzi mężczyna o ciemnych włosach. Ma na sobie jasną szatę i czerwoną narzutę. Lewą dłoń trzyma na ramieniu leżącej kobiety, a prawą rękę wyciąga przed siebie. Po prawej stronie stoi dwóch mężczyzn w ciemnych szatach. Przed nimi stoi biały, okrągły stolik. Za nimi wisi niebieski, pomarszczony materiał. W tle znajduje się jasna ściana i wysokie, brązowe drzwi. Podłoga w pomieszczeniu jest jasna z czarnymi prostokątami i czerwonymi wzorami.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Wybierz właściwą odpowiedź.

R1PnbS7zYrmAM
Wybierz właściwą odpowiedź Możliwe odpowiedzi: 1. Liwia, żona Oktawiana, 2. Oktawia, siostra Oktawiana, 3. Wergilia, krewna Wergiliusza
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Zapoznaj się z poniższą mapą interaktywną:

RjPY6Y5sQfVKk
Ilustracja przedstawia mapę interaktywną „Podróż Eneasza na mapie basenu Morza Śródziemnego za panowania Oktawiana Augusta (31 r. p.n.e.-14 r. n.e.)”. W lewym dolnym rogu znajduje się legenda mapy. Przypisano na niej kolory występujące na mapie do ich znaczeń. Na pomarańczowo - terytoria należące do Rzymu przed 31 r. p.n.e. Podboje i zdobycze Oktawiana: na ciemnozielono - od 31 do 19 r. p.n.e., na jasnozielono - od 19 do 9 r. p.n.e., na żółto - od 9 do 6 r. p.n.e. Na różowo - królestwa klientów Rzymu. Czerwoną kropką oznaczono twierdze legionistów w szóstym roku naszej ery. Na mapie na pomarańczowo zaznaczone są terytoria należące do Rzymu przed 31 r. p.n.e. Jest to Hiszpania, Galia, Italia, Asia, Syria i Afryka. Na ciemnozielono zaznaczone są podboje i zdobycze Oktawiana w latach 31‑19 p.n.e. Jest to Egipt, Galatia, teren na północy Hiszpanii oraz dookoła Nikai. Na jasnozielono zaznaczone są podboje i zdobycze Oktawiana w latach 19‑9 p.n.e. Jest to zachodnia Germania, Retia, Dalmacja. Na żółto zaznaczone są podboje i zdobycze Oktawiana w latach 9‑6 p.n.e. Jest to środkowa Germania i Judea. Na jasnofioletowo zaznaczone są królestwa klientów Rzymu. Jest to Mauretania, Kapadocja, Tracja, Norikum. Na biało zaznaczone są morza i oceany, a na jasnoszaro pozostałe części kontynentów. Napisy na akwenach wodnych są szarą czcionką, a na lądach czarną. Czerwoną kropką z czerwoną obwódką zaznaczone są twierdze legionistów w 6 r. n.e. Nazwy tych miejsc napisane są czerwoną czcionką. W wewnętrznej warstwie mapy na panelu bocznym znajduje się dziesięć haseł; są to nazwy twierdz legionistów. Po naciśnięciu pierwszego hasła „Troja” pojawia się następujący tekst. Opowieść o zdobyciu i zniszczeniu Troi przez Greków znajduje się w księdze II Eneidy. Eneasz, od którego imienia wzięła tytuł epopeja, to syn Anchizesa i Wenery, jeden z najdzielniejszych u boku Hektora obrońców Troi. Za sprawą opiekujących się Eneaszem bogów uszedł z płonącego miasta. Pod osłoną ciemności wyniósł z Troi na barkach starego ojca Anchizesa, za rękę prowadząc małego syna Askaniusza, z tyłu zaś podążała za nimi żona Kreuza. Eneasz polecił towarzyszom zebrać się za miastem w świątyni Demeter, sam natomiast wrócił do miasta, aby odszukać zagubioną w czasie ucieczki Kreuzę. W Troi spotkał jednak tylko jej marę, która kazała mu udać się do Italii, gdzie czeka na niego tron i nowa małżonka. Pod tekstem jest ilustracja przedstawiająca obraz „Eneasz uciekający z Troi”, którego autorem jest Pompeo Batoni. Po lewej stronie jest kobieta z długimi, ciemnymi włosami. Ma żółto‑pomarańczowo‑niebieską szatę i bose stopy. Jej prawa ręka wyciągnięta jest do przodu. Obok niej stoi niska postać o krótkich, ciemnych włosach. Jest naga; przerzucony fragment szarego płaszcza przesłania ramię i podbrzusze. W prawej dłoni trzyma niewielki przedmiot, a lewą dotyka ubrania mężczyzny, który stoi po prawej stronie. Mężczyzna ten jest wysoki i umięśniony. Ma na sobie zielono‑czerwony krótki strój i brązowe sandały nad kostkę. Ma brązowe wąsy i brodę. Na głowie ma srebrno‑złoty hełm. Na swoim lewym ramieniu niesie starszego mężczyznę w krótkiej, jasnej szacie i czerwono‑złotej czapce. W tle znajdują się jasne mury. Nad nimi jest niebieskie niebo i zachodzące słońce. Drugie hasło to „Delos”. Po naciśnięciu na nie pojawia się następujący tekst. Po zburzeniu Troi Eneadzi popłynęli najpierw do Tracji, ale ostrzeżeni przez marę zamordowanego Polydora, przybyli na wyspę Delos, gdzie Anchizes otrzymał nową wyrocznię, aby szukali dawnej ojczyzny. Pod tekstem jest ilustracja przedstawiająca obraz „Krajobraz z Eneaszem na Delos”, którego autorem jest Claude Lorrain. Z prawej strony obrazu znajduje się fragment wysokiego budynku z kolumnami. Jest on w jasnej kolorystyce. Na dachu budynku znajdują się dwie postacie. Przy kolumnach stoi sześć postaci w kolorowych szatach. Za nimi jest jasny budynek z zieloną kopułą i jasnymi kolumnami na froncie. Na środku obrazu jest drzewo. Przed nim niewielka łąka, na której wypasają się kozy. Za drzewem rozpościera się niebieskie morze z pływającymi po nim statkami. Po lewej stronie obrazu jest fragment drzewa i niewielkiego mostu, po którym idą dwie osoby. Tło stanowi błękitne niebo z białymi chmurami. Trzecie hasło, to „Kreta”. Po naciśnięciu na nie pojawia się następujący tekst. Na Krecie uciekinierzy z Troi założyli nowe miasto, ale wkrótce musieli je opuścić wskutek zarazy. Pod tekstem jest ilustracja przedstawiająca malowaną plakietkę emaliowaną z „Eneaszem opuszczającym Kretę”. Po lewej stronie namalowano ląd z zieloną trawą i brązowymi budynkami. Znajdują się tam cztery postacie w ciemnych szatach. Jedna z nich wskazuje lewą ręką na morze. Po prawej stronie znajduje się morze, kilka wysp i okrągła łódka. W łódce są trzy postacie w ciemnych szatach. Nad jedną z nich zamieszczono na białym prostokątnym tle napis „Eneas”. W tle ukazano ciemnoniebieskie niebo oraz trzy inne łodzie płynące w deszczu. Czwarte hasło, to „Wyspy Strofadzkie”. Po jego naciśnięciu pojawia się następujący tekst. Na Wyspach Strofadzkich harpia Celeno przepowiedziała im, że dopiero wówczas odnajdą nową ojczyznę, gdy z głodu zjedzą stoły. Pod tekstem jest ilustracja przedstawiająca obraz „Eneasz i jego towarzysze walczący z harpiami”, którego autorem jest François Perrier. Na środku obrazu są dwie postacie. Postać z lewej strony ubrana jest w krótką, złotą zbroję z czerwonym płaszczem, złoty hełm z jasnym pióropuszem oraz brązowe sandały. W lewej dłoni trzyma miecz. Postać z prawej strony ubrana jest w pomarańczową, krótką szatę, szary pancerz ochraniający korpus i brązowe sandały. Lewą rękę ma podniesioną do góry i trzyma w niej tarczę. Nad mężczyznami lata kilka postaci, które mają ludzkie głowy oraz ptasie skrzydła i pazury. Dookoła mężczyzn zgromadziły się kobiety i dzieci, które również walczą z harpiami. Tło stanowi zachmurzone niebo. Piąte hasło, to „Epir”. Po jego naciśnięciu pojawia się następujący tekst. W Epirze spotkali Andromachę, wdowę po Hektorze, i Helenusa, syna Priama, który wywróżył im, że ojczyzną ich będzie Italia. Pod tekstem jest ilustracja przedstawiająca „Eneasza przybywającego do Epiru witanego przez Helenusa i Andromachę”. Na środku obrazka jest mężczyzna z siwą brodą w niebieskiej szacie z pomarańczowymi zdobieniami i pomarańczowymi rękawami. Na głowie ma ozdobne, białe nakrycie. W rękach trzyma złoty, pionowy przedmiot. Za nim stoją trzy postacie w pomarańczowych strojach i pomarańczowych czapkach. Po lewej stronie stoją trzy kobiety w ciemnych, długich sukniach. Wszystkie mają pomarańczowe włosy. Pomiędzy nimi stoi pomarańczowa skrzynia. W lewym górnym rogu jest kilka drzew oraz trzech mężczyzn w pomarańczowych strojach. Wszystkie te postacie stoją na pomarańczowo‑zielonym lądzie, w tle którego jest pomarańczowy zamek z kopułą i wieżami. Z prawej strony lądu jest akwen wodny i dwa pomarańczowe statki. Na jednym z nich jest sześć postaci. Wszystkie ubrane są na pomarańczowo z pomarańczowymi nakryciami głowy. Tło ilustracji stanowi niebieskie niebo z gwiazdami. Po kliknięciu na szóste hasło „Sycylia” pojawia się następujący tekst. Trojanie dopłynęli na Sycylię przez Scyllę i Charybdę. W Drepanum umarł stary Anchizes. Pod tekstem jest ilustracja przedstawiająca „Śmierć Anchizesa”, której autorami są G. J. Lang i G. C. Eimmart. Jest wykonana czarnym narzędziem pisarskim na białym tle. Na środku znajduje się postać męska na wysokim łóżku. Ma nagi tors, a nogi przykryte materiałem. Pod głową ma dużą poduszkę. Dookoła niego jest osiem osób. Część z nich ma zbroje, a część jest ubrana w szaty. Po lewej stronie są ozdobne drzwi z kotarą. Stoi w nich postać w długiej szacie. W tle, z lewej strony stoi waza na ozdobnym podeście. Tło jest ciemne, niewyraźne. Pod ilustracją zapisano trzywersowy fragment „Eneidy” w języku łacińskim. Siódme hasło, to Kartagina. Po jego naciśnięciu pojawia się następujący tekst. Dzięki pomocy boga Neptuna Eneasz mógł uciec przed burzą (wywołaną przez Junonę) na wybrzeże libijskie. Trojanie zostali życzliwie przyjęci przez królową kartagińską Dydonę. Podczas uczty opowiedzieli jej o swoich wcześniejszych losach. Eneasz i jego towarzysze skorzystali z gościnności królowej, wkrótce również nawiązał się romans Dydony z Trojaninem. Podczas polowania zorganizowanego przez królową wybuchła gwałtowna burza, która zmusiła Dydonę i Eneasza do schronienia się w górskiej grocie, gdzie nastąpiło ich pierwsze zbliżenie. Romans królowej z bohaterem trojańskim został jednak przerwany przez Jowisza, który przysłał do Eneasza Merkurego, aby przypomniał mu o jego misji i obowiązkach wobec syna i towarzyszy. Eneasz, surowo napomniany, przygotował się po kryjomu do odjazdu pomimo błagań zrozpaczonej Dydony, która na próżno próbowała go zatrzymać, wreszcie zdesperowana popełniła samobójstwo, rzucając straszliwą klątwę na kochanka i jego naród. Pod tekstem jest ilustracja przedstawiająca „Dydonę i Eneasza”, której autorem jest Pompeo Batoni. Na środku obrazu stoi mężczyzna w krótkiej, brązowej szacie i niebieskiej narzucie. Na głowie ma niebiesko‑złoty hełm, a na nogach sandały. Po prawej stronie, na kamieniu, siedzi kobieta o kręconych jasnych włosach. Prawą ręką dotyka lewego boku mężczyzny. Ubrana jest w różową tiulową szatę. Lewą dłoń podnosi do góry, głowę odchyla w prawą stronę. Z tyłu stoi jasnowłosa kobieta w zielonej szacie. Z lewej strony obrazu jest akwen wodny z brązowym statkiem. Tło stanowi zachmurzone niebo. Po naciśnięciu na kolejne hasło „Sycylia” pojawia się następujący tekst. Po opuszczeniu Kartaginy Trojanie udają się ponownie na Sycylię w gościnę do króla Acestesa. Eneasz postanowił tam uczcić rocznicę śmierci Anchizesa przez złożenie uroczystych ofiar i urządzenie igrzysk sportowych. W trakcie zawodów kobiety trojańskie za sprawą Junony podpaliły ich flotę, ale Jowisz ubłagany przez Eneasza, zesłał deszcz, który ugasił pożar. Eneasz zostawił na Sycylii pod opieką Acestesa kobiety i część towarzyszy niezdolnych do dalszych trudów. Pod tekstem jest ilustracja przedstawiająca „Eneasza z towarzyszami składających ofiarę bogom przed grobem Anchizesa”. Na obrazie przedstawiono pięć postaci w granatowych i brązowych szatach stojących na trawie. Po lewej stronie jest brązowy budynek z granatową kopułą i granatowymi witrażami. W środku jest biały stół z 4 złotymi kielichami. Na brzegu stołu jest głowa zielonego węża. Pozostała część ciała węża znajduje się na brązowym podeście z granatowymi nogami. Podest ten jest przed budynkiem z kopułą. Po prawej stronie podestu leży brązowa krowa, a nad nią brązowa koza. W tle znajduje się brązowy zamek i gwiaździste, granatowe niebo. Po prawej stronie obrazu znajduje się akwen wodny i brązowy statek. Dziewiąte hasło to „Kume”. Po naciśnięciu na nie pojawia się następujący tekst. Po wylądowaniu w Kume udał się do groty Sybilli i wraz z nią wyruszył na wędrówkę po świecie podziemnym. Po uśpieniu potwornego Cerbera Eneasz spostrzegł w pierwszej części podziemia dusze przedwcześnie zmarłych ludzi, między innymi Dydonę, która jednak na widok Trojanina odeszła bez słowa. W Tartarze Eneasz i Sybilla oglądali dusze odbywających kary złoczyńców, oszustów i cudzołożników. Na progu pałacu Plutona Eneasz złożył złotą gałązkę, a następnie wszedł do Elizjum - krainy dusz szczęśliwych, gdzie spotkał ojca Anchizesa, który wskazał mu dusze przyszłych potomków - bohaterów rzymskich: Romulusa, Cezara, Pompejusza, Augusta, Kamillusa, Marcellusa i innych. Anchizes zapowiedział także synowi, że czekają go jeszcze ciężkie wojny w Lacjum. Pod tekstem jest ilustracja pt. „Eneasz i Sybilla”, nieznanego autora. Na środku obrazu stoi mężczyzna w złoto‑czerwonej zbroi i złotym hełmie. W lewej dłoni trzyma okrągłą tarczą, a w prawej złotą gałązkę. Za nim jest połamany maszt z białym żaglem. Na górze masztu jest czarny wąż. Z lewej strony stoi mężczyzna z długą, białą brodą, ubrany w brązową szatę z podniesionymi do góry rękoma. Dookoła mężczyzn znajduje się wiele innych postaci. Tło obrazu jest ciemne, niewyraźne. Po naciśnięciu kolejnego hasła „Kraj Latynów” pojawia się następujący tekst. U kresu podróży okręty Eneasza wpłynęły do ujścia Tybru, gdzie w krainie zwanej Lacjum gościnnie przyjął Trojan król Latynus, ofiarując ich wodzowi rękę swojej córki Lawinii, którą jej matka, królowa Amata, zamierzała wydać za mąż za księcia Rutulów, Turnusa. Z powodu Lawinii nastąpił wybuch wojny między Latynami a Rutulami, jako że Junona podburzyła rywala Eneasza, Turnusa. Kres wojnie kładzie pojedynek Eneasza z Turnusem, zakończony śmiercią Turnusa. Trojanin poślubił więc Lawinię, a syn jego Askaniusz Julus założył podwaliny nowej dynastii julijskiej, której potomkiem - przez pokrewieństwo z Juliuszem Cezarem - jest August. Pod tekstem jest ilustracja przedstawiająca obraz pt. „Latynus oferuje Eneaszowi córkę Lawinię za żonę”, którego autorem jest Giovanni Battista Tiepolo. Obraz ma kształt elipsy na ciemnym tle. Po prawej stronie znajduje się kobieta o jasnych włosach. Ubrana jest w długą białą suknię z długim rękawem. W lewej dłoni trzyma dół sukni, a prawą dotyka dłoni mężczyzny. Mężczyzna ten ma ciemny strój z ozdobnymi rękawami. Ma krótkie, ciemne włosy. Za nim stoi starszy mężczyzna z żółtym nakryciem głowy i czerwonym strojem. W tle jest brązowa ściana i biała balustrada.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D16qS4zVF

Mapa - Podróż Eneasza na mapie basenu Morza Śródziemnego za panowania Oktawiana Augusta (31 r. p.n.e. - 14 r. n.e.), online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Mapa - Podróż Eneasza na mapie basenu Morza Śródziemnego za panowania Oktawiana Augusta (31 r. p.n.e. - 14 r. n.e.), licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 4

Odpowiedz na pytanie: dlaczego uciekinierzy z Troi musieli opuścić Kretę?

R1IPAGhGK7LjD
Odpowiedz na pytanie: dlaczego uciekinierzy z Troi musieli opuścić Krete? Możliwe odpowiedzi: 1. z powodu zarazy, 2. z powodu klęski żywiołowej, 3. z powodu buntu tamtejszej ludności
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 5
R1HAVUq5Kqqdc
Wybierz z listy właściwą odpowiedź na pytanie: "Od imienia którego bohatera mitu o Eneaszu wywodzi się według Wergiliusza nazwa dynastii julijskiej?" Możliwe odpowiedzi: 1. od imienia Eneasza, 2. od imienia jego ojca Anchizesa, 3. od imienia jego syna Askaniusza
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
1
Polecenie 6
R1NznfPKbMHdf
Dla czasów Tu uzupełnij charakterystyczne jest ożywienie zainteresowań sztuką, nauką i literaturą. Zainteresowania te, umiejętnie podsycane i inspirowane, stały się zręcznym aparatem Tu uzupełnij za rządów Augusta. Na dworze Tu uzupełnij i jego światłych, zajmujących się pracą literacką przyjaciół: Mecenasa (Caius Cilnius Maecenas, 70 - 8 r. p.n.e.), Azyniusza Polliona (Caius Asinius Pollio, 76 r. p.n.e. - 4 n.e.) i Waleriusza Mesali (Marcus Valerius Messalla Corvinus, około 64 r. p.n.e. - 8 n.e.) znajdowali oparcie Tu uzupełnij i Tu uzupełnij. Dworskie salony literackie dostarczały twórcom pierwszych słuchaczy i krytyków ich prac. Znamienne, że to właśnie imię Mecenasa, doradcy Augusta, stało się synonimem Tu uzupełnij nauk i sztuk pięknych.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 6

Zapoznaj się z zamieszczonymi obrazami i wykonaj polecenie poniżej.

