Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
E-materiały do kształcenia zawodowego

Rodzaje i zastosowanie instalacji elektrycznych i elektroenergetycznych i ich zabezpieczeń

ELE.06. Montaż, uruchamianie oraz eksploatacja instalacji i jednostek przesyłowych w systemach energetycznych – Technik energetyk 311307

bg‑orange

Typy instalacji elektrycznych, elektroenergetycznych wraz z ich zabezpieczeniami

ATLAS INTERAKTYWNY

1

Spis treści

  1. Klasyfikacja, budowa i zastosowanie przewodów i kabli elektrycznychKlasyfikacja, budowa i zastosowanie przewodów i kabli elektrycznych

  2. Klasyfikacja, działanie, wymagania i oznaczenia zabezpieczeń elektrycznychKlasyfikacja, działanie, wymagania i oznaczenia zabezpieczeń elektrycznych

2

Klasyfikacja, budowa i zastosowanie przewodów i kabli elektrycznych

1
R14K1KnGfYZV81

Atlas interaktywny: Klasyfikacja, budowa i zastosowanie przewodów i kabli elektrycznych
Po lewej stronie atlasu znajduje się spis treści z zakładkami. Po kliknięciu w daną zakładkę wyświetla się odpowiednia grafika bądź zbiór grafik. Nad grafikami znajduje się na belce tytuł zakładki. Po obydwóch jej stronach znajdują się strzałki wskazujące przeciwne kierunki. Za ich pomocą można przemieszczać się między zakładkami atlasu.

1. Oznaczenia literowe konstrukcji kabla
Grafika przedstawia długi prostokąt podzielony na części. Każda z części jest opisana. Nad niektórymi częściami znajduje się znacznik, po kliknięciu w który pojawia się panel boczny z informacjami.
Pierwsza od prawej część oznaczona jest literą igrek. Jest to materiał powłoki. Nad częścią znajduje się znacznik z cyfrą jeden. Po znacznikiem kryje się treść:
Materiał powłoki:
igrek myślnik polwinit
igrek be myślnik polwinit benzanoodporny
igrek ce myślnik polwinit ciepłoodporny
igrek em myślnik polwinit uniepalniony
iks myślnik polietylen
iks es myślnik polietylen usieciowany
iks en myślnik polietylen uniepalniony
iks zet myślnik polietylen z zaporą przecwi wigoci
en myślnik bezhalogenowy niepalniony
gie myślnik guma
pe u er myślnik pliuretan
Druga od prawej część oznaczona jest literami ka es. Jest to typ kabla. Nad częścią znajduje się znacznik z cyfrą dwa. Pod znacznikiem kryje się treść:
Typy kabla ukośnik cechy kabli
Typ kabla:
Brak oznaczenia – miedź
A – aluminium
eF – stal
Cechy kabli:
Ka – kabel elektroenergetyczny;
KaeS – kabel sygnalizacyjny;
KaO – kabel okrętowy;
KaGie – kabel górniczy;
TeKa – kabel telekomunikacyjny;
KaWuO – kabel olejowy;
Trzecia od prawej część oznaczona jest literą el. Jest to rodzaj żyły. Nad tą częścią prostokąta znajduje się znacznik z cyfrą trzy. Pod znacznikiem kryje się treść:
Rodzaj żyły:
De – drut;
eL – linka;
eLce – linka ocynkowana
eLgie – linka giętka
eLgiegie – linka bardzo giętka
Czwarta od prawej część oznaczona jest literą igrek. Jest to materiał izolacyjny. Nad częścią znajduje się znacznik z cyfrą cztery. Pod znacznikiem kryje się treść:
Materiał izolacji:
igrek – polwinit
Gie – guma
Iks – polietylen
Ikspe – polietylen piankowy;
Ikses – polietylen usieciowany
Gie – guma
Ha – bezhalogenowy
Piąta od prawej część znaczona jest literami e ka wu. Są to rodzaje ekranów. Nad częścią znajduje się znacznik z cyfrą pięć. Pod znacznikiem kryje się treść:
eka - ekran
ekaefo - ekran w postaci taśmy Ael ukośnik PeETe oraz oplot
ekape - każda para w ekranie
ekawu - ekran wspólny
ekawuo - ekran wspólny w postaci oplotu
Kolejne trzy prostokąty są puste. Opisane są kolejno: żyła ochronna, rodzaj pancerza oraz materiał osłony.
Nad pierwszym znajduje się znacznik numer sześć. Pod nim kryje się treść:
Żyła ochronna:
żet o – żółto‑zielona żyła ochronna
żet pe – żyła probiercza
Nad drugim znajduje się znacznik z cyfrą siedem, a pod nim treść:
Rodzaj pancerza:
eFte – taśmy stalowe
eFpe – druty stalowe płaskie
eF o – druty stalowe okrągłe
u – oplot z drutów stalowych, uzbrojenie
Nad trzecim znajduje się znacznik ósmy, pod nim treść:
Materiał osłony:
A – włóknista;
iks – polietylenowa;
igrek – polwinitowa;
igrek en – polwinitowa uniepalniona;
W kolejnym prostokącie znajduje się napis minus pe minus o, opisany jako cechy dodatkowe.
Nad prostokątem znajduje się znacznik z cyfrą dziewięć, a pod nim treść: Cechy dodatkowe:
eS – samochodowy
Zet – zapłonowy
eL – lotniczy
O - olejoodporny
el – lakierowany oplot
a – oplot nasycony, odporność na wpływy chemiczne i atmosferyczne
o – okrągły
te – opancerzony taśmą stalową
Ka – powłoka ołowiana
eN – do instalacji rur jarzeniowych, reklamowych
Pe – płaszcz metalowy
aka – przewód akumulatorowy
te – wtynkowy
wu – przewód wysokiego napięcia
jot o – przewód jezdny okrągły
jot pe – przewód jezdny profilowy
a – powłoka pokryta przędzą bawełnianą
be – izolacja odporna na wysoką temperaturę
ce – materiał niepalny
de – zwiększona grubość izolacji
gie – giętki
o - okrągły
pe – przewód płaski
u – przewód uzbrojony
en – przewód wyposażony w linkę
W następny prostokąt wpisane jest napięcie znamionowe, jest to trzysta ukośnik pięćset woltów.
W przedostatnim znajduje się liczba żył, czyli wiązek, jest to dziesięć razy dwa.
W ostatnim oznaczony jest przekrój żył, jest to razy pół milimetra kwadratowego.
Z boku planszy znajduje się znacznik z liczbą dziesięć, pod nim kryje się treść:
Przykłady:
eLgieigrek – przewód miedziany wielodrutowy, giętki, posiadający izolację z polwinitu.
igrekdeigrek – przewód miedziany jednodrutowy, posiadający izolację i powłokę z polwinitu.
igrekdeigrekte – miedziany przewód jednodrutowy, który posiada powłokę i izolację z poliwinitu, wtynkowy.

