Ułamek jako część całości
W tym materiale zawarte są informacje na temat ułamków. Przypomnisz sobie w jaki sposób odczytujemy i zapisujemy ułamki zwykłe oraz liczby mieszane. Nauczysz się opisywać odpowiednie części przy pomocy ułamków.
Ułamki zwykłe
Film dostępny pod adresem /preview/resource/RYnjVmrha4Ws6
Animacja pokazuje, że ułamki możemy spotykać w życiu codziennym, na przykład w przepisach kulinarnych.
Nie zawsze kupujemy cały chleb czy kilogram jabłek. Czasem potrzebujemy tylko pół bochenka, czy trzy czwarte kilograma jabłek. Aby wyrazić te wielkości, wykorzystujemy ułamki.
Zapis czytamy: sześć siódmych.
Zapis czytamy: jedna siódma.
Liczba , w powyższych zapisach, oznacza, że podzielono całość na siedem jednakowych części. Liczba umieszczona nad siódemką oznacza, ile z tych części wzięto.
Liczby takie jak i będziemy nazywać ułamkami zwykłymi.
Kreseczka, która oddziela liczby w ułamku to kreska ułamkowa. Liczba zapisana nad kreską to licznik ułamka, liczba zapisana pod kreską to mianownik ułamka.
RMkkKgc3oEu0o1 
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/R19OMdrgSdZ6D
Animacja pokazuje, że wielkości pewnych części całości możemy określić odpowiednimi ułamkami.
Jaka część figury została zamalowana? Kliknij w lukę aby rozwinąć listę i wybierz właściwą odpowiedź w każdym podpunkcie.
{}
{}
{}
Jaka część figury została zamalowana? Kliknij w lukę aby rozwinąć listę i wybierz właściwą odpowiedź w każdym podpunkcie.
1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7.
1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7.
1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7.
Idzie przypadło 1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7. , 8. , 9. , 10. otrzymanej kwoty.
Uli przypadło 1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7. , 8. , 9. , 10. otrzymanej kwoty.
Ada, Ida i Ula dostały 50 zł. Podzieliły się tą kwotą w następujący sposób: Adzie przypadło 12 zł, Idzie 24zł. Resztę wzięła Ula. Jaka część otrzymanej kwoty przypadła każdej z dziewcząt? Przeciągnij odpowiednie ułamki i upuść.
, , , , , , , , ,
Adzie przypadło ............ otrzymanej kwoty.
Idzie przypadło ............ otrzymanej kwoty.
Uli przypadło ............ otrzymanej kwoty.
Krysia i Rafał dostali dziewiętnaście jabłek. Odłożyli jedno jabłko, a pozostałymi podzielili się po równo. Odłożone jabłko przypadło Rafałowi. Jaką część wszystkich jabłek wzięła Krysia, a jaką część wziął Rafał? Przeciągnij odpowiednie ułamki i upuść.
, , , , ,
Rafał wziął ............ jabłek, a Krysia .............
b) Jedna minuta to 1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7. godziny.
c) Jedna sekunda to 1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7. minuty.
d) Jeden dzień to 1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7. tygodnia.
e) Jedna sekunda to 1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7. godziny.
b) Jeden centymetr to 1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7. decymetra.
c) Jeden metr to 1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7. kilometra.
d) Jeden centymetr to 1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7. kilometra.
e) Jeden milimetr to 1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7. decymetra.
f) Jeden milimetr to 1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7. kilometra.
b) Jeden gram to 1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7. kilograma.
c) Jeden dekagram to 1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7. kilograma.
d) Jeden kilogram to 1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7. tony.
e) Jeden dekagram to 1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7. tony.
f) Jeden gram to 1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7. tony.
b) Jedna sekunda to 1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7. , 8. , 9. godziny.
c) Jedna sekunda to 1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7. , 8. , 9. doby.
d) Jeden dzień to 1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7. , 8. , 9. roku lub 1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7. , 8. , 9. roku gdy rok jest przestępny.
e) Jeden miesiąc to 1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7. , 8. , 9. roku.
Liczby mieszane
Liczby mieszane składają się z części całkowitej i części ułamkowej.
Na przykład:
Na talerzu leżały cztery melony. Z jednego z nich odkrojono połowę. Ile melonów zostało? Uzupełnij poniższe zdania tak, aby były zdaniami prawdziwymi. Kliknij w lukę aby rozwinąć listę i wybierz właściwą odpowiedź.
Do każdego rysunku dopasuj liczbę mieszaną, opisującą zamalowany obszar w stosunku do pojedynczej figury. Kliknij w lukę aby rozwinąć listę i wybierz właściwą odpowiedź w każdym podpunkcie.
2. 1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7. , 8.
3. 1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7. , 8.
4. 1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7. , 8.
Do każdego rysunku dopasuj liczbę mieszaną, opisującą zamalowany obszar w stosunku do pojedynczej figury. Kliknij w lukę aby rozwinąć listę i wybierz właściwą odpowiedź w każdym podpunkcie.
2. 1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7. , 8.
3. 1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7. , 8.
4. 1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7. , 8.
Wykorzystaj poniższy dzienniczek do zapisania swoich notatek lub przemyśleń.