R1UDr3K7rCTsR
Ilustracja nr 1 do polecenia nr 8, wikimedia.org, domena publiczna
Ilustracja nr 1 do polecenia nr 8, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Ilustracja nr 1 do polecenia nr 8, Olej na płótnie, domena publiczna.
R9lSYbqg7n1Bi
2
Ilustracja nr 2 do polecenia nr 8, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Ilustracja nr 2 do polecenia nr 8, Olej na płótnie, domena publiczna.
RaJnKOt4DrfwF
3
Ilustracja nr 3 do polecenia nr 8, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Ilustracja nr 3 do polecenia nr 8, Olej na płótnie, domena publiczna.
RwPH3TnOwK8oz
4
Ilustracja nr 4 do polecenia nr 8, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Ilustracja nr 4 do polecenia nr 8, rycina, domena publiczna.
R18ZIOvmuBryl
5
Ilustracja nr 5 do polecenia nr 8, wikipedia.org, domena publiczna
Źródło: Ilustracja nr 5 do polecenia nr 8, Olej na płótnie, domena publiczna.
RZdDaJDCEwkD6
6
Ilustracja nr 6 do polecenia nr 8, wikipedia.org, domena publiczna
Źródło: Ilustracja nr 6 do polecenia nr 8, ilustracja, domena publiczna.
RflR6lwMvJZE7
Ilustracja nr 7 do polecenia nr 8, wikipedia.org, domena publiczna
Ilustracja nr 7 do polecenia nr 8, wikipedia.org, domena publiczna
Źródło: Ilustracja nr 7 do polecenia nr 8, Olej na płótnie, domena publiczna.
RCb8GvRLQV3tT
Ilustracja nr 8 do polecenia nr 8, wikimedia.org, domena publiczna
Ilustracja nr 8 do polecenia nr 8, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Ilustracja nr 8 do polecenia nr 8, Olej na płótnie, domena publiczna.
R5TNzwX9GqQ9k
9
Ilustracja nr 9 do polecenia nr 8, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Ilustracja nr 9 do polecenia nr 8, Olej na płótnie, domena publiczna.
R1BrA7BdskZzC
Ilustracja przedstawia mapę ziemi podbitych za panowania Oktawiana Augusta (31 r. p.n.e.-14 r. n.e.)”. W lewym dolnym rogu jest legenda. Na mapie na żółto zaznaczone są terytoria należące do Rzymu przed 31 r. p.n.e. Jest to Hispania, Galia, Italia, Macedonia, Asia, Syria i Africa. Na ciemnozielono zaznaczone są podboje i zdobycze Oktawiana w latach 31-19 p.n.e. Jest to Egipt, Galatia, teren na północy Hispanii oraz dookoła Nikaji. Na jasnozielono zaznaczone są podboje i zdobycze Oktawiana w latach 19-9 p.n.e. Jest to zachodnia Germania, Retia, Dalmatia. Na bladozielono zaznaczone są podboje i zdobycze Oktawiana w latach 9 p.n.e. -6.n.e. Jest to środkowa Germania i Judea. Na jasnoróżowo zaznaczone są Królestwa klientów Rzymu. Jest to Mauretania, Cappadocia, Tharcia, Noricum. Na niebiesko zaznaczone są morza i oceany, a na biało pozostałe części kontynentów. Napisy na akwenach wodnych i na lądzie są wykonane czarną czcionką. Czerwoną kropką zaznaczone są Twierdze legionistów w 6 r. n.e. Na mapie dodatkowo zaznaczone są białym kółkiem z czarną obwódką następujące miejsca: Troja, Delos, Kreta, Wyspy Strofadzkie, Epir, Sycylia, Kartagina, Cumae, Kraj Latynów. Pod mapą jest 9 białych kwadratów z czarną obwódką i czarną liczbą w środku. Kwadraty ponumerowane są liczbami od 1 do 9.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Wergiliusz jako homeryda

Wpływ Iliady i Odysei Homera jest wyraźnie widoczny w Eneidzie. Pierwsza część opisuje tułaczkę Eneasza, którą porównać można do dziesięcioletniej żeglugi Odyseusza, szukającego pomyślnych wiatrów, by wrócić w końcu do Itaki. Niektóre wątki z przygód Odyseusza obecne są w Eneidzie: postać Cyklopa, Scylla i Charybda, motyw Kirke (u Wergiliusza w postaci królowej Kartaginy - Dydony), wizyta w podziemiach.

Druga część poematu Wergiliusza inspirowana jest Iliadą. LawiniaLawiniaLawinia to odpowiednik Heleny, przyczyna wojny między Latynami a Rutulami. Znajdujemy tu więcej podobieństw do epizodów wojny trojańskiej: pojedynek Eneasza z TurnusTurnusTurnusem przypomina walkę Achillesa z HektorHektorHektorem, czy zbroja wykuta przez Hefajstosa i jego rzymski odpowiednik - Wulkana.

Rrx5XZIe3AMRz
Ilustracja przedstawia fragment obrazu „Parnas” (Dante, Homer, Wergiliusz i Stacjusz), którego autorem jest Rafael Santi. Na środku obrazu stoi starszy mężczyzna. Ma siwe, kręcone włosy i siwą, kręconą brodę. Na głowie ma wieniec laurowy. Ma zamknięte oczy i twarz zwróconą ku górze. Ubrany jest w żółto‑zielono‑granatowe szaty. Jego prawa ręka wyciągnięta jest do przodu, a lewą trzyma szatę na wysokości biodra. Ma gołe stopy. Po jego lewej stornie stoi mężczyzna zwrócony w prawą stronę. Ma na sobie długą, różową szatę, różowy welon i wieniec laurowy. Po prawej stronie stoi dwóch młodych ludzi. Pierwszy z nich ma jasne, krótkie, kręcone włosy i wieniec laurowy na głowie. Ubrany jest w zieloną szatę. Jego głowa obrócona jest w lewą stronę, a prawa ręka wyciągnięta jest w prawo z wystawionym palcem wskazującym. Drugi ma jasne, kręcone włosy i wieniec laurowy na głowie. Po lewej stronie obrazu jest fragment drzewa liściastego. Tło stanowi niebieskie niebo.
Rafael Santi, „Parnas” (fragment: Dante, Homer, Wergiliusz i Stacjusz), 1509 - 1511 r., Muzeum Watykańskie, Watykan, flickr.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Raffael Santi, Parnas, 1511, Olej na płótnie, Muzeum Watykańskie, Watykan, dostępny w internecie: https://www.flickr.com/photos/hen-magonza/5110605205 [dostęp 25.08.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Z powodu tych zapożyczeń Wergiliusza nazywa się homerydą. Można się zgodzić z twierdzeniem, że poeta rzymski przejął pewne wątki od Homera, jednak Eneida zdecydowanie nie jest tylko powtórzeniem w języku łacińskim greckiej Iliady i Odysei. Opowieść o losach Eneasza przesycona jest wiarą w stoicką opatrzność bogów, którzy przed wiekami zadecydowali o powstaniu rzymskiego imperium. Powrót Eneasza to wypełnienie woli boskiej opatrzności. Spełniając rozkazy bogów, pokonał Eneasz Turnusa, poślubił Lawinię, a syn jego Askaniusz JulusAskaniusz JulusAskaniusz Julus założył podwaliny nowej dynastii julijskiej, której potomkiem - przez pokrewieństwo z Juliuszem Cezarem - jest August. Tak więc istnienie Rzymu to spełnienie woli najwyższych bogów, zaś cesarz August przedstawiony jest w poemacie jako założyciel państwa pobożności i pokoju, przyszły bohater Rzymu, który sprowadzi na ziemię wiek złoty. Tak więc w epopei Wergiliusza zostały połączone mityczne dzieje Rzymu ze szczęśliwą - dzięki władaniu Augusta - teraźniejszością.

Oprócz samej wymowy dzieła Wergiliusza różni go od Homera także celowość środków poetyckich (na przykład porównań). Twórca Eneidy położył większy nacisk na stan psychiczny swoich bohaterów. Przede wszystkim jednak nastrój poematu jest odmienny od Homerowych epopei. Eneasz Wergiliusza ma być zwiastunem nowej epoki, spełnia misję dziejową, od niego zależy założenie Rzymu - przyszłej potęgi świata.

Styl i metrum Eneidy

Losy bohaterów Eneidy są przedstawione w tonie wzniosłym i patetycznym. Wergiliusz opowiada z uczuciem i umie wpłynąć na uczucia słuchaczy. Potrafi wywołać grozę, litość, współczucie. Wśród epickiej opowieści raz po raz dochodzi do głosu liryka. Wergiliusz w epopei zachował pewne cechy charakterystyczne dla utworów neoterykówNeoterycyneoteryków. Stworzył epopeję, ale równocześnie rozbił poemat na odrębne, zamknięte w sobie całości. Każda księga Eneidy ma odrębną, zwartą kompozycję. Styl Wergiliusza jest zretoryzowany.  W utworze zawarł poeta wiele przemówień, które nie tylko mają kompozycję retoryczną, lecz także obfitują w figury retoryczne. Liczne sentencje i zwroty z poematów weszły do ogólnoeuropejskiego skarbca przysłów. Budził też podziw heksametr Eneidy o uroczym wprost dźwięku. Poeta potrafił nagiąć go do każdej sytuacji, do każdego nastroju. Eneida stanowi szczytowe osiągnięcie w rozwoju poetyckiego stylu w literaturze rzymskiej. Wergiliusz był mistrzem poezji w takim stopniu, w jakim mistrzem prozy był Cyceron. Eneida to utwór, który wywierał przez stulecia wpływ na rozwój epiki rzymskiej, nowołacińskiej i w językach narodowych. Jest to najsławniejszy poemat dawnego Rzymu.

R17lEDEtvQBuD
Ilustracja przedstawia obraz „Eneasz opowiada Dydonie o upadku Troi”, którego autorem jest Pierre‑Narcisse Guérin. Na środku obrazu na łożu leży ciemnowłosa kobieta. Ubrana jest w białą, długą suknię. Na szyi ma złoty naszyjnik, a na prawym nadgarstku złotą bransoletkę. Na głowie ma złoto- czarne, ozdobne nakrycie. Obok niej stoi młody szczupły chłopiec z kręconymi włosami. Kobieta obejmuje go lewą ręką. Z prawej strony łoża, opierając się o jego wezgłowie, stoi młoda kobieta. Ma szare szaty i szary turban na głowie. Z lewej strony obrazu, na krześle przykrytym skórą tygrysa, siedzi mężczyzna. Ubrany jest w szara krótką tunikę i hełm z pióropuszem. Na nogach ma szare buty nad kostkę. Z tyłu z lewej strony jest jasny posąg ze złotym trójzębem na szarym podeście oraz jasne kolumny. Tło stanowi rozległe morze, a po lewej stronie fragment gór
Pierre‑Narcisse Guérin, „Eneasz opowiada Dydonie o upadku Troi”, około 1815 r., Muzeum Sztuk Pięknych, Bordeaux, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Pierre Narcisse Guérin, Eneasz opowiada Dydonie o upadku Troi, 1815, Olej na płótnie, Muzeum Sztuk Pięknych, Bordeaux, Francja, dostępny w internecie: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e0/Gu%C3%A9rin_%C3%89n%C3%A9e_racontant_%C3%A0_Didon_les_malheurs_de_la_ville_de_Troie_Louvre_5184.jpg [dostęp 22.08.2022], domena publiczna.

Twórczość Wergiliusza – Eneida

RPCZ4Lmsb3vmS
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany „Twórczość Wergiliusza - Eneida”.
„Twórczość Wergiliusza - Eneida”, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Twórczość Wergiliusza - Eneida, licencja: CC BY 3.0.

Na podstawie informacji z lekcji oraz wypowiedzi, zawartych w materiale filmowym, wykonaj polecenia:

Polecenie 7
RklcSPWZHW0A9
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 8
RFJTkbWIqDJWH
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 9
RanuqFc7Caaaq
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenia

1
Ćwiczenie 1

Odpowiedz na pytania związane z Eneidą.

R18whEqguGJne
Wskaż lata, w których powstawała Eneida. Możliwe odpowiedzi: 1. 37 - 29 r. p.n.e, 2. 29 - 19 r. p.n.e., 3. 17 - 15 r. p.n.e.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1R6lRYe8Jtwy
Wskaż imię głównego bohatera Eneidy. Możliwe odpowiedzi: 1. Eneasz, 2. Odyseusz, 3. Polibiusz, 4. Achilles
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1TdH9KkHp97g
Wskaż imiona rodziców głównego bohatera Eneidy. Możliwe odpowiedzi: 1. Askaniusz i Wenera, 2. Askaniusz i Kreuza, 3. Polydor i Kreuza, 4. Hektor i Andromacha, 5. Turnus i Andromacha
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 2

Zaznacz prawidłową odpowiedź.

RAmO0XSPJxoEq
Epoka augustowska to złoty wiek: Możliwe odpowiedzi: 1. prozy rzymskiej, 2. retoryki rzymskiej, 3. poezji rzymskiej
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
1
R180jT2YYTQrY2
Ćwiczenie 3
Połącz tytuły dzieł z ich twórcami. „Recytacja w domu Mecenasa (Wergiliusz, Horacy, Wariusz i Mecenas)” Możliwe odpowiedzi: 1. Rafael Santi, 2. Charles François Jalabert, 3. Jakob Philipp Hackert „Villa des Maecenas in Tivoli” Możliwe odpowiedzi: 1. Rafael Santi, 2. Charles François Jalabert, 3. Jakob Philipp Hackert „Parnas” Możliwe odpowiedzi: 1. Rafael Santi, 2. Charles François Jalabert, 3. Jakob Philipp Hackert
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1f0Ou2GIvjiv2
Ćwiczenie 3
Dopasuj fragmenty Eneidy do ilustracji:
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
2
Ćwiczenie 4

Opisz własnymi słowami czym jest heksametr daktyliczny. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.

RuEkuKohuiviH
(Uzupełnij).
2
Ćwiczenie 4

Przeczytaj głośno fragmenty IV księgi Eneidy w języku łacińskim stosując prawidłowe metrum (heksametr daktyliczny).

Publiusz Wergiliusz Maron
Publiusz Wergiliusz Maron IV. De amore ardenti, 1-5, 68 - 69, 74 - 79

Eneasz skończył opowiadanie. Królowa jest przejęta nieszczęściem i poruszona odwagą rozbitków. Czuje podobieństwo losu swojego i Eneasza: obydwoje przecież wbrew swojej woli znaleźli się z dala od stron rodzinnych, obydwoje chcą stworzyć teraz nową ojczyznę i przewodzą swemu ludowi tak samo osamotnieni w swojej misji. Stajemy się świadkami pierwszych drgnień serca i rozwijającego się uczucia miłości Dydony do Eneasza.

At regina gravi iamdudum saucia cura

vulnus alit venis et caeco carpitur igni.

multa viri virtus animo multusque recursat

gentis honos; haerent infixi pectore vultus

verbaque nec placidam membris dat cura quietem.

(...)

uritur infelix Dido totaque vagatur

urbe furens, qualis coniecta cerva sagitta,

(...)

nunc media Aenean secum per moenia ducit

Sidoniasque ostentat opes urbemque paratam,               75

incipit effari mediaque in voce resistit;

nunc eadem labente die convivia quaerit,

Iliacosque iterum demens audire labores

exposcit pendetque iterum narrantis ab ore.

cyt1 Źródło: IV. De amore ardenti, 1-5, 68 - 69, 74 - 79, [w:] Publiusz Wergiliusz Maron, AENEIDOS LIBER QVARTVS.
2
Ćwiczenie 5

Połącz w pary wyrazy łacińskie z tekstu Eneidy z ich tłumaczeniem na język polski:

Publiusz Wergiliusz Maron
Publiusz Wergiliusz Maron IV. De amore ardenti, 1-5, 68 - 69, 74 - 79

At regina gravi iamdudum saucia cura

vulnus alit venis et caeco carpitur igni.

multa viri virtus animo multusque recursat

gentis honos; haerent infixi pectore vultus

verbaque nec placidam membris dat cura quietem.

(...)

uritur infelix Dido totaque vagatur

urbe furens, qualis coniecta cerva sagitta,

(...)

nunc media Aenean secum per moenia ducit

Sidoniasque ostentat opes urbemque paratam, 75

incipit effari mediaque in voce resistit;

nunc eadem labente die convivia quaerit,

Iliacosque iterum demens audire labores

exposcit pendetque iterum narrantis ab ore.

