Unia Europejska. Cele i etapy integracji
Przeczytaj zamieszczone teksty.
Plan przedstawiony 9 maja 1950 r. przez ministra spraw zagranicznych Francji Roberta Schumana (fragment)Pokój na świecie nie mógłby być zachowany bez twórczych wysiłków na miarę grożących mu niebezpieczeństw. Wkład, jaki zorganizowana i żyjąca Europa może wnieść w cywilizację, jest niezbędny dla utrzymania pokojowych stosunków. Głównym celem Francji, będącej od ponad dwudziestu lat liderem jednoczenia Europy, była zawsze służba pokojowi. Nie było Europy, mieliśmy wojnę.
Europa nie powstanie od razu ani w całości: będzie powstawała przez konkretne realizacje, tworząc najpierw rzeczywistą solidarność. Zgromadzenie narodów europejskich wymaga, by usunięta została odwieczna wrogość Francji i Niemiec: podjęte działanie musi w pierwszym rzędzie dotyczyć Francji i Niemiec. W tym celu rząd francuski proponuje natychmiast rozpocząć działania w ograniczonym, lecz decydującym punkcie:
”Rząd francuski proponuje umieszczenie całej francusko‑niemieckiej produkcji węgla i stali pod zarządem wspólnej Wysokiej Władzy w organizacji otwartej na udział innych krajów europejskich”. Umieszczenie produkcji węgla i stali pod wspólnym zarządzaniem zapewni natychmiastowe powstanie wspólnych fundamentów rozwoju gospodarczego, pierwszego etapu Federacji Europejskiej, i zmieni los regionów, długo skazanych na wytwarzanie wojennego oręża, którego były najdłużej ofiarami. Solidarność produkcji, która się w ten sposób nawiąże, ukaże, że wszelka wojna między Francją a Niemcami jest nie tylko nie do pomyślenia, ale i fizycznie niemożliwa. Powstanie tej potężnej jednostki produkcyjnej otwartej na wszelkie kraje, które zechcą w niej uczestniczyć, mogącej dostarczyć wszystkim krajom, które złączy, podstawowych elementów produkcji przemysłowej na takich samych warunkach, stworzy rzeczywiste fundamenty ich ekonomicznego zjednoczenia. (...)
Wymień wartości, do których odwołali się twórcy deklaracji.
Określ, co jest bezpośrednim, a co dalekosiężnym celem proponowanych działań.
Zastanów się, jakie wspólne doświadczenia francusko‑niemieckie zainspirowały twórców deklaracji.
Unia Europejska. Cele i etapy integracji
wymienić cechy charakterystyczne organizacji międzynarodowej;
wyjaśnić, w jakim celu państwa tworzą organizacje międzynarodowe;
przedstawić główne cele polskiej polityki zagranicznej po 1989 roku.
na czym polegał proces integracji europejskiej, przedstawiając jego główne etapy;
jacy politycy odegrali najważniejszą rolę w procesie integracji europejskiej;
wymieniać członków Unii Europejskiej.
Integracja
Termin integracja pochodzi od łacińskiego słowa integrare oznaczającego scalanie lub łączenie. Integracja może odbywać się między osobami, grupami społecznymi, mniejszościami narodowymi, państwami. Po II wojnie światowej na kontynencie europejskim pojawiły się organizacje, które integrowały państwa pod względem politycznym, militarnym i gospodarczym. Państwa Europy Zachodniej integrowały się przede wszystkim w ramach wspólnot europejskich oraz – wraz ze Stanami Zjednoczonymi i Kanadą – w ramach Organizacji Paktu Północnoatlantyckiego (ang. North Atlantic Treaty Organisation, NATO). W sferze gospodarczej najważniejszą rolę w procesie integracji państw Europy Zachodniej odegrały wspólnoty europejskie.