2. Kolory przewodów dla prądu przemiennego
Grafika przedstawia pięć rodzajów przewodów, są to:
- przewód fazowy el jeden oznaczony kolorem brązowym. Obok niego znajdują się dwa znaczniki. Pod znacznikiem z cyfrą jeden kryje się treść:
Przewód fazowy el myślnik instalacja jednofazowa.
Zgodnie z normą pe en myślnik ha de trzysta osiem es dwa dwukropek dwa tysiące siedem w instalacji jednofazowej kolor przewodu fazowego el powinien mieć kolor brązowy, szary lub czarny.
Pod znacznikiem znajduje się również pasek odtwarzania z nagraniem tożsamym z treścią powyżej.
Pod znacznikiem z cyfrą dwa znajduje się nagranie o treści tożsamej z poniższą:
Przewód fazowy el jeden myślnik instalacja trójfazowa
Zgodnie z normami w instalacji trójfazowej kolor przewodu fazowego el jeden powinien mieć kolor brązowy.
- przewód fazowy el dwa oznaczony kolorem czarnym.
Obok niego znajduje się znacznik z cyfrą trzy.
Pod znacznikiem kryje się nagranie o treści tożsamej z poniższą:
Przewód fazowy el dwa myślnik instalacja trójfazowa
Zgodnie z normami w instalacji trójfazowej kolor przewodu fazowego el dwa powinien mieć kolor czarny.
- przewód fazowy el trzy koloru szarego. Obok znajduje się czwarty znacznik, a pod znacznikiem treść:
Przewód fazowy el trzy myślnik instalacja trójfazowa
Zgodnie z normami w instalacji trójfazowej kolor przewodu fazowego el trzy powinien mieć kolor szary.
Pod znacznikiem znajduje się również pasek odtwarzania z nagraniem tożsamym z treścią powyżej.
- przewód neutralny en o kolorze niebieskim. Obok znajduje się znacznik z cyfrą pięć.
Pod znacznikiem kryje się treść:
Przewód neutralny en
Przewód neutralny en ma zawsze kolor niebieski.
Pod znacznikiem znajduje się również pasek odtwarzania z nagraniem tożsamym z treścią powyżej.
- przewód ochronny pe e o kolorze żółto zielonym. Obok znajdują się znaczniki sześć i siedem.
Pod szóstką kryje się treść:
Przewód ochronny pe e
Przewód ochronny Pe e uziemienie zawsze ma izolację w żółto zielone paski.
Pod siódemką znajduje się tekst:
Przewód ochronno‑neutralny pe e en
Przewód ochronno‑neutralny pe e en powinien mieć izolację w kolorze w żółto‑zielone paski oraz niebieską końcówkę.
Pod znacznikiem znajduje się również pasek odtwarzania z nagraniem tożsamym z treścią powyżej.

3. Kolory przewodów dla prądu stałego
Na ilustracji znajduje się wtyczka z dwoma bolcami czerwonym i niebieskim. Na bolcu czerwonym znajduje się znacznik z cyfrą jeden. Na bolcu niebieskim znacznik z cyfrą dwa.
Pod znacznikiem z jedynką kryje się treść: Dla prądu stałego potencjał dodatni najczęściej oznaczany jest kolorem czerwonym.
Pod znacznikiem znajduje się również pasek odtwarzania z nagraniem tożsamym z treścią powyżej.
Pod znacznikiem z dwójką kryje się treść: Dla prądu stałego potencjał ujemny najczęściej oznaczany jest kolorem niebieskim.
Pod znacznikiem znajduje się również pasek odtwarzania z nagraniem tożsamym z treścią powyżej.