cyt1 Źródło: IV. De amore ardenti, 1-5, 68 - 69, 74 - 79, [w:] Publiusz Wergiliusz Maron, AENEIDOS LIBER QVARTVS.
RCG8f1tEIxEgf
saucia cura Możliwe odpowiedzi: 1. już długo, 2. (dosłownie - w żyłach) w sercu, 3. ślepym ogniem płonie, 4. (Ablativus Absolutus) trafiona strzałą, 5. błąka się, 6. wymówić, wypowiedzieć, 7. entis - szalony, 8. w szale, szalejąc, 9. podobnie jak łania, 10. przez środek miasta (murów), 11. wiele razy okazywane męstwo, 12. spokojny sen, 13. nowe uczty, 14. w środku słowa, w pół słowa, 15. często powraca w myślach, 16. sydoński, od miasta Sydon w Fenicji, skąd pochodziła Dydona, 17. trojański, 18. (Ablativus Absolutus) - gdy dzień mija, 19. wyryte w sercu rysy (twarzy), 20. zraniona miłosnym bólem, 21. zawisa na ustach opowiadającego iamdudum Możliwe odpowiedzi: 1. już długo, 2. (dosłownie - w żyłach) w sercu, 3. ślepym ogniem płonie, 4. (Ablativus Absolutus) trafiona strzałą, 5. błąka się, 6. wymówić, wypowiedzieć, 7. entis - szalony, 8. w szale, szalejąc, 9. podobnie jak łania, 10. przez środek miasta (murów), 11. wiele razy okazywane męstwo, 12. spokojny sen, 13. nowe uczty, 14. w środku słowa, w pół słowa, 15. często powraca w myślach, 16. sydoński, od miasta Sydon w Fenicji, skąd pochodziła Dydona, 17. trojański, 18. (Ablativus Absolutus) - gdy dzień mija, 19. wyryte w sercu rysy (twarzy), 20. zraniona miłosnym bólem, 21. zawisa na ustach opowiadającego venis Możliwe odpowiedzi: 1. już długo, 2. (dosłownie - w żyłach) w sercu, 3. ślepym ogniem płonie, 4. (Ablativus Absolutus) trafiona strzałą, 5. błąka się, 6. wymówić, wypowiedzieć, 7. entis - szalony, 8. w szale, szalejąc, 9. podobnie jak łania, 10. przez środek miasta (murów), 11. wiele razy okazywane męstwo, 12. spokojny sen, 13. nowe uczty, 14. w środku słowa, w pół słowa, 15. często powraca w myślach, 16. sydoński, od miasta Sydon w Fenicji, skąd pochodziła Dydona, 17. trojański, 18. (Ablativus Absolutus) - gdy dzień mija, 19. wyryte w sercu rysy (twarzy), 20. zraniona miłosnym bólem, 21. zawisa na ustach opowiadającego caeco carpitur igni Możliwe odpowiedzi: 1. już długo, 2. (dosłownie - w żyłach) w sercu, 3. ślepym ogniem płonie, 4. (Ablativus Absolutus) trafiona strzałą, 5. błąka się, 6. wymówić, wypowiedzieć, 7. entis - szalony, 8. w szale, szalejąc, 9. podobnie jak łania, 10. przez środek miasta (murów), 11. wiele razy okazywane męstwo, 12. spokojny sen, 13. nowe uczty, 14. w środku słowa, w pół słowa, 15. często powraca w myślach, 16. sydoński, od miasta Sydon w Fenicji, skąd pochodziła Dydona, 17. trojański, 18. (Ablativus Absolutus) - gdy dzień mija, 19. wyryte w sercu rysy (twarzy), 20. zraniona miłosnym bólem, 21. zawisa na ustach opowiadającego animo recursat Możliwe odpowiedzi: 1. już długo, 2. (dosłownie - w żyłach) w sercu, 3. ślepym ogniem płonie, 4. (Ablativus Absolutus) trafiona strzałą, 5. błąka się, 6. wymówić, wypowiedzieć, 7. entis - szalony, 8. w szale, szalejąc, 9. podobnie jak łania, 10. przez środek miasta (murów), 11. wiele razy okazywane męstwo, 12. spokojny sen, 13. nowe uczty, 14. w środku słowa, w pół słowa, 15. często powraca w myślach, 16. sydoński, od miasta Sydon w Fenicji, skąd pochodziła Dydona, 17. trojański, 18. (Ablativus Absolutus) - gdy dzień mija, 19. wyryte w sercu rysy (twarzy), 20. zraniona miłosnym bólem, 21. zawisa na ustach opowiadającego multa virtus Możliwe odpowiedzi: 1. już długo, 2. (dosłownie - w żyłach) w sercu, 3. ślepym ogniem płonie, 4. (Ablativus Absolutus) trafiona strzałą, 5. błąka się, 6. wymówić, wypowiedzieć, 7. entis - szalony, 8. w szale, szalejąc, 9. podobnie jak łania, 10. przez środek miasta (murów), 11. wiele razy okazywane męstwo, 12. spokojny sen, 13. nowe uczty, 14. w środku słowa, w pół słowa, 15. często powraca w myślach, 16. sydoński, od miasta Sydon w Fenicji, skąd pochodziła Dydona, 17. trojański, 18. (Ablativus Absolutus) - gdy dzień mija, 19. wyryte w sercu rysy (twarzy), 20. zraniona miłosnym bólem, 21. zawisa na ustach opowiadającego infixi pectore vultus Możliwe odpowiedzi: 1. już długo, 2. (dosłownie - w żyłach) w sercu, 3. ślepym ogniem płonie, 4. (Ablativus Absolutus) trafiona strzałą, 5. błąka się, 6. wymówić, wypowiedzieć, 7. entis - szalony, 8. w szale, szalejąc, 9. podobnie jak łania, 10. przez środek miasta (murów), 11. wiele razy okazywane męstwo, 12. spokojny sen, 13. nowe uczty, 14. w środku słowa, w pół słowa, 15. często powraca w myślach, 16. sydoński, od miasta Sydon w Fenicji, skąd pochodziła Dydona, 17. trojański, 18. (Ablativus Absolutus) - gdy dzień mija, 19. wyryte w sercu rysy (twarzy), 20. zraniona miłosnym bólem, 21. zawisa na ustach opowiadającego placidam quietem Możliwe odpowiedzi: 1. już długo, 2. (dosłownie - w żyłach) w sercu, 3. ślepym ogniem płonie, 4. (Ablativus Absolutus) trafiona strzałą, 5. błąka się, 6. wymówić, wypowiedzieć, 7. entis - szalony, 8. w szale, szalejąc, 9. podobnie jak łania, 10. przez środek miasta (murów), 11. wiele razy okazywane męstwo, 12. spokojny sen, 13. nowe uczty, 14. w środku słowa, w pół słowa, 15. często powraca w myślach, 16. sydoński, od miasta Sydon w Fenicji, skąd pochodziła Dydona, 17. trojański, 18. (Ablativus Absolutus) - gdy dzień mija, 19. wyryte w sercu rysy (twarzy), 20. zraniona miłosnym bólem, 21. zawisa na ustach opowiadającego vagatur Możliwe odpowiedzi: 1. już długo, 2. (dosłownie - w żyłach) w sercu, 3. ślepym ogniem płonie, 4. (Ablativus Absolutus) trafiona strzałą, 5. błąka się, 6. wymówić, wypowiedzieć, 7. entis - szalony, 8. w szale, szalejąc, 9. podobnie jak łania, 10. przez środek miasta (murów), 11. wiele razy okazywane męstwo, 12. spokojny sen, 13. nowe uczty, 14. w środku słowa, w pół słowa, 15. często powraca w myślach, 16. sydoński, od miasta Sydon w Fenicji, skąd pochodziła Dydona, 17. trojański, 18. (Ablativus Absolutus) - gdy dzień mija, 19. wyryte w sercu rysy (twarzy), 20. zraniona miłosnym bólem, 21. zawisa na ustach opowiadającego furens Możliwe odpowiedzi: 1. już długo, 2. (dosłownie - w żyłach) w sercu, 3. ślepym ogniem płonie, 4. (Ablativus Absolutus) trafiona strzałą, 5. błąka się, 6. wymówić, wypowiedzieć, 7. entis - szalony, 8. w szale, szalejąc, 9. podobnie jak łania, 10. przez środek miasta (murów), 11. wiele razy okazywane męstwo, 12. spokojny sen, 13. nowe uczty, 14. w środku słowa, w pół słowa, 15. często powraca w myślach, 16. sydoński, od miasta Sydon w Fenicji, skąd pochodziła Dydona, 17. trojański, 18. (Ablativus Absolutus) - gdy dzień mija, 19. wyryte w sercu rysy (twarzy), 20. zraniona miłosnym bólem, 21. zawisa na ustach opowiadającego qualis cerva Możliwe odpowiedzi: 1. już długo, 2. (dosłownie - w żyłach) w sercu, 3. ślepym ogniem płonie, 4. (Ablativus Absolutus) trafiona strzałą, 5. błąka się, 6. wymówić, wypowiedzieć, 7. entis - szalony, 8. w szale, szalejąc, 9. podobnie jak łania, 10. przez środek miasta (murów), 11. wiele razy okazywane męstwo, 12. spokojny sen, 13. nowe uczty, 14. w środku słowa, w pół słowa, 15. często powraca w myślach, 16. sydoński, od miasta Sydon w Fenicji, skąd pochodziła Dydona, 17. trojański, 18. (Ablativus Absolutus) - gdy dzień mija, 19. wyryte w sercu rysy (twarzy), 20. zraniona miłosnym bólem, 21. zawisa na ustach opowiadającego coniecta sagitta Możliwe odpowiedzi: 1. już długo, 2. (dosłownie - w żyłach) w sercu, 3. ślepym ogniem płonie, 4. (Ablativus Absolutus) trafiona strzałą, 5. błąka się, 6. wymówić, wypowiedzieć, 7. entis - szalony, 8. w szale, szalejąc, 9. podobnie jak łania, 10. przez środek miasta (murów), 11. wiele razy okazywane męstwo, 12. spokojny sen, 13. nowe uczty, 14. w środku słowa, w pół słowa, 15. często powraca w myślach, 16. sydoński, od miasta Sydon w Fenicji, skąd pochodziła Dydona, 17. trojański, 18. (Ablativus Absolutus) - gdy dzień mija, 19. wyryte w sercu rysy (twarzy), 20. zraniona miłosnym bólem, 21. zawisa na ustach opowiadającego per media moenia Możliwe odpowiedzi: 1. już długo, 2. (dosłownie - w żyłach) w sercu, 3. ślepym ogniem płonie, 4. (Ablativus Absolutus) trafiona strzałą, 5. błąka się, 6. wymówić, wypowiedzieć, 7. entis - szalony, 8. w szale, szalejąc, 9. podobnie jak łania, 10. przez środek miasta (murów), 11. wiele razy okazywane męstwo, 12. spokojny sen, 13. nowe uczty, 14. w środku słowa, w pół słowa, 15. często powraca w myślach, 16. sydoński, od miasta Sydon w Fenicji, skąd pochodziła Dydona, 17. trojański, 18. (Ablativus Absolutus) - gdy dzień mija, 19. wyryte w sercu rysy (twarzy), 20. zraniona miłosnym bólem, 21. zawisa na ustach opowiadającego Sidonius 3 Możliwe odpowiedzi: 1. już długo, 2. (dosłownie - w żyłach) w sercu, 3. ślepym ogniem płonie, 4. (Ablativus Absolutus) trafiona strzałą, 5. błąka się, 6. wymówić, wypowiedzieć, 7. entis - szalony, 8. w szale, szalejąc, 9. podobnie jak łania, 10. przez środek miasta (murów), 11. wiele razy okazywane męstwo, 12. spokojny sen, 13. nowe uczty, 14. w środku słowa, w pół słowa, 15. często powraca w myślach, 16. sydoński, od miasta Sydon w Fenicji, skąd pochodziła Dydona, 17. trojański, 18. (Ablativus Absolutus) - gdy dzień mija, 19. wyryte w sercu rysy (twarzy), 20. zraniona miłosnym bólem, 21. zawisa na ustach opowiadającego effor 1, -fatus sum Możliwe odpowiedzi: 1. już długo, 2. (dosłownie - w żyłach) w sercu, 3. ślepym ogniem płonie, 4. (Ablativus Absolutus) trafiona strzałą, 5. błąka się, 6. wymówić, wypowiedzieć, 7. entis - szalony, 8. w szale, szalejąc, 9. podobnie jak łania, 10. przez środek miasta (murów), 11. wiele razy okazywane męstwo, 12. spokojny sen, 13. nowe uczty, 14. w środku słowa, w pół słowa, 15. często powraca w myślach, 16. sydoński, od miasta Sydon w Fenicji, skąd pochodziła Dydona, 17. trojański, 18. (Ablativus Absolutus) - gdy dzień mija, 19. wyryte w sercu rysy (twarzy), 20. zraniona miłosnym bólem, 21. zawisa na ustach opowiadającego in media voce Możliwe odpowiedzi: 1. już długo, 2. (dosłownie - w żyłach) w sercu, 3. ślepym ogniem płonie, 4. (Ablativus Absolutus) trafiona strzałą, 5. błąka się, 6. wymówić, wypowiedzieć, 7. entis - szalony, 8. w szale, szalejąc, 9. podobnie jak łania, 10. przez środek miasta (murów), 11. wiele razy okazywane męstwo, 12. spokojny sen, 13. nowe uczty, 14. w środku słowa, w pół słowa, 15. często powraca w myślach, 16. sydoński, od miasta Sydon w Fenicji, skąd pochodziła Dydona, 17. trojański, 18. (Ablativus Absolutus) - gdy dzień mija, 19. wyryte w sercu rysy (twarzy), 20. zraniona miłosnym bólem, 21. zawisa na ustach opowiadającego labente die Możliwe odpowiedzi: 1. już długo, 2. (dosłownie - w żyłach) w sercu, 3. ślepym ogniem płonie, 4. (Ablativus Absolutus) trafiona strzałą, 5. błąka się, 6. wymówić, wypowiedzieć, 7. entis - szalony, 8. w szale, szalejąc, 9. podobnie jak łania, 10. przez środek miasta (murów), 11. wiele razy okazywane męstwo, 12. spokojny sen, 13. nowe uczty, 14. w środku słowa, w pół słowa, 15. często powraca w myślach, 16. sydoński, od miasta Sydon w Fenicji, skąd pochodziła Dydona, 17. trojański, 18. (Ablativus Absolutus) - gdy dzień mija, 19. wyryte w sercu rysy (twarzy), 20. zraniona miłosnym bólem, 21. zawisa na ustach opowiadającego eadem convivia Możliwe odpowiedzi: 1. już długo, 2. (dosłownie - w żyłach) w sercu, 3. ślepym ogniem płonie, 4. (Ablativus Absolutus) trafiona strzałą, 5. błąka się, 6. wymówić, wypowiedzieć, 7. entis - szalony, 8. w szale, szalejąc, 9. podobnie jak łania, 10. przez środek miasta (murów), 11. wiele razy okazywane męstwo, 12. spokojny sen, 13. nowe uczty, 14. w środku słowa, w pół słowa, 15. często powraca w myślach, 16. sydoński, od miasta Sydon w Fenicji, skąd pochodziła Dydona, 17. trojański, 18. (Ablativus Absolutus) - gdy dzień mija, 19. wyryte w sercu rysy (twarzy), 20. zraniona miłosnym bólem, 21. zawisa na ustach opowiadającego Illiacus 3 Możliwe odpowiedzi: 1. już długo, 2. (dosłownie - w żyłach) w sercu, 3. ślepym ogniem płonie, 4. (Ablativus Absolutus) trafiona strzałą, 5. błąka się, 6. wymówić, wypowiedzieć, 7. entis - szalony, 8. w szale, szalejąc, 9. podobnie jak łania, 10. przez środek miasta (murów), 11. wiele razy okazywane męstwo, 12. spokojny sen, 13. nowe uczty, 14. w środku słowa, w pół słowa, 15. często powraca w myślach, 16. sydoński, od miasta Sydon w Fenicji, skąd pochodziła Dydona, 17. trojański, 18. (Ablativus Absolutus) - gdy dzień mija, 19. wyryte w sercu rysy (twarzy), 20. zraniona miłosnym bólem, 21. zawisa na ustach opowiadającego demens Możliwe odpowiedzi: 1. już długo, 2. (dosłownie - w żyłach) w sercu, 3. ślepym ogniem płonie, 4. (Ablativus Absolutus) trafiona strzałą, 5. błąka się, 6. wymówić, wypowiedzieć, 7. entis - szalony, 8. w szale, szalejąc, 9. podobnie jak łania, 10. przez środek miasta (murów), 11. wiele razy okazywane męstwo, 12. spokojny sen, 13. nowe uczty, 14. w środku słowa, w pół słowa, 15. często powraca w myślach, 16. sydoński, od miasta Sydon w Fenicji, skąd pochodziła Dydona, 17. trojański, 18. (Ablativus Absolutus) - gdy dzień mija, 19. wyryte w sercu rysy (twarzy), 20. zraniona miłosnym bólem, 21. zawisa na ustach opowiadającego pendet ab ore narrantis Możliwe odpowiedzi: 1. już długo, 2. (dosłownie - w żyłach) w sercu, 3. ślepym ogniem płonie, 4. (Ablativus Absolutus) trafiona strzałą, 5. błąka się, 6. wymówić, wypowiedzieć, 7. entis - szalony, 8. w szale, szalejąc, 9. podobnie jak łania, 10. przez środek miasta (murów), 11. wiele razy okazywane męstwo, 12. spokojny sen, 13. nowe uczty, 14. w środku słowa, w pół słowa, 15. często powraca w myślach, 16. sydoński, od miasta Sydon w Fenicji, skąd pochodziła Dydona, 17. trojański, 18. (Ablativus Absolutus) - gdy dzień mija, 19. wyryte w sercu rysy (twarzy), 20. zraniona miłosnym bólem, 21. zawisa na ustach opowiadającego
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
2
Ćwiczenie 6

Umieść wyrazy z tekstu Eneidy we właściwym miejscu tabeli.

Publiusz Wergiliusz Maron
Publiusz Wergiliusz Maron IV. De amore ardenti, 1-5, 68 - 69, 74 - 79

At regina gravi iamdudum saucia cura

vulnus alit venis et caeco carpitur igni.

multa viri virtus animo multusque recursat

gentis honos; haerent infixi pectore vultus

verbaque nec placidam membris dat cura quietem.

(...)

uritur infelix Dido totaque vagatur

urbe furens, qualis coniecta cerva sagitta,

(...)

nunc media Aenean secum per moenia ducit

Sidoniasque ostentat opes urbemque paratam,               75

incipit effari mediaque in voce resistit;

nunc eadem labente die convivia quaerit,

Iliacosque iterum demens audire labores

exposcit pendetque iterum narrantis ab ore.

cyt1 Źródło: IV. De amore ardenti, 1-5, 68 - 69, 74 - 79, [w:] Publiusz Wergiliusz Maron, AENEIDOS LIBER QVARTVS.
RPNbVaxq2dbLu
Zdecyduj, jakimi częściami mowy są zamieszczone w ramkach wyrazy pochodzące z „Eneidy”, wstawiając je we właściwe miejsce tabeli. Rzeczownik Możliwe odpowiedzi: 1. vagatur, 2. Sidonias, 3. labente, 4. placidam, 5. recursat, 6. pendet, 7. moenia, 8. igni, 9. Iliacos, 10. cura, 11. coniecta, 12. narrantis Czasownik Możliwe odpowiedzi: 1. vagatur, 2. Sidonias, 3. labente, 4. placidam, 5. recursat, 6. pendet, 7. moenia, 8. igni, 9. Iliacos, 10. cura, 11. coniecta, 12. narrantis Przymiotnik Możliwe odpowiedzi: 1. vagatur, 2. Sidonias, 3. labente, 4. placidam, 5. recursat, 6. pendet, 7. moenia, 8. igni, 9. Iliacos, 10. cura, 11. coniecta, 12. narrantis Imiesłów Możliwe odpowiedzi: 1. vagatur, 2. Sidonias, 3. labente, 4. placidam, 5. recursat, 6. pendet, 7. moenia, 8. igni, 9. Iliacos, 10. cura, 11. coniecta, 12. narrantis
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
3
Ćwiczenie 7

Przetłumacz poniższy fragment Eneidy na język polski z pomocą słowniczka łacińsko - polskiego.

Publiusz Wergiliusz Maron
Publiusz Wergiliusz Maron IV. De amore ardenti, 1-5, 68 - 69, 74 - 79

Eneasz skończył opowiadanie. Królowa jest przejęta nieszczęściem i poruszona odwagą rozbitków. Czuje podobieństwo losu swojego i Eneasza: obydwoje przecież wbrew swojej woli znaleźli się z dala od stron rodzinnych, obydwoje chcą stworzyć teraz nową ojczyznę i przewodzą swemu ludowi tak samo osamotnieni w swojej misji. Stajemy się świadkami pierwszych drgnień serca i rozwijającego się uczucia miłości Dydony do Eneasza.

At regina gravi iamdudum saucia cura

vulnus alit venis et caeco carpitur igni.

multa viri virtus animo multusque recursat

gentis honos; haerent infixi pectore vultus

verbaque nec placidam membris dat cura quietem.

(...)

uritur infelix Dido totaque vagatur

urbe furens, qualis coniecta cerva sagitta,

(...)

nunc media Aenean secum per moenia ducit

Sidoniasque ostentat opes urbemque paratam, 75

incipit effari mediaque in voce resistit;

nunc eadem labente die convivia quaerit,

Iliacosque iterum demens audire labores

exposcit pendetque iterum narrantis ab ore.

cyt1 Źródło: IV. De amore ardenti, 1-5, 68 - 69, 74 - 79, [w:] Publiusz Wergiliusz Maron, AENEIDOS LIBER QVARTVS.
RnnfcJDvzrnCj
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 8

Wskaż poprawne dokończenie zdania:

RmxHFXfLICEbt
Wergiliusz nazywany jest homerydą, ponieważ: Możliwe odpowiedzi: 1. w Eneidzie odnaleźć można motywy inspirowane Odyseją i Iliadą Homera, 2. Eneida jest łacińską kopią Iliady i Odysei, 3. Eneida napisana jest takim samym stylem, jak Iliada i Odyseja
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
3
Ćwiczenie 9
Raa4SboqHUkvt
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Słownik pojęć

Andromacha
Andromacha
R1LRWjVQlqD7K
Ilustracja przedstawia obraz „Andromacha opłakująca Hektora”, którego autorem jest Jacques‑Louis David. Na środku obrazu, na ozdobnym łożu, na białym materiale leży czarnowłosy mężczyzna. Dolna połowa ciała przykryta jest brązowym materiałem. Przed łożem, z lewej strony stoi złoty hełm z białym pióropuszem i miecz. Przed łożem, z prawej strony na złotym, ozdobnym krześle siedzi kobieta. Ma długie, kręcone, jasne włosy. Ubrana jest w białe szaty, a na głowie ma białą chustę. Między jej nogami stoi kilkuletni chłopiec o brązowych, kręconych włosach. Ma na sobie czerwoną szatę. Z prawej strony za łożem stoi wysoka, wąska, brązowa rzeźba. Tło jest ciemne, niewyraźne.
Jacques‑Louis David, „Andromacha opłakująca Hektora”, 1783 r., Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Jacques Louis David, Andromacha opłakująca Hektora, 1783, Olej na płótnie, Luwr, Paryż, Francja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Jacques-Louis_David-_Andromache_Mourning_Hector.JPG#/media/File:Jacques-Louis_David-_Andromache_Mourning_Hector.JPG [dostęp 24.08.2022], domena publiczna.

(z języka greckiego: Ἀnudeltarhoomicronmuάchieta) w Iliadzie Homera - małżonka Hektora, matka Astyanaksa, piękny typ matki i żony, szlachetnej w nieszczęściu, uśmiechającej się przez łzy, jak w słynnej scenie pożegnania przy Bramie Skajskiej z Hektorem idącym w bój.

Anchizes
Anchizes
RA2YnqTIloupI
Ilustracja przedstawia „Głowę Anchizesa”, fragment grupy rzeźb przedstawiającą ucieczkę z Troi. Głowa wykonana jest z jasnego kamienia. Postać ma włosy i krótką brodę. Między brwiami zaznaczone są małe zmarszczki. Z prawej strony z głowy zwisa kawałek materiału. Rzeźba ustawiona jest na tle ciemnoczerwonej, ceglastej ściany.
Rabax63 (fotograf), „Głowa Anchizesa”, fragment grupy rzeźb przedstawiającą ucieczkę z Troi, II w. p.n.e., Narodowe Muzeum Sztuki Rzymskiej, Merida, Hiszpania, wikipedia.org, CC BY‑SA 4.0
Źródło: Rabax63, Głowa Anchizesa, Rzeźba, Narodowe Muzeum Sztuki Rzymskiej, Merida, Hiszpania, dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Anchizes#/media/Plik:Anchises.jpg [dostęp 24.08.2022], licencja: CC BY-SA 4.0.

(z języka greckiego: Ἀgammachiίsigmaetaς) mitologia grecka i rzymska - książę trojański, w którego urodzie zakochana Afrodyta miała z nim syna, Eneasza. Zdradziwszy po pijanemu wbrew zakazowi tajemnicę tego związku, Anchizes został tknięty paraliżem. Jako starzec, wyniesiony na ramionach syna z płonącej Troi, udał się z nim na tułaczkę i zmarł na Sycylii.

Amata
Amata

(z języka łacińskiego: Amāta, -ae f.) mitologia rzymska - żona króla LatynusLatynusLatynusa, matka Lawinii. Przyrzekła swą córkę królowi Rutulów, Turnusowi, czym naraziła się na nieprzychylność Eneasza. Amata popełniła samobójstwo po śmierci Turnusa, którego zabił w walce Eneasz. Wypadki te opisał Wergiliusz w Eneidzie.

Askaniusz Julus
Askaniusz Julus
Rx14RLziaR9Gs
Ilustracja przedstawia fotografię rzeźby „Eneasz, Anchizes i Askaniusz”, której autorem jest Gian Lorenzo Bernini. Rzeźba wykonana jest z jasnego kamienia i przedstawia 3 postacie. Pierwsza z nich jest najmniejsza. Ma krótkie, kręcone włosy i jest naga. W lewej dłoni trzyma mały przedmiot. Przed nią stoi druga postać. Ma krótkie, kręcone włosy i kręconą brodę. Przez ramię przerzucony ma materiał. Na lewym ramieniu trzyma trzecią postać. Jest to mężczyzna z nakryciem głowy i dłuższą, kręconą brodą. W prawej dłoni trzyma posąg z jasnego kamienia. Z prawej, jak i lewej strony rzeźby znajdują się inne posągi. Tło stanowią brązowe ściany z kamienia oraz kolumny.
Architas (fotograf), Gian Lorenzo Bernini, „Eneasz, Anchizes i Askaniusz”, 1618 - 1619 r., Galeria Borghese, Rzym, Włochy, wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0
Źródło: Architas, Gian Lorenzo Bernini, Eneasz, Anchizes i Askaniusz, 1618, Rzeźba, marmur, Galeria Borghese, Rzym, Włochy, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Aeneas,_Anchises,_and_Ascanius_by_Bernini.jpg#/media/File:Aeneas,_Anchises,_and_Ascanius_by_Bernini.jpg [dostęp 24.08.2022], licencja: CC BY-SA 4.0.

(z języka greckiego: Ἀsigmakappaάnuiotaomicronς) mitologia grecka i rzymska - syn Eneasza i Kreuzy, wyszedł wraz z ojcem z płonącej Troi i towarzyszył mu w wędrówkach; legendarny założyciel miasta Alba Longa i protoplasta rodu julijskiego.

Azyniusz Pollio
Azyniusz Pollio

(z języka łacińskiego: Gāius Asinius Polliō) (76 r. p.n.e. - 4 r. n.e.), mówca, poeta, historyk, dowódca i mąż stanu. Po wycofaniu się z życia politycznego poświęcił się nauce i sztuce. Założył pierwszą bibliotekę publiczną w Rzymie. Skupiał wokół siebie literatów, których protegował. Wprowadził zwyczaj odczytywania w gronie przyjaciół utworów literackich przed ich opublikowaniem. Sam wiele pisał, ale z pism jego zachowały się jedynie fragmenty.

Celeno
Celeno
RJXr2CGbu0JnM
Ilustracja przedstawia fotografię rzeźby „Harpia Celeno”. Rzeźba wykonana jest z jasnego kamienia. Przedstawia popiersie półnagiej postaci, która ma głowę i ciało ludzkie oraz skrzydła i pazury ptaka. Harpia ma kręcone włosy oraz zmarszczki między brwiami. Jej lewa dłoń skierowana jest do przodu, a prawą dłonią trzyma swoją prawą pierś. Rzeźba ustawiona jest na czarnym tle.
Daniel Naczk (fotograf), Mary Pownall, „Harpia Celeno”, 1902 r., Muzeum i Galeria Sztuki Kelvingrove, Glasgow, Szkocja, wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0
Źródło: Daniel Naczk, Mary Pownall, Harpia Celeno, 1902, Rzeźba, marmur, Muzeum i Galeria Sztuki Kelvingrove, Glasgow, Szkocka, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Glasgow._Kelvingrove_Art_Gallery_and_Museum._Mary_Pownall_-_%22The_Harpy_Celaeno%22_(1902).jpg#/media/File:Glasgow._Kelvingrove_Art_Gallery_and_Museum._Mary_Pownall_-_%22The_Harpy_Celaeno%22_(1902).jpg [dostęp 24.08.2022], licencja: CC BY-SA 4.0.

(z języka greckiego: kappaepsilonlambdaalfaiotanuώ) jedna z harpii.

Cerber
Cerber

(z języka greckiego: kappaέrhobetaepsilonrhoomicronς) mitologia grecka - potworny, piekielny pies, pilnujący wejścia do Hadesu o trzech, dwóch albo jednej tylko głowie, który nie wpuszcza do podziemia żywych i nie wypuszcza z niego zmarłych. Tylko Orfeusz zdołał go udobruchać śpiewem i grą na lirze. SybillaSybillaSybilla, prowadząca Eneasza przez królestwo zmarłych, uśpiła Cerbera ciastkiem z makiem i miodem.

Dardanos
Dardanos

(z języka greckiego: deltaάrhodeltaalfanuomicronς) mitologia grecka - syn Zeusa i Elektry, córki Atlasa. Był protoplastą królów Troi, której podarował palladionPalladionpalladion. Jako syn rywalki Hery ściągnął na Troję nienawiść bogini.

Dydona
Dydona
Rq8Dk0iDNL6Wo
Ilustracja przedstawia fotografię rzeźby „Śmierć Dydony”. Rzeźba wykonana jest z jasnego kamienia. Przedstawia klęczącą na stosie drewna, półnagą postać o kręconych włosach. Ma oczy zwrócone ku niebu, drobne, lekko rozchylone usta oraz nakrycie głowy. Na ramionach i w dolnej części ciała ma zarzucone szaty. W prawej dłoni trzyma sztylet, który wbija w klatkę piersiową. W lewej dłoni trzyma pochwę na sztylet. Rzeźba ustawiona jest na tle jasnej ściany.
Marie‑Lan Nguyen (fotograf), Augustin Cayot, „Śmierć Dydony”, 1711 r., Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Augustin Cayot, Marie Lan Nguyen, Śmierć Dydony, 1711, Rzeźba, marmur, Luwr, Paryż, Francja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Death_Dido_Cayot_Louvre_MR1780.jpg#/media/File:Death_Dido_Cayot_Louvre_MR1780.jpg [dostęp 24.08.2022], domena publiczna.

(z język łacińskiego: Didō, Dīdōnis, f.) mitologia rzymska - legendarna córka króla Tyru, która uciekła z Fenicji do Północnej Afryki, gdy jej brat, Pigmalion, król Tyru, zamordował jej męża Sycheusa, aby zagarnąć jego majątek. W Libii król Jarbas ofiarował jej taki obszar ziemi, jaki da się nakryć skórą wołu; Dydona pocięła skórę na tak wąskie pasy, że objęła nimi miejsce, na którym stanęła Byrsa (z języka łacińskiego: skóra), akropol Kartaginy. Eneida cofa Dydonę z IX w. p.n.e. do czasów wojny trojańskiej. Do Kartaginy przybywa Eneasz, który budzi w niej miłość i zostaje w Kartaginie jakiś czas. W końcu jednak wyrusza szukać nowej ojczyzny, a porzucona Dydona odbiera sobie życie przebijając się mieczem. Jej ciało zostaje spalone na wielkim stosie pogrzebowym, którego płomienie widzi Eneasz z okrętu na otwartym morzu.

Epyllion
Epyllion
Rr6i1ItS1iSmt
Nagranie dźwiękowe przedstawia wymowę słowa Epyllion które w języku greckim brzmi: Epyllion.
Wymowa słowa Epyllion w języku greckim, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Wymowa słowa Epyllion w języku greckim, licencja: CC BY 3.0.

Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D16qS4zVF

Wymowa słowa Epyllion w języku greckim, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Wymowa słowa Epyllion w języku greckim, licencja: CC BY 3.0.

Nagranie dźwiękowe przedstawia wymowę słowa Epyllion które w języku greckim brzmi: Epyllion.

(z języka greckiego: ἐpiύlambdalambdaiotaomicronnu) zdrobnienie od wyrazu epos, mały poemat. Gatunek literacki typowy dla poezji aleksandryjskiej stworzony został przez Kallimacha. Tematyka jego była najczęściej erotyczna, a cechą charakterystyczną były dygresje pełne erudycji. Uprawiali ten gatunek również Filetas i TeokrytTeokrytTeokryt, a w Rzymie przede wszystkim Katullus.

Hektor
Hektor
R1Y1b5ZlmhSEw
Ilustracja przedstawia fotografię wazy „Ostatnie spotkanie Hektora z żoną Andromachą i synem Astyanaksem”. Waza jest w kolorze czarnym, a figury na niej w kolorze czerwonym. Z lewej strony siedzi na krześle kobieta w długiej sukni. Na kolanach trzyma dziecko, które wyciąga rękę w kierunku mężczyzny stojącego po prawej stronie. Mężczyzna jest skąpo ubrany. Ma jedynie na sobie krótką szatę przewiązaną w pasie. W lewej dłoni trzyma okrągłą tarczę, a w prawej hełm z pióropuszem.
Jastrow (fotograf), „Ostatnie spotkanie Hektora z żoną Andromachą i synem Astyanaksem”, waza czerwonofigurowa z 370 - 360 r. p.n.e. z Apulii, Narodowe Muzeum Archeologiczne Jatta, Ruvo di Puglia, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Jastrow, Ostatnie spotkanie Hektora z żoną Andromachą i synem Astyanaksem, 370, malarstwo czerwonofigurowe, Narodowe Muzeum Archeologiczne Jatta, Ruvo di Puglia, Włochy, dostępny w internecie: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0e/Hector_Astyanax_MN_Jatta.jpg [dostęp 24.08.2022], domena publiczna.

(z języka greckiego: Ἕkappatauomegarho) mitologia grecka - pierworodny syn Priama i Hekabe, mąż Andromachy, ojciec Astyanaksa, najdzielniejszy i najszlachetniejszy z bohaterów trojańskich, wyróżnia się wielokrotnie w obronie Troi. Wyzywa najsilniejszego Greka na pojedynek, ale walka z Ajaksem Wielkim nie dała rezultatu. Raz udaje mu się wedrzeć do umocnionego obozu greckiego, innym razem dotrzeć do wybrzeża i podpalić okręty greckie. Przed bramami Troi zabija Patroklosa w zbroi Achillesa. Jego wzruszające pożegnanie z żoną i synkiem, gdy przeczuwa swoją nieuchronną śmierć, było wielokrotnie tematem poezji i plastyki starożytnej. Ginie w pojedynku z Achillesem mszczącym śmierć swego przyjaciela, Patroklosa. Achilles ciągnie trupa Hektora za swym rydwanem do obozu Greków i odmawia mu pogrzebu, aż ubłagany przez starego Priama, w zamian za bogate dary, oddaje zwłoki Hektora jego ojcu.

Helenus
Helenus

(z języka greckiego: Ἕlambdaepsilonnuomicronς) mitologia - syn Priama i Hekabe, bliźniaczy brat Kassandry. Pozostawiony jako dziecko na noc w świątyni Apollina uzyskał dar wieszczy; przewidział nieszczęścia, które sprowadzi na Troję porwanie Heleny przez Parysa. Po śmierci Hektora objął dowództwo nad Trojanami i został wzięty do niewoli przez Greków. Wypuszczony na wolność, poślubił wdowę po swym bracie Hektorze, Andromachę, a następnie udał się z nią do Epiru. Po śmierci króla Epiru Neoptolemosa objął rządy.

Kremona
Kremona

[z języka łacińskiego: Cremōna, (czytaj: kremona),-ae f. ] miasto w Lombardii (północne Włochy) nad Padem.

Kreuza
Kreuza
R198M6AG8xOE7
Ilustracja przedstawia obraz „Ucieczka Eneasza z Troi”, której autorem jest Federico Barocci. Na obrazie znajdują się cztery osoby. Po prawej stronie jest kobieta o długich brązowych włosach. Ubrana jest w biało‑czerwoną szatę. Wokół niej znajduje się żółta ramka w kształcie prostokąta. Na środku obrazu jest mężczyzna w krótkiej, zielonej zbroi ze złotymi zdobieniami i srebrno‑złotym hełmie. Na nogach ma zielone sandały nad kostkę. Na lewym ramieniu niesie starszego mężczyznę przepasanego żółto‑pomarańczową szatą. Po lewej stronie stoi chłopiec z jasnymi kręconymi włosami ubrany w biało czarną tunikę i czerwony płaszcz. Prawą dłonią dotyka swojego prawego ucha, a lewą prawego biodra stojącego mężczyzny. Przedstawione osoby znajdują się we wnętrzu budynku. Na podłodze leży zielono‑złota kotara, srebrny hełm z białym pióropuszem złoty element dekoracyjny. Tło jest ciemne, niewyraźne.
Kreuza (detal) - Federico Barocci „Ucieczka Eneasza z Troi”, 1598 r., Galeria Borghese, Rzym, Włochy, wikipedia.org, domena publiczna
Źródło: Federico Barocci, Ucieczka Eneasza z Troi, 1598, Olej na płótnie, Galeria Borghese, Rzym, Włochy, dostępny w internecie: https://it.wikipedia.org/wiki/Fuga_di_Enea_da_Troia#/media/File:Fuga_di_Enea_da_Troia_-_Barocci.jpg [dostęp 24.08.2022], domena publiczna.

(z języka greckiego:kapparhoέomicronupsilonsigmaalfa) mitologia grecka - córka Priama, żona Eneasza.

Klio
Klio
RKIH3cKebWvcH
Ilustracja przedstawia rzeźbę Klio - muzy historii. Rzeźba wykonana jest z jasnego kamienia. Ukazuje siedzącą kobietę. Ma kręcone włosy. Ubrana jest w długą szatę. W lewej dłoni trzyma zwój papirusu. Prawa dłoń uniesiona jest nad lewym udem. Rzeźba ustawiona jest na tle bordowej ściany.
Marie‑Lan Nguyen (fotograf), „Klio, Muza Historii”, marmurowa kopia rzymska z II wieku n.e. według oryginału greckiego, Muzeum Pio‑Clementino (Muzea Watykańskie), Watykan, wikipedia.org, domena publiczna
Źródło: Marie Lan Nguyen, Klio, Rzeźba, marmur, Muzeum Pio-Clementino (Muzea Watykańskie), Watykan, dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Klio_%28muza%29#/media/Plik:Clio_Pio-Clementino_Inv291.jpg [dostęp 24.08.2022], domena publiczna.

(z języka greckiego: kappalambdaepsiloniotaώ) mitologia grecka - muza historii, przedstawiana ze zwojem papirusu.

Latynus
Latynus

(z języka łacińskiego: Latīnus, - ī) legendarny król Latynów, który gości Eneasza w Italii i daje mu za żonę swoją córkę, Lawinię.

Lawinia
Lawinia
R1KSJlBwi87Lk
Ilustracja przedstawia obraz pt. „Latynus oferujący córkę Lawinię Eneaszowi za żonę”, którego autorem jest Giovanni Battista Tiepolo. Obraz ma kształt elipsy i jest w złotej, ozdobnej ramie. Po prawej stronie znajduje się kobieta o jasnych włosach. Ubrana jest w długą, kremową suknię z długim rękawem. W lewej dłoni trzyma dół sukni, a prawą dotyka dłoni mężczyzny. Mężczyzna ma niebieski strój z ozdobnymi, beżowymi rękawami. Ma krótkie, ciemne włosy. Za nim stoi starszy mężczyzna z żółtym nakryciem głowy i czerwonym strojem. W tle jest brązowa ściana i biała balustrada. Obraz znajduje się na śliwkowym tle.
Giovanni Battista Tiepolo, „Latynus oferujący swoją córkę Lawinię Eneaszowi za żonę”, 1753 - 1754 r., Państwowe Muzeum Sztuki, Kopenhaga, Dania, wikimedia.org, CC BY 2.0
Źródło: Giovanni Battista Tiepolo, Latynus oferujący swoją córkę Lawinie Eneaszowi za żonę, 1753, Olej na płótnie, Państwowe Muzeum Sztuki, Kopenhaga, Dania, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Tiepolo,_Latinus_Offering_His_Daughter_Lavinia_to_Aeneas_in_Matrimony,_1753-54,_Statens_Museum_for_Kunst,_Copenhagen_(2)_(35570769964).jpg#/media/File:Tiepolo,_Latinus_Offering_His_Daughter_Lavinia_to_Aeneas_in_Matrimony,_1753-54,_Statens_Museum_for_Kunst,_Copenhagen_(2)_(35570769964).jpg [dostęp 24.08.2022], licencja: CC BY 2.0.

(z języka łacińskiego: Lāvīnia, -ae f.) mitologia rzymska - córka Latynusa, żona Eneasza, który na jej cześć nazwał założone przez siebie miasto Lawinium.

Liwia
Liwia
R17qxdZEIZCTU
Pod tekstem jest ilustracja przedstawiająca obraz „Wergiliusz czyta Eneidę cesarzowi Augustowi, jego żonie Liwii i mdlejącej siostrze, Oktawii”, którego autorem jest Antonio Zucchi. Na obrazie są cztery postacie. Na środku siedzi mężczyzna w złotej szacie i czerwonym płaszczu. Na głowie ma zielony wieniec laurowy. Twarz ma zwróconą w prawą stronę. Po jego lewej stronie stoi mężczyzna ubrany w jasną szatę i błękitny płaszcz. W prawej dłoni trzyma zapisane tabliczki. Mężczyzna ma krótkie, ciemne włosy. Za nim stoi złota, ozdobna kolumna. Z prawej strony znajdują się dwie kobiety. Jedna siedzi na krześle, a druga stoi i nachyla się nad nią. Siedząca kobieta ma długą, białą szatę i jasnoróżową narzutę. Ma upięte, brązowe włosy i cienką opaskę na głowie. Jej oczy są zamknięte, a twarz jest przechylona w lewą stronę. Jej karnacja jest bardzo jasna. Kobieta, która się nad nią nachyla ma jasne włosy, spięte z tyłu. Ubrana jest w jasną szatę i niebieską narzutę. Prawą dłonią dotyka prawego przedramienia siedzącej kobiety. Ścianę osłania jasna tkanina. Tło obrazu jest ciemne.
Antonio Zucchi, „Wergiliusz czyta Eneidę cesarzowi Augustowi, jego żonie Liwii i mdlejącej siostrze, Oktawii”, 1767 r., National Trust, Wielka Brytania, wikidata.org, domena publiczna
Źródło: Antonio Zucchi, Wergiliusz czyta Eneidę cesarzowi Augustowi, jego żonie Liwii i mdlejącej siostrze, 1767, Olej na płótnie, National Trust, Wielka Brytania, dostępny w internecie: https://www.wikidata.org/wiki/Q55429866#/media/File:Antonio_Zucchi_(1726-1796)_-_Virgil_Reading_the_Aeneid_to_the_Emperor_Augustus,_His_Wife_Livia_and_His_Fainting_Sister,_Octavia_-_960060.1_-_National_Trust.jpg [dostęp 24.08.2022], domena publiczna.

(z języka łacińskiego. Līvia Drūsillā f.) zwana też Julią, 58 - 29 r. n.e., żona Tyberiusza Klaudiusza Nerona, matka cesarza Tyberiusza i Klaudiusza Druzusa. Po rozwodzie w 38 r. p.n.e. poślubiła Oktawiana Augusta i zachowała miłość męża do końca jego życia. Małżeństwo to było bezdzietne. Mądra, dumna, niezwykle urodziwa, małomówna, pełna powagi kobieta umiała stać się Oktawianowi niezbędną dzięki swemu wdziękowi, wyrozumiałości dla jego słabych stron, umiejętności postępowania i wierności. Wywierała znaczny wpływ na cesarza i jego politykę; po jego śmierci otrzymała tytuł Augusty. Była szanowana przez lud jako wzór żony i matki. Stanowiła ogniwo łączące ród klaudiański z julijskim w dynastii julijsko‑klaudyjskiej.

Mantua
Mantua

(z języka łacińskiego: Mantua, -ae f. ) wł. Mantova, miasto na Nizinie Lombardzkiej w północnych Włoszech, nad rzeką Mincio, dopływem Padu.

Marcellus
Marcellus

(z języka łacińskiego: Mārcus Claudius Mārcellus) siostrzeniec, adoptowany syn i zięć Oktawiana, rokował wielkie nadzieje, miał być jego następcą. Zmarł młodo, w 22 r. p.n.e., prawdopodobnie otruty przez Liwię.

Mecenas
Mecenas
RpVPctAeh5EA8
Ilustracja przedstawia obraz „U Mecenasa”. Na środku obrazu znajdują się rzeźby wykonane z jasnego kamienia. Jest to stół z ozdobną nogą w kształcie sfinksa. Posąg na brązowym podeście oraz miska na ozdobnej nodze. Za rzeźbami jest siedem postaci w kolorowych szatach. Podłoga jest jasna. W tle, z prawej strony, jest rzeźba w kształcie kapliczki. Przed nią stoją dwie postacie w ciemnych szatach. Tło obrazu jest ciemne, niewyraźne.
Stefan Bakałowicz, „U Mecenasa”, 1890 r., Galeria Trietiakowska, Moskwa, Rosja, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Stefan Bakałowicz, U Mecenasa, 1890, Olej na płótnie, Galeria Trietiakowska, Moskwa, Rosja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bakalovich_at_Maecenas%27_reception.jpg#/media/File:Bakalovich_at_Maecenas'_reception.jpg [dostęp 24.08.2022], domena publiczna.

(z języka łacińskiego: Gāius Cilnius Maecēnās [czytaj: Cjilnius Mecenas]), zmarł w 8 r. p.n.e. Arystokrata rzymski pochodzenia etruskiego, zaufany przyjaciel, doradca i agent dyplomatyczny cesarza Oktawiana Augusta. Luksusowy tryb życia i pozorna indolencja Mecenasa ukrywały jego siłę, zdecydowanie i czujność. Choć nigdy nie sprawował oficjalnych funkcji, powoływany był w chwilach krytycznych do zastępowania nieobecnego cesarza w Rzymie. Jego wpływ na pryncypat Augusta jako patrona literatury był ogromny; był przyjacielem i dobroczyńcą Horacego, a Wergiliusz napisał Georgiki za jego radą. Swój olbrzymi majątek zapisał Augustowi. Od jego nazwiska do języka polskiego weszło słowo mecenas, oznaczające protektora, zwłaszcza sztuk, nauk, literatury i pisarzy.

Mediolan
Mediolan

(z języka łacińskiego: Mediolānum, - ī n. ) wł. Milano, stare osiedle celtyckie, od 222 r. p.n.e. rzymskie Mediolanum.

Melpomene
Melpomene
R1JEClzXvaksr
Ilustracja przedstawia rzeźbę Melpomeny. Rzeźba wykonana jest z jasnego kamienia. Przedstawia stojącą kobietę o długich, kręconych włosach. Ma na sobie długą szatę. W prawej dłoni trzyma maskę przedstawiającą mężczyznę o kręconych włosach, wąsach i brodzie. W tle jest ozdobna, brązowo‑beżowa ściana z kamienia.
Eric Gaba (fotograf), „Melpomene”, artysta nieznany, około 50 r. p.n.e., Muzeum Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, CC BY‑SA 2.5
Źródło: Eric Gaba, Melpomene, Rzeźba, marmur, Luwr, Paryż, Francja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Melpomene_Louvre.jpg#/media/File:Melpomene_Louvre.jpg [dostęp 24.08.2022], licencja: CC BY-SA 2.5.

(z języka greckiego: muepsilonlambdapiomicronmuέnueta, porównaj muέlambdapiepsiloniotanu - śpiewać) mitologia grecka - muza śpiewu, później tragedii, przedstawiana z maską tragiczną.