4. Rodzaje przeznaczenie i zastosowanie kabli.
Czwarta zakładka jest katalogiem kabli. Kable ułożone są po cztery w trzech rzędach.
- kabel wielożyłowy, bezhalogenowy, nierozprzestrzeniający płomienia
Ilustracja przedstawia kabel. Widać jego cztery warstwy, na poszczególnych elementach znajdują się znaczniki z nazwą części:
1. żyła przewodząca miedziana
2. izolacja z usieciowanego tworzywa bezhalogenowego
3. tworzywo wypełniające ha ef er er
4. tworzywo oponowe ha ef er er
- kabel elektroenergetyczny, z izolacją polwinitową
Ilustracja przedstawia kabel. Widać jego trzy warstwy:
1. żyła przewodząca miedziana
2. izolacja pe fał ce
3. powłoka zewnętrzna pe fał ce
- kabel elektroenergetyczny, wyposażony w izolację iks el pe e i powłokę polwinitową
Ilustracja przedstawia kabel. Widać jego trzy warstwy:
1. żyła przewodząca miedziana
2. izolacja iks el pe e
3. powłoka zewnętrzna pe fał ce
- kabel elektroenergetyczny, wyposażony w izolację iks el pe e i powłokę polietylenową
Ilustracja przedstawia kabel. Widać jego trzy warstwy:
1. żyła przewodząca miedziana
2. izolacja iks el pe e
3. powłoka zewnętrzna pe e
- kabel elektroenergetyczny ekranowany, wyposażony w izolację pe fał ce i powłokę pe fał ce
Ilustracja przedstawia kabel. Widać jego pięć warstw:
1. żyła przewodząca miedziana
2. izolacja pe fał ce
3. wytłaczana warstwa wypełniająca
4. koncentryczna żyła miedziana
5. powłoka zewnętrzna pe fał ce
- kabel elektroenergetyczny, wyposażony w izolację pe fał ce i powłokę pe fał ce uodpornioną na rozprzestrzenianie płomienia Ilustracja przedstawia kabel. Widać jego trzy warstwy: 1. żyła przewodząca miedziana
2. izolacja pe fał ce
3. powłoka zewnętrzna z pe fał ce uodpornionego na rozprzestrzenianie płomienia
- kabel elektroenergetyczny, wyposażony w izolację pe fał ce i powłokę pe fał ce
Ilustracja przedstawia kabel. Widać jego trzy warstwy:
1. żyła przewodząca aluminiowa
2. izloacja pe fał ce
3. powłoka zewnętrzna pe fał ce
- kabel elektroenergetyczny, wyposażony w izolację iks el pe e i powłokę pe fał ce
Ilustracja przedstawia kabel. Widać jego trzy warstwy:
1. żyła przewodząca aluminiowa
2. izloacja iks el pe e
3. powłoka zewnętrzna pe fał ce
- kabel elektroenergetyczny, wyposażony w izolację iks el pe e i powłokę pe e
Ilustracja przedstawia kabel. Widać jego trzy warstwy:
1. żyła przewodząca aluminiowa
2. izloacja iks el pe e
3. powłoka zewnętrzna pe e
- kabel elektroenergetyczny ekranowany, wyposażony w izolację pe fał ce i powłokę pe fał ce
Ilustracja przedstawia kabel. Widać jego cztery warstwy:
1. żyła przewodząca aluminiowa
2. izolacja pe fał ce
3. wytłaczana warstwa wypełniająca
4. powłoka zewnętrzna pe fał ce.
- kabel elektroenergetyczny, wyposażony w izolację iks el pe e i powłokę pe fał ce
Ilustracja przedstawia kabel. Widać jego cztery warstwy:
1. żyła przewodząca aluminiowa
2. izloacja iks el pe e
3. wytłaczana wartwa wypełniająca
4. powłoka zewnętrzna pe fał ce
- kabel elektroenergetyczny ekranowany, wyposażony w izolację pe fał ce i powłokę pe fał ce
Ilustracja przedstawia kabel. Widać jego cztery warstwy:
1. żyła przewodząca aluminiowa
2. izolacja pe fał ce
3. wytłaczana warstwa wypełniająca
4. koncentryczna żyła miedziana
5. powłoka zewnętrzna pe fał ce

5. Rodzaje, przeznaczenie i zastosowanie przewodów
Zakładka jest katalogiem przewodów.
- przewód jednożyłowy wyposażony w izolację polwinitową
Na ilustracji znajduje się przewód złożony z:
1. żyły miedzianej klasy jeden jednodrutowej
2. izolacji pe fał ce
- przewód wielożyłowy, płaski, wyposażony w izolację i powłokę polwinitową
Na ilustracji znajduje się przewód złożony z:
1. żył miedzianych klasy jeden jednodrutowej
2. izolacji pe fał ce
3. powłoki zewnętrznej pe fał ce - przewód wielożyłowy, okrągły, wyposażony w izolację i powłokę polwinitową
Grafika przedstawia przewód. Na ilustracji zaznaczone są elementy:
1. żyły miedziane klasy jeden jednodrutowej
2. izolacja pe fał ce
3. powłoka zewnętrzna pe fał ce
- przewód wielożyłowy, płaski, wyposażony w izolacją i powłokę polwinitową
Grafika przedstawia przewód. Na ilustracji zaznaczone są elementy:
1. żyły miedziane klasy jeden jednodrutowej
2. izolacji pe fał ce
3. powłoka zewnętrzna pe fał ce
- przewód wielożyłowy, bezhalogenowy, nierozprzestrzeniający płomienia
Grafika przedstawia przewód. Na ilustracji zaznaczone są elementy:
1. żyła miedziana klasy jeden jednodrutowa
2. izolacja z usieciowanego tworzywa bezhalogenowego
3. tworzyo wypełniające ha ef ef er
4. tworzywo oponowe ha ef ef er.
- przewód elektroenergetyczny samonośny, wyposażony w izolację iks el pe e
Grafika przedstawia przewód. Na ilustracji zaznaczone są elementy:
1. żyła przewodząca aluminiowa
2. izolacja iks el pe e

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

3

Klasyfikacja, działanie, wymagania i oznaczenia zabezpieczeń elektrycznych

1
RJnpn0AQNrD7R1

Atlas interaktywny: Klasyfikacja, działanie, wymagania i oznaczenia zabezpieczeń elektrycznych

Po lewej stronie atlasu znajduje się spis treści z zakładkami. Po kliknięciu w daną zakładkę wyświetla się odpowiednia grafika bądź zbiór grafik. Nad grafikami znajduje się na belce tytuł zakładki. Po obydwóch jej stronach znajdują się strzałki wskazujące przeciwne kierunki. Za ich pomocą można przemieszczać się między zakładkami atlasu.

1. Wyłączniki nadprądowe
Na ilustracji znajdują się cztery grafiki. Nad grafikami znajdują się dwa znaczniki.
Pierwszy ukrywa treść:
Wyłączniki nadprądowe instalacyjne
Wyłącznik nadprądowy instalacyjny zabezpiecza obwód instalacji elektrycznej przed przeciążeniami i zwarciami. Przeciążenia wykrywane są przez wyzwalacz przeciążeniowy, czyli bimetalową płytkę odginającą się pod wpływem temperatury, którą wytwarza przepływający prąd. Człon przeciążeniowy ma charakterystykę czasowo‑prądową zależną. Zwarcia wykrywane są przez wyzwalacz zwarciowy w postaci elektromagnesu, który przyciąga zworę, gdy przepływający prąd osiągnie określoną wartość. Charakterystyka czasowo‑prądowa wyzwalacza zwarciowego jest niezależna (czas jego działania nie zależy od wartości prądu).
Poniżej znajduje się ilustracja przedstawiająca symbol bezpiecznika nadprądowego. Jest to biegnąca z prawo linia, która traci swoją ciągłość, odchylając się po skosie do góry. Od skośnej linii biegnie w górę prostopadła linia, skręca w prawo, potem do góry, a potem w lewo i biegnie dalej do góry, tam się kończy. Obok znajduje się strzałka wskazująca górę. Za uchyleniem linia biegnie dalej od krzyżyka.
Pod znacznikiem znajduje się również pasek odtwarzania z nagraniem tożsamym z treścią powyżej.