Neoterycy
Neoterycy
RaHFP4bP2idrn
Nagranie dźwiękowe przedstawia wymowę słowa Neoterycy które w języku greckim brzmi: Neoterikoi.
Wymowa słowa Neoterycy w języku greckim, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Wymowa słowa Neoterycy w języku greckim, licencja: CC BY 3.0.

Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D16qS4zVF

Wymowa słowa Neoterycy w języku greckim, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Wymowa słowa Neoterycy w języku greckim, licencja: CC BY 3.0.

Nagranie dźwiękowe przedstawia wymowę słowa Neoterycy które w języku greckim brzmi: Neoterikoi.

(z języka greckiego: nuepsilonomegatauepsilonrhoiotakappaomicronί - nowi poeci) grupa młodych poetów rzymskich z I w. p.n.e.

Oktawia
Oktawia
RkNltHVQ5lIHA
Ilustracja przedstawia rzeźbę ukazującą popiersie Oktawii Młodszej. Rzeźba wykonana jest z jasnego kamienia. Kobieta ma krótkie włosy, wysokie czoło, duże oczy, długą szyję. Na jej twarzy maluję się lekki uśmiech. Nos, broda i prawy policzek są delikatnie uszkodzone. Popiersie stoi na szarym statywie z okrągłą podstawką. W tle jest beżowa ściana z kamienia.
Giovanni Dall'Orto (fotograf), „Popiersie Oktawii Młodszej”, 27 r. p.n.e - 14 r. n.e., Muzeum Narodowe, Rzym, Włochy, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0
Źródło: Giovanni Dall'Orto, Popiersie Oktawii Młodszej, 27, Rzeźba, Muzeum Narodowe, Rzym, Włochy, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:8106_-_Roma_-_Ara_Pacis_-_Ottavia_Minore_-_Foto_Giovanni_Dall%27Orto_-_30-Mar-2008.jpg#/media/File:8106_-_Roma_-_Ara_Pacis_-_Ottavia_Minore_-_Foto_Giovanni_Dall'Orto_-_30-Mar-2008.jpg [dostęp 24.08.2022], licencja: CC BY-SA 3.0.

(z języka łacińskiego: Octāvia Minor f. - Młodsza) siostra Oktawiana Augusta, żona Gaiusa MarcellusMarcellusMarcellusa, później Marka Antoniusza. W 37 r. p.n.e. doprowadziła do pojednania Oktawiana z Antoniuszem. Pod wpływem miłości do Kleopatry Antoniusz odesłał Oktawię do Rzymu, a w 32 r. p.n.e. posłał jej list rozwodowy. Oktawia poświęciła się całkowicie wychowaniu córki i syna, Marcellusa. Umarła w 11 r. Sławiono ją jako wzór matrony rzymskiej.

Palladion
Palladion

w starożytnej Grecji najstarszy typ niedużego wizerunku kultowego, zwykle drewnianego, z włócznią i tarczą, przeważnie utożsamianego z posążkiem bogini Ateny Pallas, symbol bezpieczeństwa i niezależności miasta, w którym się znajdował.

Pluton
Pluton
R1EtbY2gOBuoz
Ilustracja przedstawia rzeźbę boga podziemi - Plutona z psem Cerberem. Rzeźba wykonana jest z jasnego kamienia. Mężczyzna ma długie, kręcone włosy, brodę i wąsy. Ubrany jest w długą szatę i sandały. W lewej dłoni trzyma długi kij. Prawa ręka rzeźby utracona jest na wysokości łokcia. Po prawej stronie rzeźby stoi trzygłowy pies Cerber. W tle jest pomarańczowa ściana.
Jebulon (fotograf), „Pluton z Cerberem”, II w. n.e., Muzeum Archeologiczne, Heraklion, Grecja, wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0
Źródło: Jebulon, Pluton z Cerberem, Rzeźba, marmur, Muzeum Archeologiczne, Heraklion, Grecja, dostępny w internecie: https://en.wikipedia.org/wiki/Heraklion_Archaeological_Museum#/media/File:Philosophe_errant_Apollonius-de-Tyane.jpg [dostęp 24.08.2022], licencja: CC BY-SA 4.0.

(z języka greckiego: pilambdaomicronύtauomeganu) mitologia grecka - Hades - posępny bóg mitycznego świata podziemi.

Polydor
Polydor
R2AxyZjN3qJeX
Ilustracja przedstawia wyhaftowany obraz zatytułowany „Śmierć Polydora” nieznanego autora. Haft w większości wykonany jest złotą nitką na granatowym tle. Przedstawia siedem postaci. Na środku leży postać w beżowej szacie. Nad nią nachyla się pięć postaci w żółto- pomarańczowo niebieskich szatach. Na drugim planie z prawej strony leży półnaga postać. W tle są drzewa i budynki. Dookoła obrazu biegnie ozdobna ramka.
„Śmierć Polydora”, autor nieznany, XVII w., Muzeum Sztuk Pięknych, Lyon, Francja, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0
Źródło: Śmierć Polydora, 1623, Haft, Muzeum Sztuk Pięknych, Lyon, Francja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Tapisserie_La_mort_de_Polydoros.jpg#/media/File:Tapisserie_La_mort_de_Polydoros.jpg [dostęp 24.08.2022], licencja: CC BY-SA 3.0.

(z języka greckiego: piomicronlambdaύdeltaomegarhoomicronς) mitologia grecka - syn Priama, ojciec w przewidywaniu upadku Troi powierzył go wraz z licznymi bogactwami Polimestorowi, królowi w Chersonezie Trackim. Polimestor po upadku Troi zabił Polydora, a bogactwa zagarnął. Hekabe, matka Polydora, wraz z innymi Trojankami mszcząc syna zabiła dwoje dzieci Polimestora, a jego samego oślepiła.

Rutulowie
Rutulowie

(z języka łacińskiego: Rutulī, -ōrum m.) stary lud w Lacjum, podbity wcześnie przez Rzymian. Głównym ich miastem była Ardea.

Sybilla
Sybilla
R1GVPwopD5eX8
Ilustracja przedstawia fotografię pomnika „Sybilla”. Rzeźba jest w kolorze zielono- czarnym, a podstawa jest brązowa. Przedstawia siedzącą postać. Ubrana jest w długie szaty. Na głowie ma zarzuconą chustę. W lewej dłoni trzyma otwartą książkę. Prawa spoczywa na oparciu krzesła. W tle są zielone drzewa liściaste.
James Steakley (fotograf), „Sybilla”, pomnik w Berlinie, 2007 r., wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0
Źródło: James Steakley, Sybilla, 2007, Rzeźba, dostępny w internecie: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/ee/Sibylle_1.JPG [dostęp 24.08.2022], licencja: CC BY-SA 3.0.

(z języka łacińskiego: Sibylla, - ae f.) mitologia grecka i rzymska - natchniona przez bóstwo wieszczka, prorokini przepowiadająca spontanicznie, w ekstazie, przyszłe, zwłaszcza katastrofalne, wydarzenia. Pierwotnie była mowa tylko o jednej, córce króla Troady, DardanosDardanosDardanosa albo córce Zeusa i Lamii, różnie umiejscawianej. Później znano ich wiele, przeważnie 10: Libijską, Chaldejską, Delficką, Erytrejską, Kimeryjską w Italii, Samijską, Kumańską z Kume w Italii, Hellesponcką, Frygijską i Tyburtyńską. Nie były nieśmiertelne, tylko bardzo długowieczne, na przykład Sybilla Kumańska w chwili spotkania z Eneaszem miała już 700 lat. Ojczyzną Sybilli jest Azja Mniejsza, gdzie wróżbiarstwo z boskiego natchnienia kwitło już w czasach przedgreckich. Według legendy rzymskiej Sybilla Kumańska miała zaprowadzić Eneasza do świata zmarłych.

Szkoła aleksandryjska
Szkoła aleksandryjska

kierunek w literaturze greckiej, najwyraźniejszy u pisarzy związanych bezpośrednio lub pośrednio z Aleksandrią i jej kulturą. Poezja aleksandryjska jest poezją elitarną, oddalającą się coraz bardziej od mas; poeci ówcześni to znawcy i miłośnicy dawnego piśmiennictwa. Nie chcąc naśladować dawnych wzorów eposu bohaterskiego uprawiają rodzaje literackie, w których mogą się popisać erudycją i dowcipem. Odrzucają z reguły dzieła wielkich rozmiarów, najchętniej tworzą epyllionEpyllionepylliony.

Tartar
Tartar

(z języka greckiego: tauάrhotaualfarhoomicronς) mitologia grecka - najniższa, mroczna część podziemnego świata, równie odległa od Hadesu jak Hades od ziemi, otoczona spiżowymi wałami i rzeką Pyriflegeton. W Tartarze Zeus zamknął tytanów, a także winnych bezpośredniej obrazy bogów, jak Iksjon, Syzyf i Tantal, śmiertelników i nieśmiertelnych, odbywających najcięższe, wieczyste kary.

Teokryt
Teokryt
Rbhje9q5GsHW3
Ilustracja przedstawia rzeźbę „Teokryt” nieznanego autora. Rzeźba jest wykonana z jasnego kamienia. Przedstawia popiersie mężczyzny. Ma on kręcone włosy, wąsy i brodę. Na czole ma poziomą zmarszczkę. Dookoła szyi ma zarzuconą szatę. W tle jest czarna ściana.
Autor nieznany, „Teokryt”, I w. n.e., Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Teokryt, Rzeźba, marmur, Luwr, Paryż, Francja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Theocritus_Campana_Louvre_Ma227.jpg#/media/File:Theocritus_Campana_Louvre_Ma227.jpg [dostęp 24.08.2022], domena publiczna.

(z języka greckiego. thetaepsilonόkapparhoiotatauomicronς) poeta grecki z początku III w. p.n.e. Był twórcą gatunku literackiego tak zwanych bukolik (sielanek), z których zachowało się 30. Twórczość Teokryta wywarła wpływ na Wergiliusza i na całą późniejszą poezję bukoliczną.

Turnus
Turnus
RGcIsW3kIh838
Ilustracja przedstawia obraz „Eneasz pokonuje Turnusa”, którego autorem jest Luca Giordano. Na środku obrazu znajduje się umięśniony mężczyzna. Ubrany jest w krótką, złotą zbroję, która przepasana jest niebiesko- czerwoną szatą. Na głowie ma ciemny hełm z czerwonym pióropuszem. W lewej dłoni trzyma okrągłą tarczę, a w prawej srebrny miecz. Na nogach ma srebrne sandały nad kostkę. Jego lewa noga spoczywa na ziemi, a prawą dociska leżącego mężczyznę. Mężczyzna ten również ma złotą zbroję i czerwoną narzutę. Na głowie ma ciemny hełm, a na nogach białe sandały nad kostkę. W lewej dłoni trzyma okrągłą tarczę, a prawą unosi do góry. Nad nim jest półnaga postać z ciemnymi, długimi włosami. Przez uda i ramię ma przerzucona białą szatę. Prawą rękę wyciąga do przodu, a lewą zasłania twarz. Z lewej strony obrazu, na białych głazach siedzi półnaga postać. Przesłania ją niebieska szata. Przy jej nogach jest postać nagiego dziecka o jasnych włosach. W tyle są dwie postacie. W tyle, w prawym dolnym rogu jest kilka postaci i ciemne budynki. Tło jest niewyraźne, z lewej strony żółte, a z prawej niebieskie.
Luca Giordano, „Eneasz pokonuje Turnusa”, 1634–1705 r., Pałac Corsini, Florencja, Włochy, wikipedia.org, domena publiczna
Źródło: Luca Giordano, Eneasz pokonuje Turnusa, 1634, Olej na płótnie, Pałac Corsini, Florencja, Włochy, dostępny w internecie: https://en.wikipedia.org/wiki/Turnus#/media/File:Aeneas_and_Turnus.jpg [dostęp 24.08.2022], domena publiczna.

(z języka łacińskiego: Turnus, -ī m.) bohater Eneidy Wergiliusza, postać związana z podaniami italskimi. Był synem Daunusa, bratem nimfy latyńskiej Iuturny, królem Rutulów, który rościł sobie prawo do ręki Lawinii, córki króla Lacjum, Latynusa. Kiedy Latynus przyrzekł Lawinię Eneaszowi, Turnus wystąpił zbrojnie i zginął z ręki Eneasza.

Waleriusz Mesala
Waleriusz Mesala

(z języka łacińskiego: Mārcus Valerius Messāla Corvīnus [czytaj: markus walerius messala korwinus]) (59 r. p.n.e. - 8 r. n.e.) znakomity mówca i uczony, wybitny dowódca. Pełnił funkcję prefekta Rzymu. Z jego pism o wojnach domowych, jak i z mów pozostały drobne fragmenty.

Słownik pojęć został opracowany na postawie:

  • Władysław Kopaliński „Słownik mitów i tradycji kultury”, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa 2003 r.

  • Mała Encyklopedia Kultury Antycznej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1990 r.

Notatki ucznia

R82PdmlJPPdrT
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Galeria

Rd1sUoEuaW2eD
Ilustracja przedstawia obraz „Recytacja w domu Mecenasa (Wergiliusz, Horacy, Wariusz i Mecenas)”, której autorem jest Charles François Jalabert. Obraz jest w kolorystyce biało‑czarnej. Znajduje się na nim czterech mężczyzn, z czego dwóch stoi i dwóch siedzi. Po lewej stronie stoi mężczyzna w długiej, jasnej szacie. W lewej dłoni trzyma tabliczkę, a prawa ręka uniesiona jest w górę, na wysokości szyi. Jego włosy są ciemne, kręcone, średniej długości. Na nogach ma sandały. Obok niego, z lewej strony, stoi krzesło. Po jego lewej stronie siedzi mężczyzna. Ma ciemne, krótkie włosy, a na głowie ma wieniec laurowy. Ubrany jest w długą ciemną szatę z jasną narzutą. Jego lewy łokieć oparty jest o jasny, okrągły stolik. Prawy nadgarstek spoczywa na oparciu krzesła. Twarz ma zwróconą w stronę stojącego mężczyzny w jasnej, długiej szacie. Z drugiej strony stołu siedzi starszy mężczyzna z krótkimi włosami. Ma jasną szatę z ciemną narzutą. Na nogach ma sandały. Jego prawa dłoń spoczywa na kolanie, a lewa na prawym nadgarstku. Twarz ma zwróconą w stronę stojącego mężczyzny w jasnej, długiej szacie. Za stołem stoi ostatni mężczyzna. Ma krótkie, ciemne włosy, wąsy i brodę. Ubrany jest w ciemną szatę. Jego twarz również jest zwrócona w stronę stojącego mężczyzny w jasnej, długiej szacie. Za nim stoi duża, jasna waza i drzewo liściaste. W tle są budynki.
Charles François Jalabert, „Recytacja w domu Mecenasa (Wergiliusz, Horacy, Wariusz i Mecenas)”, ilustracja z roku 1846, Ermitaż Państwowy, Petersburg, Rosja, wikimedia.org, materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Źródło: Charles François Jalabert, Recytacja w domu Mecenasa (Wergiliusz, Horacy, Wariusz i Mecenas), 1846, Olej na płótnie, Ermitaż Państwowy, Petersburg, Rosja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Vergil_Horaz_Varius_Maecenas.jpg#/media/File:Vergil_Horaz_Varius_Maecenas.jpg [dostęp 19.08.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RLTL9AbBLf8TR
Ilustracja przedstawia obraz „Willa Mecenasa w Tivoli”, którego autorem jest Jakob Philipp Hackert. Na środku obrazu znajduje się wielki wodospad, dookoła którego znajdują się zielono- brązowe kamienie i drzewa liściaste. Nad wodospadem na skarpie stoją beżowe budynki i rosną drzewa liściaste. Wodospad spływa do krętej rzeki. W prawym dolnym rogu obrazu namalowano brzeg rzeki. Jest porośnięty trawą i niską roślinnością. Pasą się tam kozy, których pilnuje kilka osób w kolorowych ubraniach. Z prawej strony obrazu znajduje się wysokie drzewo liściaste. Tło stanowi zielony las i błękitne niebo z białymi chmurami.
Jakob Philipp Hackert ,„Willa Mecenasa w Tivoli”, 1783 r., Muzeum Ermitaż, Petersburg, Rosja, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Jakob Philipp Hackert, Villa des Maecenas in Tivoli, 1783, Olej na płótnie, Muzeum Ermitaż, Petersburg, Rosja, dostępny w internecie: https://de.wikipedia.org/wiki/Gaius_Maecenas#/media/Datei:Hackert,_Villa_des_Maecenas_und_Wasserf%C3%A4lle_in_Tivoli,_1783.jpg [dostęp 22.08.2022], domena publiczna.
R1UlGUDAfdcb2
Ilustracja przedstawia fragment obrazu „Parnas” (Dante, Homer, Wergiliusz i Stacjusz), którego autorem jest Rafael Santi. Na środku obrazu stoi starszy mężczyzna. Ma siwe, kręcone włosy i siwą, kręconą brodę. Na głowie ma wieniec laurowy. Ma zamknięte oczy i twarz zwróconą ku górze. Ubrany jest w żółto‑zielono‑granatowe szaty. Jego prawa ręka wyciągnięta jest do przodu, a lewą trzyma szatę na wysokości biodra. Ma gołe stopy. Po jego lewej stornie stoi mężczyzna zwrócony w prawą stronę. Ma na sobie długą, różową szatę, różowy welon i wieniec laurowy. Po prawej stronie stoi dwóch młodych ludzi. Pierwszy z nich ma jasne, krótkie, kręcone włosy i wieniec laurowy na głowie. Ubrany jest w zieloną szatę. Jego głowa obrócona jest w lewą stronę, a prawa ręka wyciągnięta jest w prawo z wystawionym palcem wskazującym. Drugi ma jasne, kręcone włosy i wieniec laurowy na głowie. Po lewej stronie obrazu jest fragment drzewa liściastego. Tło stanowi niebieskie niebo.
Rafael Santi „Parnas” (fragment: Dante, Homer, Wergiliusz i Stacjusz), 1509 - 1511 r., Muzeum Watykańskie, Watykan, flickr.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Rafael Santi, Parnas, 1511, Fresk, Muzeum Watykańskie, Watykan, dostępny w internecie: https://www.flickr.com/photos/hen-magonza/5110605205, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RwGv57MAdfWJD
Ilustracja przedstawia obraz „Eneasz opowiada Dydonie o upadku Troi”, którego autorem jest Pierre‑Narcisse Guérin. Na środku obrazu na łożu leży ciemnowłosa kobieta. Ubrana jest w białą, długą suknię. Na szyi ma złoty naszyjnik, a na prawym nadgarstku złotą bransoletkę. Na głowie ma złoto- czarne, ozdobne nakrycie. Obok niej stoi młody szczupły chłopiec z kręconymi włosami. Kobieta obejmuje go lewą ręką. Z prawej strony łoża, opierając się o jego wezgłowie, stoi młoda kobieta. Ma szare szaty i szary turban na głowie. Z lewej strony obrazu, na krześle przykrytym skórą tygrysa, siedzi mężczyzna. Ubrany jest w szara krótką tunikę i hełm z pióropuszem. Na nogach ma szare buty nad kostkę. Z tyłu z lewej strony jest jasny posąg ze złotym trójzębem na szarym podeście oraz jasne kolumny. Tło stanowi rozległe morze, a po lewej stronie fragment gór.
Pierre‑Narcisse Guérin, „Eneasz opowiada Dydonie o upadku Troi”, około 1815 r., Muzeum Sztuk Pięknych, Bordeaux, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Pierre Narcisse Guérin, Eneasz opowiada Dydonie o upadku Troi, 1815, Olej na płótnie, Muzeum Sztuk Pięknych, Bordeaux, Francja, dostępny w internecie: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e0/Gu%C3%A9rin_%C3%89n%C3%A9e_racontant_%C3%A0_Didon_les_malheurs_de_la_ville_de_Troie_Louvre_5184.jpg [dostęp 22.08.2022], domena publiczna.
R1AmCQPe78EYU
Ilustracja przedstawia obraz „Wergiliusz czyta Eneidę Augustowi i Oktawii”, którego autorem jest Jean‑Joseph Taillasson. Na obrazie znajduje się dziesięć postaci. Na środku jest młody mężczyzna, który siedzi na złotym krześle. Ma krótkie, blond włosy, a na głowie wieniec laurowy. Ubrany jest w zieloną szatę, niebieskie spodnie i czerwoną pelerynę ze złotymi zdobieniami. Na nogach ma brązowe buty nad kostkę. Jego twarz jest zwrócona w lewą stronę. Naprzeciwko niego, po lewej stronie, stoi mężczyzna w białej szacie przepasanej brązowym materiałem. Na nogach ma brązowe sandały. Ma długie, kręcone, ciemne włosy i białą opaskę na głowie. W lewej dłoni trzyma zapisany zwój papirusu. Prawą rękę m wysuniętą do przodu. Za nim, po prawej stronie stoi starszy mężczyzna z krótkimi, siwymi włosami. Ubrany jest w jasnozieloną szatę i zieloną narzutę. Ma skrzyżowane ramiona. Za nim, po prawej stronie stoi dwóch mężczyzn. Pierwszy z nich ma siwą brodę i wąsy. Na głowie ma złoty hełm. Drugi stoi bokiem. Na głowie ma złoto‑srebrny hełm. Jest ubrany w złoto- żółtą szatę. Z lewej strony mężczyzny w białej szacie stoi trzech mężczyzn. Pierwszy z nich ma krótkie, kręcone, blond włosy i ubrany jest w granatową szatę. Opiera się o złoty stół, na którym leży zwój białego papieru. Drugi z nich ma krótkie, kręcone, ciemne włosy i ubrany jest w ciemną szatę. Na prawym ramieniu trzyma brązowy przedmiot. Trzeci z nich ma krótkie, kręcone, blond włosy. Na lewym ramieniu trzyma jasnobrązowy przedmiot zakończony ostrzem. Za nimi jest ściana, na której wisi obraz i kolumny. Tło jest ciemne, niewyraźne. Po prawej stronie mężczyzny siedzącego na złotym krześle są dwie kobiety. Jedna z nich siedzi na złotym krześle. Ma kręcone, blond włosy, a na głowie ma różową chustkę. Twarz ma zwróconą w prawą stronę. Oczy ma przymknięte i grymas na twarzy. Ubrana jest w biało‑granatową szatę ze złotymi zdobieniami. Na nogach ma sandały. Prawą dłoń trzyma pod lewą piersią. Nad nią jest pochylona druga kobieta. Ma długie, brązowe, kręcone włosy i granatową chustkę na głowie. Ubrana jest w fioletowo‑niebieską szatę. Dłońmi obejmuje ramiona pierwszej kobiety. Za nimi jest brązowa, zmarszczona kotara. Podłoga jest w szaro- brązowe kwadraty oddzielone jasnoszarymi pasami.
Jean‑Joseph Taillasson, „Wergiliusz czyta Eneidę Augustowi i Oktawii”, 1787 r., Galeria Narodowa, Londyn, Anglia, wikipedia.org, domena publiczna
Źródło: Jean Joseph Taillasson, Wergiliusz czyta Eneidę Augustowi i Oktawii, 1787, Olej na płótnie, Galeria Narodowa, Londyn, Anglia, dostępny w internecie: https://en.wikipedia.org/wiki/Aeneid#/media/File:VirgilAeneidVI.jpg [dostęp 25.08.2022], domena publiczna.
R1bfHYGQasnyJ
Na zdjęciu znajduje się mozaika „Wergiliusza z manuskryptem Eneidy, otoczonego przez Muzy: Klio i Melpomenę”. Mozaika znajduje się w drewnianej, brązowej ramie na jasnozielonym tle. Na środku siedzi mężczyzna w długiej, jasnej szacie i jasnych butach. Na kolanach trzyma zwój papirusu. Z prawej strony stoi postać w czerwonej szacie ze złotymi zdobieniami i zielonym materiałem na lewym ramieniu. W lewej dłoni trzyma maskę, a prawą dotyka swojego policzka. Z lewej strony mężczyzny stoi druga postać. Ma długą, zielono‑złotą szatę. W dłoniach trzyma zwój papieru. Tło mozaiki jest jasne.
Effi Schweizer (fotograf), „Wergiliusz z manuskryptem Eneidy, otoczony przez Muzy: Klio i Melpomenę”, III w., mozaika znaleziona w mieście Susa, obecnie w Muzeum Bardo, Tunisu, Tunezja., wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Effi Schweizer, Wergiliusz z manuskryptem Eneidy, otoczony przez Muzy: Klio i Melpomenę, Mozaika, marmur, Muzeum Bardo, Tunisu, Tunezja, dostępny w internecie: https://en.wikipedia.org/wiki/Aeneid#/media/File:A_mosaic_BardoMuseum.JPG [dostęp 25.08.2022], domena publiczna.
RgSW0OlrMb2RM
Ilustracja przedstawia stronę z manuskryptu „Eneidy” Wergiliusza. Na środku ilustracji jest tekst w kolorze brązowym. Rozpoczyna się on ozdobną, złotą literą „I” na czerwonym tle. Nad tekstem jest prostokąt ze złotą ramką. W środku na granatowym tle są złote napisy. Nad ramką przedstawiono fragmentarycznie dwie karykaturalne postacie; takie same znajdują się pod tekstem. Od pasa w górę mają ciało ludzkie, a od pasa w dół złote nogi z kopytami i złote ogony. Tło strony z manuskryptu jest bardzo ozdobne w kolorach: złotym, czerwonym, granatowym i zielonym.
Strona z manuskryptu „Eneidy” Wergiliusza, Cristoforo Majorana, ok. 1470 r., Walters Art Museum, Baltimore, Stany Zjednoczone, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Cristoforo Majorana, Strona z manuskryptu Eneidy Wergiliusza, 1470, tusz i farba na pergaminie, Walters Art Museum, Baltimore, Stany Zjednoczone, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Cristoforo_Majorana_-_Leaf_from_Eclogues,_Georgics_and_Aeneid_-_Walters_W40055R_-_Open_Obverse.jpg#/media/File:Cristoforo_Majorana_-_Leaf_from_Eclogues,_Georgics_and_Aeneid_-_Walters_W40055R_-_Open_Obverse.jpg [dostęp 25.08.2022], domena publiczna.
Ryh1gE0dV6mlg
Ilustracja przedstawia obraz „Wergiliusz czyta Eneidę cesarzowi Augustowi, jego żonie Liwii i mdlejącej siostrze, Oktawii”, którego autorem jest Antonio Zucchi. Na obrazie są 4 postacie. Na środku siedzi mężczyzna w złotej szacie i czerwonej narzucie. Na głowie ma zielony wieniec laurowy. Twarz ma zwróconą w prawą stronę. Po jego lewej stronie stoi mężczyzna ubrany w jasną szatę z błękitną narzutą. W prawej dłoni trzyma białe kartki. Mężczyzna ma krótkie, ciemne włosy. Za nim stoi złota, ozdobna kolumna. Z prawej strony znajdują się dwie kobiety. Jedna siedzi na krześle, a druga stoi i nachyla się nad nią. Siedząca kobieta ma długą, białą szatę i jasnoróżową narzutę. Ma upięte, brązowe włosy i cienką opaskę na głowie. Jej oczy są zamknięte, a twarz jest przechylona w lewą stronę. Jej karnacja jest bardzo jasna. Kobieta, która się nad nią nachyla ma jasne włosy, spięte z tyłu. Ubrana jest w jasną szatę i niebieską narzutę. Prawą dłonią dotyka prawego przedramienia siedzącej kobiety. Za nimi wisi jasny, pomarszczony materiał. Tło obrazu jest ciemne.
Antonio Zucchi, „Wergiliusz czyta Eneidę cesarzowi Augustowi, jego żonie Liwii i mdlejącej siostrze, Oktawii”, 1767 r., National Trust, Wielka Brytania, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Antonio Zucchi, Wergiliusz czyta Eneidę cesarzowi Augustowi, jego żonie Liwii i mdlejącej siostrze,, 1767, Olej na płótnie, National Trust, Wielka Brytania, domena publiczna.
RpIDUFRcsXC8w
Ilustracja przedstawia obraz „Tu Marcellus Eris”, którego autorem jest Jean Auguste Dominique Ingres. Ukazanych jest sześć osób, które znajdują się w pomieszczeniu. Po lewej stronie stoi postać w długiej, jasnej szacie. Ma ciemne włosy, a na głowie zielony wieniec laurowy. W prawej dłoni trzyma zwój papirusu. Na środku ilustracji siedzi kobieta w jasnej szacie i czerwonym płaszczu. Na głowie ma jasny welon. Po jej prawej stronie leży postać w długiej, jasnej szacie i żółtym płaszczu. Dalej siedzi mężczyzna o ciemnych włosach. Ma na sobie jasną szatę i czerwony płaszcz. Lewą dłoń trzyma na ramieniu leżącej kobiety, a prawą rękę wyciąga przed siebie. Po prawej stronie stoi dwóch mężczyzn w ciemnych szatach. Przed nimi stoi biały, okrągły stolik. Za nimi wisi niebieska, pomarszczona tkanina. W tle znajduje się jasna ściana i wysokie, brązowe drzwi. Podłoga w pomieszczeniu jest jasna z czarnymi prostokątami i czerwonymi wzorami.
Jean Auguste Dominique Ingres, „Tu Marcellus Eris”, 1811 - 1820 r., Muzeum Augustynów, Tuluz, Francja, wikiart.org, domena publiczna
Źródło: Jean Auguste Dominique Ingres, Tu Marcellus Eris, 1811, Olej na płótnie, Muzeum Augustynów, Tuluz, Francja, dostępny w internecie: https://www.wikiart.org/en/jean-auguste-dominique-ingres/tu-marcellus-eris-1820 [dostęp 25.08.2022], domena publiczna.
ReJA7akIVPblj
Ilustracja przedstawia obraz „Ucieczka Eneasza z Troi”, której autorem jest Federico Barocci. Na obrazie znajdują się cztery osoby. Po prawej stronie jest kobieta o długich brązowych włosach. Ubrana jest w biało‑czerwoną szatę. Na środku obrazu jest mężczyzna w krótkiej, zielonej zbroi ze złotymi zdobieniami i srebrno‑złotym hełmie. Na nogach ma zielone sandały nad kostkę. Na lewym ramieniu niesie starszego mężczyznę przepasanego żółto‑pomarańczową szatą. Po lewej stronie stoi chłopiec z jasnymi kręconymi włosami ubrany w biało czarną tunikę i czerwony płaszcz. Prawą dłonią dotyka swojego prawego ucha, a lewą prawego biodra stojącego mężczyzny. Przedstawione osoby znajdują się we wnętrzu budynku. Na podłodze leży zielono‑złota kotara, srebrny hełm z białym pióropuszem złoty element dekoracyjny. Tło jest ciemne, niewyraźne.
Federico Barocci, „Ucieczka Eneasza z Troi”, 1598 r., Galeria Borghese, Rzym, Włochy, wikipedia.org, domena publiczna
Źródło: Federico Barocci, Eneasz opuszcza płonące miasto, 1598, Olej na płótnie, Galeria Borghese, Rzym, Włochy, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Aeneas%27_Flight_from_Troy_by_Federico_Barocci.jpg#/media/File:Aeneas'_Flight_from_Troy_by_Federico_Barocci.jpg [dostęp 25.08.2022], domena publiczna.
RDV7EyqDdvlKw
Ilustracja przedstawia obraz „Procesja do świątyni Apollina w Delos (według wzoru Clode'a Lorrain"a)”, którego autorem jest John Plimmer. Obraz przedstawia drogę, która wiedzie przez mostek. Zarówno na drodze, jak i na moście jest wiele postaci i zwierząt gospodarskich. Postacie są małe i niewyraźne. Z lewej strony obrazu oraz za mostem są wysokie drzewa liściaste. Z prawej strony obrazu są dwa wysokie, jasne budynki z dużymi otworami okiennymi. W tle jest niebieskie niebo i zachodzące słońce.
John Plimmer, „Procesja do świątyni Apollina w Delos (według wzoru Clode'a Lorrain"a)”, 1759 - 1760 r., National Trust, Wielka Brytania, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: John Plimmer, Procesja do świątyni Apollina w Delos (według wzoru Clode'a Lorrain"a), 1759, Olej na płótnie, National Trust, Wielka Brytania, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:John_Plimmer_(1722-1760)_(attributed_to)_-_Procession_to_the_Temple_of_Apollo_at_Delos_(after_Claude_Lorrain)_-_732178_-_National_Trust.jpg?uselang=pl#/media/File:John_Plimmer_(1722-1760)_(attributed_to)_-_Procession_to_the_Temple_of_Apollo_at_Delos_(after_Claude_Lorrain)_-_732178_-_National_Trust.jpg [dostęp 25.08.2022], domena publiczna.
RsdRYnIMF91b0
Ilustracja przedstawia obraz „Zaraza w starożytnym mieście”, którego autorem jest Michiel Sweerts. Obraz przedstawia wiele osób przebywających na miejskim placu. Część postaci leży, część siedzi, a inne stoją. Osoby te są półnagie lub ubrane w kolorowe szaty. Za nimi są schody z wąską wieżą oraz budynki. Obraz jest ciemny, niewyraźny.
Michiel Sweerts, „Zaraza w starożytnym mieście”, 1652 - 1654 r., Muzeum Sztuk Pięknych, Los Angeles, Stany Zjednoczone, wikipedia.org, domena publiczna
Źródło: Michiel Sweerts, Zaraza w starożytnym mieście, 1652, Olej na płótnie, Muzeum Sztuk Pięknych, Los Angeles, Stany Zjednoczone, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Plague_in_an_Ancient_City_LACMA_AC1997.10.1_(1_of_2).jpg?uselang=pl#/media/File:Plague_in_an_Ancient_City_LACMA_AC1997.10.1_(1_of_2).jpg [dostęp 25.08.2022], domena publiczna.
RyiTVoBXFWdAK
Ilustracja zatytułowana „Harpie w Lesie Samobójców” przedstawia ciemny las, w którym jest wiele postaci. Są one zarówno na drzewach, jak i na ziemi. Mają one ludzką twarz i korpus, ale ptasie skrzydła i pazury. W tle znajduje się ciemne przejście między drzewami, którymi idą dwie postacie w długich szatach. Ilustracja jest ciemna, niewyraźna. Wykonano czarnym narzędziem na białym tle.
Karl Hahn (fotograf), Gustave Doré (ilustrator), , „Harpie w Lesie Samobójców” [w:] Dante Alighieri, Boska Komedia, Księga XIII, Inferno, przed 1883 r., wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Dante Alighieri, Gustave Doré, Karl Hahn, Harpie w Lesie Samobójców, Rycina, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:DVinfernoForestOfSuicides_m.jpg#/media/File:DVinfernoForestOfSuicides_m.jpg [dostęp 25.08.2022], domena publiczna.
RRMOtGN6eqd3L
Ilustracja przedstawia obraz „Uwięziona Andromacha”, której autorem jest Frederic Leighton. Na obrazie znajduje się wiele postaci w kolorowych szatach z brązowymi i jasnymi naczyniami na wodę. Ludzie znajdują się na placu z jasnymi schodami. Na środku obrazu jest postać w czarnej szacie i czarnym turbanie. Ma opuszczoną w dół głowę. Przy nogach ma brązowe naczynie na wodę. W tle obrazu znajduje się fragmenty budynków, góry, drzewa i niebieskie niebo z chmurami.
Frederic Leighton, „Uwięziona Andromacha”, około 1886 r., Galeria Sztuki, Manchester, Anglia, wikipedia.org, domena publiczna
Źródło: Frederic Leighton, Uwięziona Andromacha, Olej na płótnie, Galeria Sztuki, Manchester, Anglia, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Leighton_Captive_Andromache.jpg?uselang=pl#/media/File:Leighton_Captive_Andromache.jpg [dostęp 25.08.2022], domena publiczna.
R1GYVBV1uJUrs
Ilustracja przedstawia obraz „Trojańska kobieta podpala flotę”, którego autorem jest Claude Lorrain. Na obrazie znajduje się brzeg oraz akwen wodny. Na brzegu stoi kilkanaście kobiet w kolorowych szatach, które są zwrócone w różne strony. W akwenie wodnym jest kilka dużych statków z czerwonymi i pomarańczowymi flagami oraz kilka małych łódek. W łódce przy brzegu są trzy osoby w ciemnych szatach. W tyłu z prawej strony jest obozowisko z namiotami oraz góry. W tle jest niebieskie niebo z ciemnymi chmurami.
Claude Lorrain, Trojańska kobieta podpala flotę, około 1643 r., Metropolitalne Muzeum Sztuki, Nowy Jork, Stany Zjednoczone, wikipedia.org, domena publiczna