Na zdjęciu zaprezentowano przykładowe wyłączniki: instalacyjny jednobiegunowy, dwubiegunowy, trójbiegunowy i czterobiegunowy oraz odpowiadające im symbole stosowane na schematach elektrycznych.

Drugi znacznik kryje treść:
Charakterystyka wyjściowa czasowo‑prądowa wyłącznika instalacyjnego ma charakter częściowo zależny, zależnie od prądu powodującego zadziałanie członu zwarciowego wyróżnia się wyłączniki o charakterystyce Be, Ce i De. Na rysunku przedstawiono charakterystyki wyłączników instalacyjnych, które mają postać pasma, w którym mieszczą się parametry wyłączników:
- umowny prąd niezadziałania jeden przecinek trzynaście i en,
- możliwe zadziałanie wyzwalacza przeciążeniowego jeden przecinek trzynaście do jeden przecinek czterdzieści pięć i en,
- umowny prąd zadziałania wyzwalacza przeciążeniowego jeden przecinek czterdzieści pięć I en,
- możliwe zadziałanie wyzwalacza zwarciowego:
- dla charakterystyki Be trzy do pięciu I en,
- dla charakterystyki Ce pięć do dziesięciu i en,
- dla charakterystyki De dziesięć do dwudziestu I en,
- zadziałanie wyzwalacza zwarciowego:
- dla charakterystyki Be trzy do pięciu I en,
- dla charakterystyki Ce pięć do dziesięć I en,
- dla charakterystyki De dziesięć do dwudziestu I en.
Pod znacznikiem znajduje się pasek odtwarza z treścią tożsamą z tą powyżej.
Poniżej znajduje się wykres: Jest to wykres czasu wyzwalania, czyli es od wielokrotności prądu znamionowego. Zaznaczony obszar ciągnie się od wysokości ponad stu es, ale poniżej półtora na osi wielokrotności prądu znamionowego i opada w dół. Od wysokości trzech do pięciu wielokrotności i czterech s aż do zera ciągnie się sektor Be. Od wysokości pięciu do jedenastu wielokrotności i dwóch s aż do zera ciągnie się sektor Ce. Od wysokości dwunastu do dwudziestu siedmiu wielokrotności i dwóch s aż do zera ciągnie się sektor De.
Pierwsza grafika przedstawia przyrząd o kształcie prostopadłościanu z otworem na froncie, na którym stoi większy prostopadłościan. Na froncie znajduje się przełącznik wyglądający jak dźwignia. Na większym prostopadłościanie stoi prostopadłościan wyglądający jak ten na dole przyrządu. On również ma okrągły otwór na froncie.
Obok urządzenia znajduje się znacznik kryjący treść:
Wyłącznik nadprądowy jednobiegunowy
-ilość biegunów: jeden pe
-symbol stosowany na schematach elektrycznych: u góry schematu znajduje się symbol jeden pe poniżej dwójka. Obok krótka pionowa linia zakończona krótką poziomą linią. Na pionowej linii znajduje się krzyżyk obok biegnie linia skośna w dół, linia następnie skręca w dół. Obok końca linii znajduje się cyfra jeden.
Pod znacznikiem znajduje się pasek odtwarza z treścią tożsamą z tą powyżej.
Druga grafika przedstawia przyrząd złożony z dwóch segmentów. Każdy z segmentów wygląda jak ten opisany powyżej.
Obok przyrządu znajduje się znacznik z treścią:
Wyłącznik nadprądowy dwubiegunowy
Ilość biegunów: jeden pe plus en
Symbol stosowany na schematach elektrycznych jeden pe plus en
Poniżej znajduje się schemat:
Na górze znajduje się cyfra dwa. Obok krótka pionowa linia zakończona krótką poziomą linią. Na pionowej linii znajduje się krzyżyk, obok biegnie linia skośna w dół, linia następnie skręca w dół. Obok końca linii znajduje się cyfra jeden. Koło dwójki znajdują się cyfry zero dwa, koło niej krótka pionowa linia zakończona krótką poziomą linią. Na pionowej linii znajduje się krzyżyk, obok biegnie linia skośna w dół, linia następnie skręca w dół. Obok końca linii znajdują się cyfry zero i jeden. Pod znacznikiem znajduje się pasek odtwarza z treścią tożsamą z tą powyżej.
Trzecia grafika przedstawia przyrząd złożony z trzech segmentów. Każdy z segmentów wygląda jak ten z opisu pierwszej grafiki.
Obok urządzenia znajduje się znacznik kryjący treść:
Wyłącznik nadprądowy trójbiegunowy
Ilość biegunów: trzy pe
Symbol stosowany na schematach elektrycznych: trzy pe.
Poniżej znajduje się schemat: Na górze schematu znajduje się cyfra dwa. Obok krótka pionowa linia zakończona krótką poziomą linią. Na pionowej linii znajduje się krzyżyk obok biegnie linia skośna w dół, linia następnie skręca w dół. Obok końca linii znajduje się cyfra jeden. Koło dwójki znajduje się czwórka, koło niej krótka pionowa linia zakończona krótką poziomą linią. Na pionowej linii znajduje się krzyżyk obok biegnie linia skośna w dół, linia następnie skręca w dół. Obok końca linii znajduje się cyfra trzy. Koło czwórki znajduje się szóstka, koło niej krótka pionowa linia zakończona krótką poziomą linią. Na pionowej linii znajduje się krzyżyk, obok biegnie linia skośna w dół, linia następnie skręca w dół. Obok końca linii znajduje się cyfra pięć. Pod znacznikiem znajduje się pasek odtwarza z treścią tożsamą z tą powyżej.
Czwarta grafika przedstawia przyrząd złożony z czterech segmentów. Każdy z segmentów wygląda jak ten z opisu pierwszej grafiki.
Obok urządzenia znajduje się znacznik kryjący treść:
Wyłącznik nadprądowy czterobiegunowy
Ilość biegunów: trzy pe plus jeden
Symbol stosowany na schematach elektrycznych: trzy pe plus jeden. Poniżej znajduje się schemat: Na górze znajduje się cyfra dwa. Obok krótka pionowa linia zakończona krótką poziomą linią. Na pionowej linii znajduje się krzyżyk obok biegnie linia skośna w dół, linia następnie skręca w dół. Obok końca linii znajduje się cyfra jeden. Koło dwójki znajduje się czwórka, koło niej krótka pionowa linia zakończona krótką poziomą linią. Na pionowej linii znajduje się krzyżyk, obok biegnie linia skośna w dół, linia następnie skręca w dół. Obok końca linii znajduje się cyfra trzy. Koło czwórki znajduje się szóstka, koło niej krótka pionowa linia zakończona krótką poziomą linią. Na pionowej linii znajduje się krzyżyk obok biegnie linia skośna w dół, linia następnie skręca w dół. Obok końca linii znajduje się cyfra pięć. Koło szóstki znajdują się cyfry zero dwa, koło niej krótka pionowa linia zakończona krótką poziomą linią. Na pionowej linii znajduje się krzyżyk obok biegnie linia skośna w dół, linia następnie skręca w dół. Obok końca linii znajdują się cyfry zero jeden.
Pod znacznikiem znajduje się pasek odtwarza z treścią tożsamą z tą powyżej.