Źródło: Claude Lorrain, Trojańska kobieta podpala flotę, Olej na płótnie, Metropolitalne Muzeum Sztuki, Nowy Jork, Stany Zjednoczone, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:The_Trojan_Women_Set_Fire_to_their_Flee.jpg#/media/File:The_Trojan_Women_Set_Fire_to_their_Flee.jpg [dostęp 25.08.2022], domena publiczna.
RCa5fuVQdtqm2
Ilustracja przedstawia obraz „Śmierć Dydo”, którego autorem jest Guercino. Na środku obrazu jest kobieta o jasnej karnacji i ciemnych włosach. Ubrana jest w ozdobne czerwono- złote szaty. Jej twarz skierowana jest w lewą stronę. Leży na prawym boku, na stosie drewna, przez który przerzucony jest biały materiał. Dookoła niej jest wiele postaci w kolorowych, ozdobnych szatach. Za nią jest akwen wodny ze statkami i białe chmury na niebieskim niebie. W prawym górnym rogu jest mała, naga, ludzka postać ze skrzydłami. W rękach trzyma łuk i strzałę. Za postacią jest wieża zamku. Obraz jest ciemny.
Guercino, „Śmierć Dydo”, 1631 r., Muzeum Galleria Spada, Rzym, Włochy, wikipedia.org, domena publiczna
Źródło: Guercino, Śmierć Dydo, 1631, Olej na płótnie, Muzeum Galleria Spada, Rzym, Włochy, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Guercino_Morte_di_Didone.jpg#/media/File:Guercino_Morte_di_Didone.jpg [dostęp 25.08.2022], domena publiczna.
R1IfofiWfmhMo
Ilustracja przedstawia obraz „Eneasz i Sibilla w podziemiach”, którego autorem jest Jacob van Swanenburgh. Na obrazie znajduje się wiele nagich i kilka ubranych postaci. Postacie są małe, występują w różnych miejscach. Za nimi znajduje się budynki i rozmyte tło. Z prawej strony obrazu jest czarna postać z wielką głową. Ma otwartą paszczę i szare zęby. W paszczy jest kilka ubranych postaci.
Jacob van Swanenburgh, „Eneasz i Sibilla w podziemiach”, XVII w., Muzeum Starych Mistrzów, Bruksela, Belgia, wikimedia.org, CC 0
Źródło: Jacob van Swanenburgh, Eneasz i Sibilla w podziemiach, Olej na płótnie, Muzeum Starych Mistrzów, Bruksela, Belgia, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Jacob_van_Swanenburgh,_Aeneas_and_Sibilla_in_the_underworld.jpg#/media/File:Jacob_van_Swanenburgh,_Aeneas_and_Sibilla_in_the_underworld.jpg [dostęp 25.08.2022], domena publiczna.
RXujMo7LWkGu2
Ilustracja przedstawia obraz „Eneasz opowiada Dydonie o upadku Troi”, którego autorem jest Pierre‑Narcisse Guérin. Na środku obrazu na złotej leżance z czerwonymi poduchami leży ciemnowłosa kobieta. Ubrana jest w białą, długą suknię. Na szyi ma złoty naszyjnik, a na prawym nadgarstku złotą bransoletkę. Na głowie ma szarą koronę. Obok niej siedzi mała, szczupła postać z jasnymi włosami. Ubrana jest w krótką, złotą sukienkę. Kobieta obejmuje ją lewą ręką. Przed leżanką stoi niski, biały taboret. Na nim leży pomarańczowy materiał. Z prawej strony obrazka jest kobieta, która opiera się o leżankę. Ma pomarańczowo‑zieloną szatę i niebieski turban na głowie. Z lewej strony obrazka jest mężczyna, który siedzi na krześle. Krzesło przykryte jest beżowym materiałem. Mężczyzna ma białą narzutę i brązowy pasek, który przechodzi przez prawe ramię. Na nogach ma białe buty nad kostkę. Na głowie ma złoty hełm z czerwonym pióropuszem. Podłoga w pomieszczeniu jest jasna. Za postaciami są niebieskie kotary i beżowe kolumny. W tle jest akwen wodny i góry.
Pierre‑Narcisse Guérin, „Eneasz opowiada Dydonie o upadku Troi”, około 1815 r., Muzeum Prado, Madryt, Hiszpania, museodelprado.es, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Źródło: Pierre Narcisse Guérin, Eneasz opowiada Dydonie o upadku Troi, Olej na płótnie, Muzeum Prado, Madryt, Hiszpania, dostępny w internecie: https://www.museodelprado.es/en/the-collection/art-work/aeneas-tells-dido-of-the-misfortunes-of-troy/e1960c7c-2361-4766-adfa-d8f245b262fa [dostęp 25.08.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RAs3fLYvFzwph
Ilustracja przedstawia „Ducha Kreusy Trojańskiej znikającego przed Eneaszem nieopodal płonących murów Troi”, nieznanego autora. Obrazek jest w kształcie poziomej elipsy. Jest w kolorze czerwonym z zieloną ramką na czarnym tle. Z prawej strony ilustracji stoi kobieta w długiej sukni. Twarz ma zwróconą w prawo. Jej prawa ręka jest opuszczona, a lewa uniesiona do góry na wysokości twarzy. Jej prawa noga jest podniesiona do góry. Z prawej strony obrazka stoi mężczyzna. Prawą nogę ma wysuniętą do przodu, a lewą z tyłu. Ręce wyciąga do przodu w kierunku kobiety. Na głowie ma hełm z pióropuszem. Ubrany jest w krótką spódniczkę i sandały. Za mężczyzną znajduje się fragment płonącego budynku
„Duch Kreusy Trojańskiej znikający przed Eneaszem nieopodal płonących murów Troi”, autor nieznany, XIX w., Metropolitalne Muzeum Sztuki, Nowy Jork, Stany Zjednoczone, metmuseum.org, domena publiczna
Źródło: Duch Kreusy Trojańskiej znikający przed Eneaszem nieopodal płonących murów Troi, s. XIX w., Szlifierstwo, Karneol, Metropolitalne Muzeum Sztuki, Nowy Jork, Stany Zjednoczone, dostępny w internecie: https://www.metmuseum.org/art/collection/search/202568 [dostęp 25.08.2022], domena publiczna.
R17pQgKZwEBuH
Ilustracja przedstawia obraz „Samobójstwo Królowej Dydony”, którego autorem jest Constantijn Netscher. Na środku obrazu znajduje się półnaga kobieta o długich, jasnych włosach. Ma na sobie biało‑niebieską szatę. Jej nogi przykryte są pomarańczową narzutą z czarnymi wzorami. Krawędź narzuty jest z białego futra z czarnymi kropkami. Lewą ręką trzyma fragment szaty, a w prawej sztylet. Pod jej prawym łokciem jest srebrna zbroja ze srebrno‑złotym hełmem z różowym pióropuszem. Z lewej strony obrazu jest brązowa kolumna. W tle jest jasny zamek, akwen wodny i ciemne niebo.
Constantijn Netscher, „Samobójstwo Królowej Dydony”, XVII - XVIII w., kolekcja prywatna, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Constantijn Netscher, Samobójstwo Królowej Dydony, Olej na płótnie, kolekcja prywatna, domena publiczna.
Rn94bS9BfCTvc
Ilustracja przedstawia obraz „Eneasz i Sybilla Kumejska w Zaświatach”, którego autorem jest Jan Brueghel Starszy. Na środku obrazu stoją dwie postacie, które trzymają się za ręce. Postać z lewej strony ma krótką, niebieską tunikę i czerwony płaszcz. Postać z prawej strony ma zielono‑niebieską długą szatę. Dookoła nich jest wiele innych półnagich lub nagich postaci. Z przodu obrazu są postacie, które łączą w sobie fragmenty różnych zwierząt. Tło jest ciemne, niewyraźne.
Jan Brueghel Starszy, „Eneasz i Sybilla Kumejska w Zaświatach”, 1600 - 1625 r., Muzeum Thorvaldsen, Kopenhaga, Dania, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Jan Brueghel Starszy, Eneasz i Sybilla Kumejska w Zaświatach, 1600, kolor na miedzi, Muzeum Thorvaldsen, Kopenhaga, Dania, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Jan_Brueghel_the_Elder_%28Attr.%29_-_Aeneas_and_the_Cumaean_Sibyl_in_the_Underworld.jpg#/media/File:Jan_Brueghel_the_Elder_(Attr.)_-_Aeneas_and_the_Cumaean_Sibyl_in_the_Underworld.jpg [dostęp 25.08.2022], domena publiczna.
RRhTmaHU0pDa8
Ilustracja przedstawia obraz „Wenus przedstawia Eneaszowi zbroję wykutą przez Wulkana”, którego autorem jest Pompeo Girolamo Batoni. Na obrazie jest 5 osób i pies. Z prawej strony jest dwójka kilkuletnich dzieci. Jedno jest nagie i nad głową trzyma okrągłą, zieloną tarczę. Drugie ma krótkie, jasne włosy i małe, białe skrzydła. Ubrane jest w czerwoną szatę. W rękach trzyma srebrny hełm. Na środku obrazu jest półnaga kobieta z długimi, jasnymi, kręconymi włosami. Ma białą szatę. Obok niej, z lewej strony stoi mężczyzna. Ubrany jest w krótką złotą zbroję i niebieski płaszcz. Na nogach ma brązowe sandały nad kostkę, a na głowie srebrny hełm. W lewym, dolnym rogu obrazka jest leżący brązowy pies oraz siedzący mężczyzna. Ma on długie, kręcone, białe włosy i brodę. Na głowie ma zielony wieniec. Przez nogi ma przerzucony pomarańczowy materiał. W lewej dłoni trzyma drewniane wiosło. Obok niego jest przewrócony dzban, z którego wylewa się woda. W tle jest zielona roślinność, drzewa i zachmurzone niebo.
Pompeo Girolamo Batoni, „Wenus przedstawia Eneaszowi zbroję wykutą przez Wulkana”, 1748 r., Pałac Liechtensteinu, Herrengasse, Vienna, galeria prywatna, liechtensteincollections.at, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Pompeo Girolamo Batoni, Wenus przedstawia Eneaszowi zbroję wykutą przez Wulkana, 1748, Olej na płótnie, Pałac Liechtensteinu, Herrengasse, Vienna, galeria prywatna, dostępny w internecie: https://www.liechtensteincollections.at/en/collections-online/venus-presenting-aeneas-with-armour-forged-by-vulcan [dostęp 25.08.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RXR3Mh60JFdpI
Ilustracja przedstawia „Ostatnią walkę Eneasza z Turnusem”, której autorem jest Wenceslaus Hollar. Ilustracja wykonana jest czarnym narzędziem pisarskim na białym tle. Na pierwszym planie znajdują się 4 postacie. Postać z lewej strony ma na sobie krótką zbroję, hełm i sandały. Postać obok niej ma na sobie krótką zbroję, hełm z pióropuszem i buty nad kostkę. Na lewym ramieniu ma okrągłą tarczę. W prawej dłoni trzyma złamany miecz, a w lewej cały miecz. Postać na środku ma na sobie krótką zbroję, hełm z pióropuszem i buty nad kostkę. Na lewym ramieniu ma okrągłą tarczę. W rękach trzyma dzidę, która wbita jest w pień. Z prawej strony stoi półnaga kobieta o długich, kręconych włosach. Jest przesłonięta szatą. W rękach trzyma tą samą dzidę. Na drugim planie znajduje się wiele postaci. Są uzbrojeni. W tle obrazu są chmury, na których są 2 osoby i 2 ptaki. Po lewej stronie jest orzeł z opuszczoną głową i mężczyzna w koronie. Po prawej stronie jest kobieta w długiej sukni i koronie oraz paw z rozpostartym ogonem. Pod ilustracją znajduje się długi podpis oraz herb z 3 ptakami.
Wenceslaus Hollar, „Ostatnia walka Eneasza z Turnusem”, przed 1677 r., Biblioteka zbiorów rzadkich Thomasa Fishera, Toronto, Kanada, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Wenceslaus Hollar, Ostatnia walka Eneasza z Turnusem, Ilustracja, Biblioteka zbiorów rzadkich Thomasa Fishera, Toronto, Kanada, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Wenceslas_Hollar_-_The_last_fight_of_Aeneas_and_Turnus_(State_1).jpg?uselang=pl#/media/File:Wenceslas_Hollar_-_The_last_fight_of_Aeneas_and_Turnus_(State_1).jpg [dostęp 25.08.2022], domena publiczna.
RA2YnqTIloupI
Ilustracja przedstawia „Głowę Anchizesa”, fragment grupy rzeźb przedstawiającą ucieczkę z Troi. Głowa wykonana jest z jasnego kamienia. Postać ma włosy i krótką brodę. Między brwiami zaznaczone są małe zmarszczki. Z prawej strony z głowy zwisa kawałek materiału. Rzeźba ustawiona jest na tle ciemnoczerwonej, ceglastej ściany.
Rabax63 (fotograf), „Głowa Anchizesa”, fragment grupy rzeźb przedstawiającą ucieczkę z Troi, II w. p.n.e., Narodowe Muzeum Sztuki Rzymskiej, Merida, Hiszpania, wikipedia.org, CC BY‑SA 4.0
Źródło: Rabax63, Głowa Anchizesa, Rzeźba, Narodowe Muzeum Sztuki Rzymskiej, Merida, Hiszpania, dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Anchizes#/media/Plik:Anchises.jpg [dostęp 24.08.2022], licencja: CC BY-SA 4.0.
R1Y1b5ZlmhSEw
Ilustracja przedstawia fotografię wazy „Ostatnie spotkanie Hektora z żoną Andromachą i synem Astyanaksem”. Waza jest w kolorze czarnym, a figury na niej w kolorze czerwonym. Z lewej strony siedzi na krześle kobieta w długiej sukni. Na kolanach trzyma dziecko, które wyciąga rękę w kierunku mężczyzny stojącego po prawej stronie. Mężczyzna jest skąpo ubrany. Ma jedynie na sobie krótką szatę przewiązaną w pasie. W lewej dłoni trzyma okrągłą tarczę, a w prawej hełm z pióropuszem.
Jastrow (fotograf), „Ostatnie spotkanie Hektora z żoną Andromachą i synem Astyanaksem”, waza czerwonofigurowa z 370 - 360 r. p.n.e. z Apulii, Narodowe Muzeum Archeologiczne Jatta, Ruvo di Puglia, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Jastrow, Ostatnie spotkanie Hektora z żoną Andromachą i synem Astyanaksem, 370, malarstwo czerwonofigurowe, Narodowe Muzeum Archeologiczne Jatta, Ruvo di Puglia, Włochy, dostępny w internecie: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0e/Hector_Astyanax_MN_Jatta.jpg [dostęp 24.08.2022], domena publiczna.
Rx14RLziaR9Gs
Ilustracja przedstawia fotografię rzeźby „Eneasz, Anchizes i Askaniusz”, której autorem jest Gian Lorenzo Bernini. Rzeźba wykonana jest z jasnego kamienia i przedstawia 3 postacie. Pierwsza z nich jest najmniejsza. Ma krótkie, kręcone włosy i jest naga. W lewej dłoni trzyma mały przedmiot. Przed nią stoi druga postać. Ma krótkie, kręcone włosy i kręconą brodę. Przez ramię przerzucony ma materiał. Na lewym ramieniu trzyma trzecią postać. Jest to mężczyzna z nakryciem głowy i dłuższą, kręconą brodą. W prawej dłoni trzyma posąg z jasnego kamienia. Z prawej, jak i lewej strony rzeźby znajdują się inne posągi. Tło stanowią brązowe ściany z kamienia oraz kolumny.
Architas (fotograf), Gian Lorenzo Bernini, „Eneasz, Anchizes i Askaniusz”, 1618 - 1619 r., Galeria Borghese, Rzym, Włochy, wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0
Źródło: Architas, Gian Lorenzo Bernini, Eneasz, Anchizes i Askaniusz, 1618, Rzeźba, marmur, Galeria Borghese, Rzym, Włochy, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Aeneas,_Anchises,_and_Ascanius_by_Bernini.jpg#/media/File:Aeneas,_Anchises,_and_Ascanius_by_Bernini.jpg [dostęp 24.08.2022], licencja: CC BY-SA 4.0.
R2AxyZjN3qJeX
Ilustracja przedstawia wyhaftowany obraz zatytułowany „Śmierć Polydora” nieznanego autora. Haft w większości wykonany jest złotą nitką na granatowym tle. Przedstawia siedem postaci. Na środku leży postać w beżowej szacie. Nad nią nachyla się pięć postaci w żółto- pomarańczowo niebieskich szatach. Na drugim planie z prawej strony leży półnaga postać. W tle są drzewa i budynki. Dookoła obrazu biegnie ozdobna ramka.
„Śmierć Polydora”, autor nieznany, XVII w., Muzeum Sztuk Pięknych, Lyon, Francja, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0
Źródło: Śmierć Polydora, 1623, Haft, Muzeum Sztuk Pięknych, Lyon, Francja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Tapisserie_La_mort_de_Polydoros.jpg#/media/File:Tapisserie_La_mort_de_Polydoros.jpg [dostęp 24.08.2022], licencja: CC BY-SA 3.0.
RJXr2CGbu0JnM
Ilustracja przedstawia fotografię rzeźby „Harpia Celeno”. Rzeźba wykonana jest z jasnego kamienia. Przedstawia popiersie półnagiej postaci, która ma głowę i ciało ludzkie oraz skrzydła i pazury ptaka. Harpia ma kręcone włosy oraz zmarszczki między brwiami. Jej lewa dłoń skierowana jest do przodu, a prawą dłonią trzyma swoją prawą pierś. Rzeźba ustawiona jest na czarnym tle.
Daniel Naczk (fotograf), Mary Pownall, „Harpia Celeno”, 1902 r., Muzeum i Galeria Sztuki Kelvingrove, Glasgow, Szkocja, wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0
Źródło: Daniel Naczk, Mary Pownall, Harpia Celeno, 1902, Rzeźba, marmur, Muzeum i Galeria Sztuki Kelvingrove, Glasgow, Szkocka, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Glasgow._Kelvingrove_Art_Gallery_and_Museum._Mary_Pownall_-_%22The_Harpy_Celaeno%22_(1902).jpg#/media/File:Glasgow._Kelvingrove_Art_Gallery_and_Museum._Mary_Pownall_-_%22The_Harpy_Celaeno%22_(1902).jpg [dostęp 24.08.2022], licencja: CC BY-SA 4.0.
R1LRWjVQlqD7K
Ilustracja przedstawia obraz „Andromacha opłakująca Hektora”, którego autorem jest Jacques‑Louis David. Na środku obrazu, na ozdobnym łożu, na białym materiale leży czarnowłosy mężczyzna. Dolna połowa ciała przykryta jest brązowym materiałem. Przed łożem, z lewej strony stoi złoty hełm z białym pióropuszem i miecz. Przed łożem, z prawej strony na złotym, ozdobnym krześle siedzi kobieta. Ma długie, kręcone, jasne włosy. Ubrana jest w białe szaty, a na głowie ma białą chustę. Między jej nogami stoi kilkuletni chłopiec o brązowych, kręconych włosach. Ma na sobie czerwoną szatę. Z prawej strony za łożem stoi wysoka, wąska, brązowa rzeźba. Tło jest ciemne, niewyraźne.
Jacques‑Louis David, „Andromacha opłakująca Hektora”, 1783 r., Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Jacques Louis David, Andromacha opłakująca Hektora, 1783, Olej na płótnie, Luwr, Paryż, Francja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Jacques-Louis_David-_Andromache_Mourning_Hector.JPG#/media/File:Jacques-Louis_David-_Andromache_Mourning_Hector.JPG [dostęp 24.08.2022], domena publiczna.
Rq8Dk0iDNL6Wo
Ilustracja przedstawia fotografię rzeźby „Śmierć Dydony”. Rzeźba wykonana jest z jasnego kamienia. Przedstawia klęczącą na stosie drewna, półnagą postać o kręconych włosach. Ma oczy zwrócone ku niebu, drobne, lekko rozchylone usta oraz nakrycie głowy. Na ramionach i w dolnej części ciała ma zarzucone szaty. W prawej dłoni trzyma sztylet, który wbija w klatkę piersiową. W lewej dłoni trzyma pochwę na sztylet. Rzeźba ustawiona jest na tle jasnej ściany.
Marie‑Lan Nguyen (fotograf), Augustin Cayot, „Śmierć Dydony”, 1711 r., Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Augustin Cayot, Marie Lan Nguyen, Śmierć Dydony, 1711, Rzeźba, marmur, Luwr, Paryż, Francja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Death_Dido_Cayot_Louvre_MR1780.jpg#/media/File:Death_Dido_Cayot_Louvre_MR1780.jpg [dostęp 24.08.2022], domena publiczna.
R1GVPwopD5eX8
Ilustracja przedstawia fotografię pomnika „Sybilla”. Rzeźba jest w kolorze zielono- czarnym, a podstawa jest brązowa. Przedstawia siedzącą postać. Ubrana jest w długie szaty. Na głowie ma zarzuconą chustę. W lewej dłoni trzyma otwartą książkę. Prawa spoczywa na oparciu krzesła. W tle są zielone drzewa liściaste.
James Steakley (fotograf), „Sybilla”, pomnik w Berlinie, 2007 r., wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0
Źródło: James Steakley, Sybilla, 2007, Rzeźba, dostępny w internecie: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/ee/Sibylle_1.JPG [dostęp 24.08.2022], licencja: CC BY-SA 3.0.
R1IKAhGAyfHuB
Ilustracja przedstawia rysunek „Cerber”, którego autorem jest Wiliam Blake. Został wykonany brązowym narzędziem pisarskim na białym tle. Przedstawia postać trzygłowego psa, który leży. W prawej, przedniej łapie trzyma zwój papieru. Jego zakręcony ogon jest uniesiony do góry. Tło jest ciemne z żółto‑czerwonymi elementami.
William Blake, „Cerber”, przed 1827, Galeria Narodowa Wiktorii w Melbourne, Australia, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: William Blake, Cerberus, Pióro, tusz i akwarela na ołówku i czarnej kredzie, Narodowa Galeria Wiktorii, Melbourne, Australia, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Cerberus-Blake.jpeg#/media/File:Cerberus-Blake.jpeg [dostęp 24.08.2022], domena publiczna.
R1EtbY2gOBuoz
Ilustracja przedstawia rzeźbę boga podziemi - Plutona z psem Cerberem. Rzeźba wykonana jest z jasnego kamienia. Mężczyzna ma długie, kręcone włosy, brodę i wąsy. Ubrany jest w długą szatę i sandały. W lewej dłoni trzyma długi kij. Prawa ręka rzeźby utracona jest na wysokości łokcia. Po prawej stronie rzeźby stoi trzygłowy pies Cerber. W tle jest pomarańczowa ściana.
Jebulon (fotograf), „Pluton z Cerberem”, II w. n.e., Muzeum Archeologiczne, Heraklion, Grecja, wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0
Źródło: Jebulon, Pluton z Cerberem, Rzeźba, marmur, Muzeum Archeologiczne, Heraklion, Grecja, dostępny w internecie: https://en.wikipedia.org/wiki/Heraklion_Archaeological_Museum#/media/File:Philosophe_errant_Apollonius-de-Tyane.jpg [dostęp 24.08.2022], licencja: CC BY-SA 4.0.
R1KSJlBwi87Lk
Ilustracja przedstawia obraz pt. „Latynus oferujący córkę Lawinię Eneaszowi za żonę”, którego autorem jest Giovanni Battista Tiepolo. Obraz ma kształt elipsy i jest w złotej, ozdobnej ramie. Po prawej stronie znajduje się kobieta o jasnych włosach. Ubrana jest w długą, kremową suknię z długim rękawem. W lewej dłoni trzyma dół sukni, a prawą dotyka dłoni mężczyzny. Mężczyzna ma niebieski strój z ozdobnymi, beżowymi rękawami. Ma krótkie, ciemne włosy. Za nim stoi starszy mężczyzna z żółtym nakryciem głowy i czerwonym strojem. W tle jest brązowa ściana i biała balustrada. Obraz znajduje się na śliwkowym tle.