2. Bezpieczniki
Ilustracja przedstawia trzy przyrządy. Nad grafikami przedmiotów znajduje się pięć znaczników.
Pod pierwszym znajduje się treść:
Symbol bezpiecznika Bezpiecznik to zabezpieczenie samoczynne jednorazowe, po użyciu należy go wymienić. Symbol bezpiecznika przedstawiono na schemacie: Opis schematu: jest to prostokąt opisany na poziomej linii, linia wykracza za prawy i lewy bok prostokąta.
Pod znacznikiem znajduje się pasek odtwarzania z tekstem tożsamym z powyższym.
Pod drugim znajduje się treść:
Wkładki topikowe Podstawowym elementem bezpiecznika jest wkładka topikowa, przez którą przepływa prąd zabezpieczanego obwodu. Na rysunku przedstawiono trzy rodzaje wkładek tropikalnych.
Pod znacznikiem znajduje się również pasek odtwarzania z tekstem tożsamym z powyższym.
Pod trzecim znajduje się treść:
Element topikowy
Element topikowy bezpiecznika ma miejsca przeciążeniowe i zwarciowe. Miejsca przeciążeniowe powstają dzięki naniesieniu na element topikowy materiału o niższej temperaturze topnienia niż miedź (np. lutowie cynowo‑ołowiowe), a miejsca zwarciowe tworzy się przez wykonanie w elemencie topikowym przewężeń lub otworów.
Pod znacznikiem znajduje się również pasek odtwarzania z nagraniem tożsamym z treścią powyżej.
Poniżej znajduje się schemat:
Po lewej stronie schematu znajduje się element opisany jako styk, dalej element kwadratowy, dalej podłużny owalny element. Owal okala obwódka opisana jako obudowa. W środku owalnego elementu znajduje się piasek kwarcowy, a przez środek biegną w rzędzie elementy topikowe, za owalnym elementem znajduje się, tak jak i przed nim, element kwadratowy. Schemat kończy się mniejszym kwadratem, który dzieli ścianę z kwadratem przed nim.
Pod czwartym znajduje się treść:
Oznaczenia literowe wkładek bezpieczników
Zależnie od przeznaczenia i zdolności wyłączania prądów przeciążeniowych, wkładki bezpieczników oznacza się odpowiednim kodem literowym.
Pierwsza litera:
a - charakterystyka niepełnozakresowa, ochrona tylko przed skutkami zwarć
gie - charakterystyka pełnozakresowa; ochrona przed skutkami zwarć i przeciążeń
Druga litera:
el - do przewodów i kabli
em - do silników
er - do elementów energoelektronicznych
be - do urządzeń elektroenergetycznych górniczych
te er - do transformatorów
gie - ogólnego przeznaczenia
wu te en - krajowa wkładka topikowa o charakterystyce zwłocznej
Pod znacznikiem znajduje się również pasek odtwarzania z nagraniem tożsamym z treścią powyżej.
Pod piątym kryje się treść:
Oznaczenia kolorowe wkładek bezpieczników
Zależnie od prądu znamionowego wkładkom przypisane są znaczenia różnego koloru.
Pod tekstem znajduje się tabela kolorów prądu znamionowego:
dwa - różowy
cztery - brązowy
sześć - zielony
dziesięć - czerwony
szesnaście - szary
dwadzieścia - niebieski
dwadzieścia pięć - żółty
trzydzieści pięć - czarny
pięćdziesiąt - biały
sześćdziesiąt trzy - miedziany
osiemdziesiąt - srebrny
sto dwadzieścia - czerwony
sto dwadzieścia pięć - żółty
sto sześćdziesiąt - miedziany
Pod znacznikiem znajduje się również pasek odtwarzania z nagraniem tożsamym z treścią powyżej.

Pierwszy przedmiot ma kształt wąskiego walca. Walec przy podstawach nałożoną ma metalową nakładkę, przez co średnica przyrządu przy jego końcach jest nieco większa.
Obok przyrządu znajduje się znacznik skrywający treść:
Wkładka cylindryczna
Drugi przedmiot ma kształt walca, na którym znajduje się element o kształcie stożka z obciętym szpicem, więc średnica jednego z zakończeń jest znacznie mniejsza. Do obydwóch końcówek przytwierdzona jest metalowa nakładka.
Obok przedmiotu znajduje się znacznik, a pod znacznikiem treść:
Wkładka instalacyjna
Trzeci przyrząd stoi na postawia złożonej z nóżki i metalowego prostokąta. Korpus ma kształt prostopadłościanu. Na korpusie znajduje się okrągły otwór oraz napis e te i, niżej: en ha zero zero zero, niżej en fał zero zero, szesnaście amperów, w przybliżeniu pięćset woltów. Na korpusie znajduje się element wyglądający jak podstawa, lecz nóżka znajduje się na górze.
Obok przedmiotu widoczny jest znacznik skrywający treść:
Wkładka przemysłowa

3. Rozłączniki bezpiecznikowe
Ilustracja przedstawia trzy przyrządy. Nad przedmiotami znajduje się znacznik z cyfrą jeden.
Pod znacznikiem kryje się treść:
Rozłącznik bezpiecznikowy to urządzenie zabezpieczające stosowane w  złączu instalacji elektrycznej jako zabezpieczenie główne całej instalacji obiektu. Służy do wyłączania prądów przetężeniowych oraz do tworzenia bezpiecznej przerwy izolacyjnej (wyciągnięcie wkładki bezpiecznikowej).
Opis symbolu: Od lewej strony ciągnie się pozioma linia, linia skręca po skosie do góry, na tej części opisany jest prostokąt. Na wysokości końca ukośnej linii względem pionowa, biegnie od wysokości startu poziomej linii, linia zakończona na jej lewym końcu, zaokrąglony z lewej strony element.
Pod znacznikiem znajduje się również pasek odtwarzania z tekstem tożsamym z tym powyżej.

Pierwszy przyrząd ma kształt prostopadłościanu z otworem na froncie, na którym stoi większy prostopadłościan. Front przedmiotu jest gładki. Na większym prostopadłościanie stoi prostopadłościan wyglądający jak ten na dole przyrządu. On również ma okrągły otwór na froncie. Pod przedmiotem znajduje się znacznik.
Pod znacznikiem znajduje się treść:
Rozłącznik bezpiecznikowy jeden pe

Drugi przyrząd składa się z dwóch segmentów zespolonych ze sobą. Każdy z segmentów ma kształt prostopadłościanu z otworem na froncie, na którym stoi większy prostopadłościan. Front przedmiotu jest gładki. Na większym prostopadłościanie stoi prostopadłościan wyglądający jak ten na dole przyrządu. On również ma okrągły otwór na froncie. Pod przedmiotem znajduje się znacznik.
Znacznik kryje treść:
Rozłącznik bezpiecznikowy dwa pe

Trzeci przyrząd składa się z trzech segmentów. Dwa pierwsze segmenty mają kształtt prostopadłościanu z otworem na froncie, na którym stoi większy prostopadłościan. Front przedmiotu jest gładki. Na większym prostopadłościanie stoi prostopadłościan wyglądający jak ten na dole przyrządu. On również ma okrągły otwór na froncie. Ostatni segment na górnej części ma dwa otwory.
Pod przedmiotem znajduje się znacznik, a pod nim treść:
Rozłącznik bezpiecznikowy trzy pe plus en

4. Wyłączniki różnicowoprądowe er ce de
Na ilustracji znajdują się dwa przyrządy. Nad nimi cztery znaczniki.
Pod pierwszym kryje się treść:
Wyłączniki różnicowoprądowe er ce de
Delta en wyłączniki stosowane są jako środek ochrony przeciwporażeniowej (o i delta en jest mniejsze lub równe trzydzieści em A) lub jako zabezpieczenie przeciwpożarowe (o i delta en jest mniejsze lub równe pięciuset em a). Wyłącznik różnicowoprądowy eRCeDe to urządzenie, którego funkcją jest zabezpieczenie przed prądem upływowym. Zależnie od wartości znamionowego prądu różnicowego I.
Pod znacznikiem znajduje się również pasek odtwarzania z nagraniem tożsamym z treścią powyżej.
Pod drugim znajduje się treść:
Rodzaje wyłączników różnicowoprądowych er ce de
Ze względu na kształt przebiegu prądu różnicowego wyłączniki różnicowoprądowe dzieli się wyłączniki o wyzwalaniu:
– przystosowane do działania wyłącznie przy prądzie przemiennym sinusoidalnym (na ogół pięćdziesiąt ukośnik sześćdziesięciu herców),
- typu A – przystosowane do działania przy prądzie przemiennym sinusoidalnym, jak również przy prądzie pulsującym stałym ze składową stałą nieprzekraczającą sześć em A,
- typu Be – przystosowane do działania przy prądzie przemiennym sinusoidalnym, przy prądzie pulsującym stałym ze składową stałą nieprzekraczającą sześć em A oraz przy prądzie stałym o niewielkim tętnieniu niezależnie od biegunowości.
- typu ACe
Pod znacznikiem znajduje się również pasek odtwarzania z nagraniem tożsamym z treścią powyżej.

Pod trzecim znajduje się treść:
Działanie wyłączników róznicowoprądowych er ce de
deltan , w obwodzie wtórnym przekładnika indukuje się prąd, który spowoduje zadziałanie wyzwalacza i otwarcie zamka wyłącznika oraz rozdzielenie zestyków głównych. Zasada działania wyłącznika różnicowoprądowego polega na pomiarze sumy prądów wpływającego i wypływającego przez człon pomiarowy (przekładnik sumujący). W normalnych warunkach pracy suma geometryczna tych prądów wynosi zero. W przypadku uszkodzenia izolacji wystąpi prąd upływowy i pojawi się asymetria prądów płynących przez przekładnik sumujący. Jeżeli różnica prądów jest większa od znamionowego prądu różnicowego wyłącznika I.
Pod znacznikiem znajduje się również pasek odtwarzania z nagraniem tożsamym z treścią powyżej.