Giovanni Battista Tiepolo, „Latynus oferujący swoją córkę Lawinię Eneaszowi za żonę”, 1753 - 1754 r., Państwowe Muzeum Sztuki, Kopenhaga, Dania, wikimedia.org, CC BY 2.0
Źródło: Giovanni Battista Tiepolo, Latynus oferujący swoją córkę Lawinie Eneaszowi za żonę, 1753, Olej na płótnie, Państwowe Muzeum Sztuki, Kopenhaga, Dania, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Tiepolo,_Latinus_Offering_His_Daughter_Lavinia_to_Aeneas_in_Matrimony,_1753-54,_Statens_Museum_for_Kunst,_Copenhagen_(2)_(35570769964).jpg#/media/File:Tiepolo,_Latinus_Offering_His_Daughter_Lavinia_to_Aeneas_in_Matrimony,_1753-54,_Statens_Museum_for_Kunst,_Copenhagen_(2)_(35570769964).jpg [dostęp 24.08.2022], licencja: CC BY 2.0.
RGcIsW3kIh838
Ilustracja przedstawia obraz „Eneasz pokonuje Turnusa”, którego autorem jest Luca Giordano. Na środku obrazu znajduje się umięśniony mężczyzna. Ubrany jest w krótką, złotą zbroję, która przepasana jest niebiesko- czerwoną szatą. Na głowie ma ciemny hełm z czerwonym pióropuszem. W lewej dłoni trzyma okrągłą tarczę, a w prawej srebrny miecz. Na nogach ma srebrne sandały nad kostkę. Jego lewa noga spoczywa na ziemi, a prawą dociska leżącego mężczyznę. Mężczyzna ten również ma złotą zbroję i czerwoną narzutę. Na głowie ma ciemny hełm, a na nogach białe sandały nad kostkę. W lewej dłoni trzyma okrągłą tarczę, a prawą unosi do góry. Nad nim jest półnaga postać z ciemnymi, długimi włosami. Przez uda i ramię ma przerzucona białą szatę. Prawą rękę wyciąga do przodu, a lewą zasłania twarz. Z lewej strony obrazu, na białych głazach siedzi półnaga postać. Przesłania ją niebieska szata. Przy jej nogach jest postać nagiego dziecka o jasnych włosach. W tyle są dwie postacie. W tyle, w prawym dolnym rogu jest kilka postaci i ciemne budynki. Tło jest niewyraźne, z lewej strony żółte, a z prawej niebieskie.
Luca Giordano, „Eneasz pokonuje Turnusa”, 1634–1705 r., Pałac Corsini, Florencja, Włochy, wikipedia.org, domena publiczna
Źródło: Luca Giordano, Eneasz pokonuje Turnusa, 1634, Olej na płótnie, Pałac Corsini, Florencja, Włochy, dostępny w internecie: https://en.wikipedia.org/wiki/Turnus#/media/File:Aeneas_and_Turnus.jpg [dostęp 24.08.2022], domena publiczna.
RKIH3cKebWvcH
Ilustracja przedstawia rzeźbę Klio - muzy historii. Rzeźba wykonana jest z jasnego kamienia. Ukazuje siedzącą kobietę. Ma kręcone włosy. Ubrana jest w długą szatę. W lewej dłoni trzyma zwój papirusu. Prawa dłoń uniesiona jest nad lewym udem. Rzeźba ustawiona jest na tle bordowej ściany.
Marie‑Lan Nguyen (fotograf), „Klio, Muza Historii”, marmurowa kopia rzymska z II wieku n.e. według oryginału greckiego, Muzeum Pio‑Clementino (Muzea Watykańskie), Watykan, wikipedia.org, domena publiczna
Źródło: Marie Lan Nguyen, Klio, Rzeźba, marmur, Muzeum Pio-Clementino (Muzea Watykańskie), Watykan, dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Klio_%28muza%29#/media/Plik:Clio_Pio-Clementino_Inv291.jpg [dostęp 24.08.2022], domena publiczna.
R1JEClzXvaksr
Ilustracja przedstawia rzeźbę Melpomeny. Rzeźba wykonana jest z jasnego kamienia. Przedstawia stojącą kobietę o długich, kręconych włosach. Ma na sobie długą szatę. W prawej dłoni trzyma maskę przedstawiającą mężczyznę o kręconych włosach, wąsach i brodzie. W tle jest ozdobna, brązowo‑beżowa ściana z kamienia.
Eric Gaba (fotograf), „Melpomene”, artysta nieznany, około 50 r. p.n.e., Muzeum Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, CC BY‑SA 2.5
Źródło: Eric Gaba, Melpomene, Rzeźba, marmur, Luwr, Paryż, Francja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Melpomene_Louvre.jpg#/media/File:Melpomene_Louvre.jpg [dostęp 24.08.2022], licencja: CC BY-SA 2.5.
R17qxdZEIZCTU
Pod tekstem jest ilustracja przedstawiająca obraz „Wergiliusz czyta Eneidę cesarzowi Augustowi, jego żonie Liwii i mdlejącej siostrze, Oktawii”, którego autorem jest Antonio Zucchi. Na obrazie są cztery postacie. Na środku siedzi mężczyzna w złotej szacie i czerwonym płaszczu. Na głowie ma zielony wieniec laurowy. Twarz ma zwróconą w prawą stronę. Po jego lewej stronie stoi mężczyzna ubrany w jasną szatę i błękitny płaszcz. W prawej dłoni trzyma zapisane tabliczki. Mężczyzna ma krótkie, ciemne włosy. Za nim stoi złota, ozdobna kolumna. Z prawej strony znajdują się dwie kobiety. Jedna siedzi na krześle, a druga stoi i nachyla się nad nią. Siedząca kobieta ma długą, białą szatę i jasnoróżową narzutę. Ma upięte, brązowe włosy i cienką opaskę na głowie. Jej oczy są zamknięte, a twarz jest przechylona w lewą stronę. Jej karnacja jest bardzo jasna. Kobieta, która się nad nią nachyla ma jasne włosy, spięte z tyłu. Ubrana jest w jasną szatę i niebieską narzutę. Prawą dłonią dotyka prawego przedramienia siedzącej kobiety. Ścianę osłania jasna tkanina. Tło obrazu jest ciemne.
Antonio Zucchi, „Wergiliusz czyta Eneidę cesarzowi Augustowi, jego żonie Liwii i mdlejącej siostrze, Oktawii”, 1767 r., National Trust, Wielka Brytania, wikidata.org, domena publiczna
Źródło: Antonio Zucchi, Wergiliusz czyta Eneidę cesarzowi Augustowi, jego żonie Liwii i mdlejącej siostrze, 1767, Olej na płótnie, National Trust, Wielka Brytania, dostępny w internecie: https://www.wikidata.org/wiki/Q55429866#/media/File:Antonio_Zucchi_(1726-1796)_-_Virgil_Reading_the_Aeneid_to_the_Emperor_Augustus,_His_Wife_Livia_and_His_Fainting_Sister,_Octavia_-_960060.1_-_National_Trust.jpg [dostęp 24.08.2022], domena publiczna.
RkNltHVQ5lIHA
Ilustracja przedstawia rzeźbę ukazującą popiersie Oktawii Młodszej. Rzeźba wykonana jest z jasnego kamienia. Kobieta ma krótkie włosy, wysokie czoło, duże oczy, długą szyję. Na jej twarzy maluję się lekki uśmiech. Nos, broda i prawy policzek są delikatnie uszkodzone. Popiersie stoi na szarym statywie z okrągłą podstawką. W tle jest beżowa ściana z kamienia.
Giovanni Dall'Orto (fotograf), „Popiersie Oktawii Młodszej”, 27 r. p.n.e - 14 r. n.e., Muzeum Narodowe, Rzym, Włochy, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0
Źródło: Giovanni Dall'Orto, Popiersie Oktawii Młodszej, 27, Rzeźba, Muzeum Narodowe, Rzym, Włochy, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:8106_-_Roma_-_Ara_Pacis_-_Ottavia_Minore_-_Foto_Giovanni_Dall%27Orto_-_30-Mar-2008.jpg#/media/File:8106_-_Roma_-_Ara_Pacis_-_Ottavia_Minore_-_Foto_Giovanni_Dall'Orto_-_30-Mar-2008.jpg [dostęp 24.08.2022], licencja: CC BY-SA 3.0.
RpVPctAeh5EA8
Ilustracja przedstawia obraz „U Mecenasa”. Na środku obrazu znajdują się rzeźby wykonane z jasnego kamienia. Jest to stół z ozdobną nogą w kształcie sfinksa. Posąg na brązowym podeście oraz miska na ozdobnej nodze. Za rzeźbami jest siedem postaci w kolorowych szatach. Podłoga jest jasna. W tle, z prawej strony, jest rzeźba w kształcie kapliczki. Przed nią stoją dwie postacie w ciemnych szatach. Tło obrazu jest ciemne, niewyraźne.
Stefan Bakałowicz, „U Mecenasa”, 1890 r., Galeria Trietiakowska, Moskwa, Rosja, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Stefan Bakałowicz, U Mecenasa, 1890, Olej na płótnie, Galeria Trietiakowska, Moskwa, Rosja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bakalovich_at_Maecenas%27_reception.jpg#/media/File:Bakalovich_at_Maecenas'_reception.jpg [dostęp 24.08.2022], domena publiczna.
Rbhje9q5GsHW3
Ilustracja przedstawia rzeźbę „Teokryt” nieznanego autora. Rzeźba jest wykonana z jasnego kamienia. Przedstawia popiersie mężczyzny. Ma on kręcone włosy, wąsy i brodę. Na czole ma poziomą zmarszczkę. Dookoła szyi ma zarzuconą szatę. W tle jest czarna ściana.
Autor nieznany, „Teokryt”, I w. n.e., Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Teokryt, Rzeźba, marmur, Luwr, Paryż, Francja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Theocritus_Campana_Louvre_Ma227.jpg#/media/File:Theocritus_Campana_Louvre_Ma227.jpg [dostęp 24.08.2022], domena publiczna.
RRZDCstMyV1oq
Ilustracja przedstawia obraz „Eneasz uciekający z Troi”, którego autorem jest Pompeo Batoni. Po lewej stronie jest kobieta z długimi, ciemnymi włosami. Ma żółto‑pomarańczowo- niebieską szatę i bose stopy. Jej prawa ręka wyciągnięta jest do przodu. Obok niej stoi niska postać o krótkich, ciemnych włosach. Jest naga, ale ma przewieszony szary materiał przez lewe ramię i zasłaniający krocze. W prawej dłoni trzyma niewielki przedmiot, a lewą dotyka ubrania mężczyzny, który stoi po prawej stronie. Mężczyzna ten jest wysoki i umięśniony. Ma na sobie zielono‑czerwony, krótki strój i brązowe sandały nad kostkę. Ma brązowe wąsy i brodę. Na głowie ma srebrno‑złoty hełm. Na swoim lewym ramieniu niesie starszego mężczyznę w krótkiej, jasnej szacie i czerwono‑złotej czapce. W tle znajdują się jasne mury. Nad nimi jest niebieskie niebo i zachodzące słońce.
Pompeo Batoni, „Eneasz uciekający z Troi”, 1753 r., Galeria Sabauda, Turyn, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Pompeo Batoni, Eneasz uciekający z Troi, 1753, Olej na płótnie, Galeria Sabauda, Turyn, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pompeo_Batoni_-_Aeneas_fleeing_from_Troy,_1753.jpg [dostęp 25.08.2022], domena publiczna.
RDEBXBDmxXxwS
Ilustracja przedstawia obraz „Krajobraz z Eneaszem na Delos”, którego autorem jest Claude Lorrain. Z prawej strony obrazu znajduje się fragment wysokiego budynku z kolumnami. Jest on w jasnej kolorystyce. Na dachu budynku znajdują się dwie postacie. Przy kolumnach stoi sześć postaci w kolorowych szatach. Za nimi jest jasny budynek z zieloną kopułą i jasnymi kolumnami na froncie. Na środku obrazu jest drzewo. Przed nim niewielka łąka, na której wypasają się kozy. Za drzewem jest niebieskie morze ze statkami. Po lewej stronie obrazu jest fragment drzewa i niewielkiego mostu, po którym idą dwie osoby. W tle jest błękitne niebo i białe chmury.
Claude Lorrain, „Krajobraz z Eneaszem na Delos”, 1672 r., Galeria Narodowa, Londyn, Anglia, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Claude Lorrain, Krajobraz z Eneaszem na Delos, 1672, Olej na płótnie, Galeria Narodowa, Londyn, Anglia, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Claude_Lorrain_-_Landscape_with_Aeneas_at_Delos_-_WGA05015.jpg [dostęp 25.08.2022], domena publiczna.
R19ScXn7pcaSq
Ilustracja przedstawia malowaną plakietkę emaliowaną z „Eneaszem opuszczającym Kretę”. Po lewej stronie obrazka jest ląd z zieloną trawą i brązowymi budynkami. Znajdują się tam cztery postacie w ciemnych szatach. Jedna z nich wskazuje lewą ręką na morze. Po prawej stronie obrazka jest morze, kilka wysp i okrągła łódka. W łódce są trzy postacie w ciemnych szatach. Nad jedną z nich jest czarny napis na białym, prostokątnym tle „Eneas”.
Mistrz Eneidy „Eneasz opuszczający Kretę”, 1530 r., Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Mistrz Eneidy, Eneasz opuszczający Kretę, 1530, Malowana plakietka emaliowana, Luwr, Paryż, Francja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Aeneas_leaving_Crete_Louvre_OA7555.jpg [dostęp 25.08.2022], domena publiczna.
R1YZlOUDTSbUQ
Ilustracja przedstawia obraz „Eneasz i jego towarzysze walczący z harpiami”, którego autorem jest François Perrier. Na środku obrazu są dwie postacie. Postać z lewej strony ubrana jest w krótką, złotą zbroję z czerwonym płaszczem, złoty hełm z jasnym pióropuszem oraz brązowe sandały. W lewej dłoni trzyma miecz. Postać z prawej strony ubrana jest w pomarańczową, krótką szatę, szary pancerz ochraniający korpus i brązowe sandały. Lewą rękę ma podniesioną do góry i trzyma w niej tarczę. Nad mężczyznami lata kilka postaci, które mają ludzkie głowy oraz ptasie skrzydła i pazury. Dookoła mężczyzn jest wiele innych osób walczących, kobiet i małych dzieci. Tło z lewej strony jest ciemne, niewyraźne, a z prawej to niebo.
François Perrier „Eneasz i jego towarzysze walczący z harpiami”, 1646 - 1647 r., Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: François Perrier, Eneasz i jego towarzysze walczący z harpiami, 1646, Olej na płótnie, Luwr, Paryż, Francja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Fran%C3%A7ois_Perrier_-_Aeneas_and_his_Companions_Fighting_the_Harpies_-_WGA17207.jpg [dostęp 25.08.2022], domena publiczna.
R1eGJNKAeYgw8
Ilustracja przedstawia „Eneasza przybywającego do Epiru witanego przez Helenusa i Andromachę”. Na środku obrazka jest mężczyzna z siwą brodą w niebieskiej szacie z pomarańczowymi zdobieniami pomarańczowymi rękawami. Na głowie ma ozdobne, białe nakrycie. W rękach trzyma złoty, pionowy przedmiot. Za nim jątrzy postacie w pomarańczowych strojach i pomarańczowych czapkach. Po lewej stronie stoją trzy kobiety w ciemnych, długich sukniach. Wszystkie mają pomarańczowe włosy. Pomiędzy nimi stoi pomarańczowa skrzynia. W lewym górnym rogu jest kilka drzew oraz trzech mężczyzn w pomarańczowych strojach. Wszystkie te postacie stoją na pomarańczowo- zielonym lądzie, w tle którego jest pomarańczowy zamek z kopułą i wieżami. Z prawej strony lądu jest akwen wodny i dwa pomarańczowe statki. Na jednym z nich jest sześć postaci. Wszystkie ubrane są na pomarańczowo z pomarańczowymi nakryciami głowy. W tle obrazka jest niebieskie niebo z gwiazdami.
Mistrz Eneidy, „Eneasz przybywa do Epiru witany przez Helenusa i Andromachę”, około 1530 r., Luwr, Paryż, Francja, staticflickr.com, materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Mistrz Eneidy, Eneasz przybywa do Epiru witany przez Helenusa i Andromachę, 1530, Luwr, Paryż, Francja, dostępny w internecie: https://live.staticflickr.com/3325/3340817611_3275d1c321_3k.jpg [dostęp 25.08.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RPPYwBj1t0eNs
Ilustracja przedstawia „Śmierć Anchizesa”, której autorami są G. J. Lang i G. C. Eimmart. Jest wykonana czarnym narzędziem pisarskim na białym tle. Na środku obrazka znajduje się postać męska na wysokim łóżku. Ma nagi tors, a nogi przykryte materiałem. Pod głową ma dużą poduszkę. Dookoła niego jest osiem postaci. Część z nich ma zbroje, a część jest ubrana w szaty. Po lewej stronie są ozdobne drzwi z kotarą. Stoi w nich postać w długiej szacie. W tle, z lewej strony stoi waza na ozdobnym podeście. Tło jest ciemne, niewyraźne. Pod ilustracją są trzy linijki z czarnymi napisami.
G. J. Lang i G. C. Eimmart, „Śmierć Anchizesa” - ilustracja z Eneidy dla dzieci, 1688 r., Norymberga, dickinson.edu, CC BY‑NC‑ND 3.0
Źródło: G. C. Eimmart, G. J. Lang, Śmierć Anchizesa, 1688, Rycina, Norymberga, dostępny w internecie: https://dcc.dickinson.edu/images/eimmart-death-anchises [dostęp 25.08.2022], licencja: CC BY-NC-ND 3.0.
RaCHyPAu6dKKw
Ilustracja przedstawia „Dydona i Eneasza”, której autorem jest Pompeo Batoni. Na środku obrazu stoi mężczyzna w krótkie, brązowej szacie i niebieskiej narzucie. Na głowie ma niebiesko- złoty hełm, a na nogach sandały. Po prawej stronie, na kamieniu, siedzi kobieta o kręconych, blond włosach. Prawą ręką dotyka lewego boku mężczyzny. Ma na sobie różowy materiał zarzucony na prawe ramię i nogi. W lewą dłoń ma podniesioną do góry, trzyma w niej biały materiał i zasłania lewą pierś. Jej głowa jest przechylona w prawo. Z tyłu, pomiędzy nimi, stoi kobieta w zielonej szacie i blond włosach. Tło za nimi jest szare, jest tam również fragment gałęzi drzewa. Z lewej strony obrazu jest akwen wodny z brązowym statkiem. W tle jest zachmurzone niebo.
Pompeo Batoni „Dydona i Eneasz”, 1747 r., Muzeum Sztuki, Sapporo, Japonia, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Pompeo Batoni, Dydona i Eneasz, 1747, Olej na płótnie, Muzeum Sztuki, Sapporo, Japonia, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pompeo_Batoni_-_Dido_and_Aeneas,_1747.jpg [dostęp 25.08.2022], domena publiczna.
R7pXOanWypOvw
Ilustracja przedstawia „Eneasza z towarzyszami składających ofiarę bogom przed grobem Anchizesa”. Na obrazku jest pięć postaci w granatowych i brązowych szatach, którzy stoją na trawie. Po lewej stronie jest brązowy budynek z granatową kopułą i granatowymi witrażami. W środku jest biały stół z czterema złotymi kielichami. Na brzegu stołu jest głowa zielonego węża. Pozostała część ciała węża znajduje się na brązowym podeście z granatowymi nogami. Podest ten jest przed budynkiem z kopułą. Po prawej stronie podestu leży brązowa krowa, a nad nią brązowa koza. W tle znajduje się brązowy zamek i gwiaździste, granatowe niebo. Po prawej stronie obrazka jest akwen wodny i brązowy statek.
Mistrz Eneidy „Eneasz z towarzyszami składają ofiarę bogom przed grobem Anchizesa”, około. 1530 - 1535 r., Muzeum Sztuki Metropolitan, Nowy Jork, Stany Zjednoczone, wikimedia.org, CC 0
Źródło: Mistrz Eneidy, Eneasz z towarzyszami składają ofiarę bogom przed grobem Anchizesa, 1530, Emalia malowana na miedzi, częściowo złocona, Muzeum Sztuki Metropolitan, Nowy Jork, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Aeneas_and_His_Companions_Sacrifice_to_the_Gods_before_the_Tomb_of_his_Father,_Anchises,_in_Sicily_(Aeneid,_Book_V)_MET_ES1357.jpg#/media/File:Aeneas_and_His_Companions_Sacrifice_to_the_Gods_before_the_Tomb_of_his_Father,_Anchises,_in_Sicily_(Aeneid,_Book_V)_MET_ES1357.jpg, domena publiczna.
RP7sb95PFy0VP
Ilustracja przedstawia obraz pt. „Eneasz i Sybilla”, nieznanego autora. Na środku obrazu stoi mężczyzna w złoto- czerwonej zbroi i złotym hełmie. W lewej dłoni trzyma okrągłą tarczą, a w prawej złotą gałązkę. Za nim jest połamany maszt z białym materiałem. Na górze masztu jest czarny wąż. Z lewej strony stoi nagi mężczyzna z długą, białą brodą. Ma na sobie brązową pelerynę. Jego ręce są uniesione do góry, trzyma w nich brązowe wiosło. Z prawej strony stoi mężczyzna długą, białą brodą, ubrany w brązową narzutę. Ręce ma podniesione do góry. Dookoła nich jest wiele postaci w jasnych szatach lub nagich. Postacie są niewyraźne. Tło obrazu jest ciemne, niewyraźne.
Autor nieznany, „Eneasz i Sybilla”, około 1800 r., Centrum Sztuki Brytyjskiej na Uniwersytecie Yale, Stany Zjednoczone, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Eneasz i Sybilla, 1800, Olej na płótnie, Centrum Sztuki Brytyjskiej na Uniwersytecie Yale, Stany Zjednoczone, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Aeneas_and_the_Sibyl_-_Google_Art_Project.jpg [dostęp 25.08.2022], domena publiczna.
R1z9p1USVGN5n
Ilustracja przedstawia obraz pt. „Latynus oferuje Eneaszowi córkę Lawinię za żonę”, którego autorem jest Giovanni Battista Tiepolo. Obraz ma kształt elipsy na ciemnym tle. Po prawej stronie znajduje się kobieta o jasnych włosach. Ubrana jest w długą białą suknię z długim rękawem. W lewej dłoni trzyma dół sukni, a prawą dotyka dłoni mężczyzny. Mężczyzna ten ma ciemny strój z ozdobnymi rękawami. Ma krótkie, ciemne włosy. Za nim stoi starszy mężczyzna z żółtym nakryciem głowy i czerwonym strojem. W tle jest brązowa ściana i biała balustrada.
Giovanni Battista Tiepolo „Latynus oferuje Eneaszowi córkę Lawinię za żonę”, 1753 - 1754 r., Galeria Narodowa Danii, Kopenhaga, Dania, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Giovanni Battist Tiepolo, Latynus oferuje Eneaszowi córkę Lawinię za żonę, 1753, Olej na płótnie, Galeria Narodowa Danii, Kopenhaga, Dania, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Giovanni_Battista_Tiepolo_-_Latinus_Offering_his_Daughter_Lavinia_to_Aeneas_in_Matrimony_-_KMS4201_-_Statens_Museum_for_Kunst.jpg [dostęp 25.08.2022], domena publiczna.

Bibliografia

  • Cytowska Maria, Szelest Hanna Historia literatury starożytnej, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa 2006 r.

  • Kopaliński Władysław „Słownik mitów i tradycji kultury”, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa 2003 r.

  • Mała Encyklopedia Kultury Antycznej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1990 r.

  • Stabryła  Stanisław Historia Literatury Starożytnej Grecji i Rzymu, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2002 r.

  • Wergiliusz Eneida, tłum. Tadeusz Karyłowski (XII, 705 - 710), Wolnelektury.pl