Czwarty ukrywa treść:
Budowa wyłącznika różnicowoprądowego
Rysunek przedstawia budowę wyłącznika różnicowoprądowego.
Można wyróżnić następujące elementy:
jeden – przekładnik prądowy sumujący,
dwa – przekaźnik (wyzwalacz) różnicowoprądowy,
trzy – zamek wyłącznika,
cztery – część przewodząca dostępna odbiornika,
Te – przycisk układu kontrolnego,
eRde– rezystor ograniczający zmodelowany prąd zwarcia,
jeden do dwa, trzy do cztery, pięć do sześć – kolejne oznaczenia biegunów głównych wyłącznika,
siedem eN – osiem eN – oznaczenie bieguna neutralnego.
Opis schematu: Na dole schematu, po lewej jego stronie znajdują się trzy małe kreski ułożone od dołu od najmniejszej do największej, obok napis er z indeksem dolnym be. Od punktu biegnie do samej góry schematu pionowa linia. Od linii odchodzą w prawą stronę cztery poziome linie. Pierwsze po lewej stronie trzykrotnie się wybrzuszają. Opisane są kolejno od góry el jeden, el dwa i el trzy. Pierwszy odcinek na kolejnej linii, czyli en oznaczony jest literami pe e en. Od niego biegnie w dół linia, po czym skręca w prawo. Ta linia opisana jest pe e. O linii pe biegnie w dół linia opisana pe e. Skręca w lewo. Na tej części linii znajduje się strzałka wskazująca prawą stronę. Linia dochodzi do prostokąta zlokalizowanego u dołu schematu. Obszar ten opisany jest cyfrą cztery. Od prostokąta odchodzi w prawo, a następnie w dół przerywana linia do znaczka uziemienia. Od górnych lini prowadzą w dół do dolnego prostokąta linie, kończące swój bieg w małych połączonych ze sobą prostokątach w obszarze czwartym. Z linii el jeden wychodzi linia przechodząca przez punkt jeden, przechodząc przez prostokąt określający obszar czwarty przechodzi przez punkt z cyfrą trzy. Z linii el dwa wychodzi linia przechodząca przez punkt trzy, przechodząc przez prostokąt określający obszar czwarty przechodzi przez punkt z cyfrą cztery. Z linii el trzy wychodzi linia przechodząca przez punkt pięć, przechodząc przez prostokąt określający obszar czwarty przechodzi przez punkt z cyfrą sześć. Z linii en wychodzi linia przechodząca przez punkt siedem en, przechodząc przez prostokąt określający obszar czwarty przechodzi przez punkt osiem en. Linie przechodzą przez pionową podwójną linię, na której opisany jest kwadrat zaznaczony jako obszar trzeci. Załamują się na niej. Następnie linie przechodzą przez pierścień zlokalizowany na środku schematu, jest to obszar pierwszy. Na pierścieniu znajduje się prostokąt, na którego boku oznaczony jest prostokąt opisany I delta, jest to obszar drugi. Od prostokąta I delta prowadzi do obszaru trzeciego strzałka. Poniżej podwójnej linii, nad pierścieniem biegnie pozioma linia, skręca do dołu. Traci swoją ciągłość na rzecz uchylenia te, po czym wraca na swoje tory, przechodzi przez prostokąt er de, skręca w prawo, i łączy się z pierwszą od lewej linią przechodzącą przez pierścień.

Pierwszy przyrząd ma kształt prostopadłościanu, na którym stoi większy prostopadłościan. Na dole znajdują się cztery okrągłe otwory. Na froncie urządzenia znajduje się przełącznik wyglądający jak dźwignia oraz przycisk z napisem test. Na większym prostopadłościanie stoi prostopadłościan wyglądający jak ten na dole przyrządu. On również ma na froncie cztery okrągłe otwory. Górne otwory są oznaczone kolejno cyfrą sześć, cyfrą cztery, dwójką oraz literką en.
Obok przedmiotu znajduje się znacznik z treścią: Wyłącznik różnicowoprądowy 3 + eN
Drugi przyrząd ma kształt prostopadłościanu, na którym stoi większy prostopadłościan. Na dole znajdują się dwa otwory. Na froncie urządzenia znajduje się przełącznik wyglądający jak dźwignia oraz przycisk z napisem test. Na większym prostopadłościanie stoi prostopadłościan wyglądający jak ten na dole przyrządu. On również ma na froncie dwa okrągłe otwory. Otwory opisane są od prawej cyfrą jeden oraz trójką.
Obok przedmiotu znajduje się znacznik z treścią: Wyłącznik różnicowoprądowy 1 + eN

5. Urządzenia stosowane do ograniczania przepięć
Na ilustracji znajduje się tabela z oznaczeniami urządzeń stosowanych do ograniczania przepięć i ich nazwami.
Pierwsze oznaczenie to prostokąt z napisem w środku es pe de, w rubryce nazwa znajduje się informacja: es pe de jeden myślnik ogranicznik iskiernikowy es gie, es pe de dwa to ogranicznik warystorowy em o wu, ogranicznik warystorowy em o wu to es pe de trzy.
Drugie oznaczenia to prostokąt. Od jego górnego boku do dołu prowadzi strzałka, obok znajduje się napis: es pe de, w rubryce nazwa znajduje się informacja: urządzenie do ograniczania przepięć es pe de typu jeden dwa i trzy.
Trzecie oznaczenie to przekreślony po ukosie prostokąt z przekreśleniem zagiętym do dołu na jednym z końców. Nazwa urządzenia to warystor, urządzenie do ograniczania przepięć.
Czwarte oznaczenie to prostokąt, od którego górnego boku i dolnego boku biegną strzałki do jego środka, w rubryce nazwa znajduje się tekst: iskiernik, urządzenie stosowane do wyrównywania potencjałów.
Piąte oznaczenie dwie strzałki biegnące od góry i od dołu. Strzałki stykają się grotami. W rubryce nazwa znajduje się tekst: ogranicznik z otwartym iskiernikiem.
Szóste oznaczenie To koło ze strzałkami stykającymi się po środku grotami. Obok w okręgu znajduje się czarna kropka. W rubryce nazwa znajduje się tekst: iskiernik gazowany dwuelektrodowy.
Ostatnie oznaczenie to prostokąt, od którego góry do dołu biegną dwie strzałki ułożone jedna nad drugą. W rubryce znajduje się treść: ogranicznik przepięć stosowany w torach sygnałowych.

5a. Urządzenia es pe de
Na ilustracji znajduje się tabela z trzema rubrykami.
Pierwsza to typy es pe de. Nad rubryką znajduje się pierwszy znacznik, pod nim kryje się treść:
Druga to klasa prób.
Nad rubryką znajduje się znacznik z cyfrą dwa.
Pod nim kryje się treść:
Ostatnia zawiera przeznaczenia urządzenia do ograniczania przepięć.
Pierwszy wiersz tabeli: typ pierwszy, klasa pierwsza, ochrona instalacji i urządzeń przed bezpośrednim oddziaływaniem części prądu piorunowego, przepięciami atmosferycznymi oraz łączeniowymi, wyrównanie potencjałów instalacji wchodzących do obiektu budowlanego. Obok tego wiersza znajduje się znacznik z numerem trzy.
Pod nim kryje się treść:
Drugi wiersz tabeli: typ drugi, klasa druga, ochrona instalacji i urządzeń przed przepięciami atmosferycznymi indukowanymi wszelkiego rodzaju przepięciami łączeniowymi lub przepięciami przepuszczanymi przez es pe de typu pierwszego.
Na wysokości tego wiersza znajduje się znacznik, a pod nim treść:
Trzeci wiersz tabeli: typ trzeci, klasa trzecia, ograniczanie przepięć atmosferycznych indukowanych oraz przepięć łączeniowych powstających w instalacji elektrycznej wewnątrz obiekty budowlanego.
Na wysokości tego wiersza znajduje się znacznik, a pod nim treść:
6. Zabezpieczenia przeciw asymetrii oraz zanikowi napięć
Ilustracja przedstawia przyrząd o kształcie prostopadłościanu z czterema otworami przy dolnej podstawie. Otwory są opisane kolejno cyframi: pięć, sześć, siedem, osiem. Powyżej znajduje się gładki front z dwoma przyciskami: zielonym, obok którego znajduje się strzałka biegnąca dookoła oraz czerwony, obok którego znajduje się przekreślona strzałka zataczająca krąg. Poniżej widoczny jest napis: trzy razy czterysta ukośnik dwieście trzydzieści fał plus en. Jeszcze niżej napis ce ka ef myślnik be. Powyżej znajduje się panel z czterema otworami. Opisane są kolejno jeden, dwa, trzy oraz cztery. Obok znajdują się cztery znaczniki.
Pod pierwszym kryje się treść:
Zabezpieczenia przeciw asymetrii oraz zanikowi napięć zasilających to najczęściej czujniki zaniku fazy, które zabezpieczają odbiorniki przed:
- zanikiem napięcia w co najmniej jednej fazie,
- asymetrią napięciową pomiędzy fazami powyżej ustawionej wartości.
Pod znacznikiem znajduje się również pasek odtwarzania z treścią tożsamą z ta powyżej.

Pod kolejnym znajduje się treść:
Działanie takiego czujnika polega na tym, że w przypadku prawidłowego napięcia zasilania urządzenie przełącza po ustawionym czasie styk wewnętrzny w pozycję czynną. W przypadku wystąpienia asymetrii lub zaniku fazy urządzenie wyłącza styk wewnętrzny, powodując tym samym odłączenie zabezpieczanych urządzeń. Ponowne włączenie nastąpi automatycznie w przypadku powrotu napięć do prawidłowych wartości.
Pod znacznikiem znajduje się również pasek odtwarzania z treścią tożsamą z ta powyżej.

Pod następnym znajduje się treść:
Na rynku można znaleźć wersje z członem True eReMeS, dokonujące pomiaru napięcia w sieciach, w których występują jego duże zakłócenia i odkształcenia powstające między innymi z powodu stosowania urządzeń impulsowych, wprowadzających zakłócenia do sieci (żarówki eLEDe, zasilacze impulsowe oraz systemy fotowoltaiczne). Zakłócenia takie mogą być błędnie interpretowane przez czujniki z linii standardowej, co w efekcie może przełożyć się na ich błędne działanie. Urządzenia True eReMeS mierzą wartość skuteczną przebiegów odkształconych i wyłączają zasilanie w  przypadku:

  • spadku napięcia w co najmniej jednej fazie poniżej stu pięćdziesięciu woltów; wzrostu napięcia w co najmniej jednej fazie powyżej napięcia dwustu osiemdziesięciu woltów.
    Dodatkowo urządzenia te mogą wyłączać zasilanie w przypadku:

  • uszkodzenia stycznika załączającego odbiornik (kontrola styków stycznika).

Działanie urządzenia w przypadku wykrycia asymetrii lub zaniku fazy jest takie samo jak zwykłego czujnika, lecz w przypadku wykrycia uszkodzenia styków stycznika ponowne włączenie może nastąpić dopiero po sprawdzeniu stanu stycznika i zresetowaniu urządzenia. Zapobiega to ponownym włączeniom z niesprawnym elementem wykonawczym.

Pod czwartym, ostatnim znacznikiem, znajduje się schemat:
Na schemacie znajduje się duży kwadrat opisany jako CeKaeF, na górze kwadratu narysowane są cztery mniejsze kwadraty opisane kolejno: eN, eL1, eL2, eL3. Do kwadratu poprowadzona jest od prawej strony linia opisana jako eL. Do kwadratu eN, w kwadracie CeeFKa biegnie od góry linia opisana jako eN. Od kwadracika L1 biegnie linia. Najpierw do góry, potem skręca w prawo, by dojść do linii opisanej jako eL1. Z kwadracika eL2 biegnie do góry linia, następnie skręca w prawo biegnie równolegle do linii wychodzącej z kwadracika eL1, przecina linie eL1 i kończy się na linii eL2 równoległej do linii eL2. Z kwadracika L3 wychodzi linia, biegnąca początkowo w górę, by potem skręcić w prawo i przecinając linie eL1 oraz eL2, by skończyć się na linii L3, równoległej do linii eL1 oraz eL2. Wszystkie trzy linie eL1, eL2 oraz eL3 załamują się na poziomej linii prowadzącej do prostokąta, z ukośną przekątną w środku, opisanego jako Ka. Od prostokąta Ka odchodzi w dół linia oraz linia biegnąca w górę, skręcająca w lewo. Linia urywa się, nad nią kończy się ukośna linia której drugi koniec połączony jest z linią znajdującą się na tej samej wysokości, co linia urwana. Linia biegnie w lewo, po czym skręca w dół i kończy się w kwadracie CeKaeF.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

Powiązane ćwiczenia