Ojcowie założyciele
Trudno wyobrazić sobie powstanie wspólnot europejskich bez zaangażowania osób, które z determinacją i wytrwałością dążyły do budowy struktur integracyjnych. Osoby, które głównie przyczyniły się do budowy pokojowej, zjednoczonej Europy po II wojnie światowej, określa się mianem ojców założycieli zjednoczonej Europy. Należeli do nich między innymi:
Robert Schuman (wym. Szuman), minister spraw zagranicznych Francji,
Jean Monnet (wym. Żą Mone), francuski polityk i ekonomista,
Konrad Adenauer, pierwszy kanclerz Republiki Federalnej Niemiec,
Alcide De Gasperi (wym. Alczide De Gaperi), premier i minister spraw zagranicznych Włoch.
Wspólnoty europejskie
EUROPEJSKA WSPÓLNOTA WĘGLA I STALI (EWWiS)
Powstała na podstawie traktatu podpisanego w Paryżu w 1951 r. Początkowo tworzyło ją sześć państw: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Włochy, Republika Federalna Niemiec. Celem EWWiS było utworzenie wspólnego rynku węgla i stali. Traktat paryski został zawarty na 50 lat i wygasł w 2002 r.
EUROPEJSKA WSPÓLNOTA GOSPODARCZA (EWG)
Powstała na podstawie traktatu podpisanego w Rzymie w 1957 r. Początkowo tworzyło ją sześć państw: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Włochy, Republika Federalna Niemiec. Podstawowymi celami EWG było:
utworzenie unii celnej,
powstanie wspólnego rynku;
realizacja wspólnych polityk, np. rolnej, handlowej, transportowej.
EUROPEJSKA WSPÓLNOTA ENERGII ATOMOWEJ (EURATOM)
Powstała na podstawie traktatu podpisanego w Rzymie w 1957 r. Początkowo tworzyło ją sześć państw: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Włochy, Republika Federalna Niemiec. Podstawowym celem Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej były działania na rzecz tworzenia i rozwoju europejskiego przemysłu jądrowego.
Powstałe w latach 50. XX wieku wspólnoty – EWWiS, EWG i Euratom – były pierwszymi w historii organizacjami międzynarodowymi o ponadnarodowym charakterze. Ponadnarodowość przejawiała się przede wszystkim w możliwości stanowienia prawa bezpośrednio obowiązującego w państwach członkowskich.
Początkowo wspólnoty miały sześciu członków. Korzyści gospodarcze, jakie odnosiły państwa uczestniczące w procesie integracji, sprawiły, że członkostwem zainteresowały się kolejne państwa.
Proces rozszerzania Wspólnot Europejskich
1973 | Wielka Brytania, Irlandia |
1981 | Grecja |
1986 | Hiszpania, Portugalia |
1990 | zjednoczenie Niemiec – Niemiecka Republika Demokratyczna została włączona do Republiki Federalnej Niemiec |
Organizacje polityczno‑gospodarcze w Europie (do 1990 r.)
Od wspólnoty do Unii Europejskiej
Udany proces integracji ekonomicznej w ramach wspólnot doprowadził do podjęcia prób pogłębienia integracji politycznej. W ich wyniku 7 lutego 1992 r. podpisany został Traktat o Unii Europejskiej, zwany traktatem z Maastricht (od nazwy miejscowości w Holandii), który wszedł w życie 1 listopada 1993 r.
Na podstawie traktatu z Maastricht utworzono Unię Europejską. Warto podkreślić, że Unia Europejska nie zastąpiła wówczas istniejących wspólnot: EWWiS, EWG, EWEA. Stanowiła niejako pogłębienie procesu integracji przez włączenie nowych zagadnień, takich jak: wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa czy współpraca sądowa i policyjna. Traktat z Maastricht zmienił także nazwę Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej na Wspólnota Europejska (1 listopada 1993 r.).
Na mocy traktatu z Maastricht ustanowiono obywatelstwo europejskie, które uzupełnia obywatelstwo krajowe. Każdy obywatel państwa członkowskiego jest jednocześnie obywatelem Unii Europejskiej.
Jak pamiętamy, początkowo wspólnoty miały sześciu członków. Korzyści gospodarcze, jakie odnosiły państwa uczestniczące w procesie integracji, sprawiły, że członkostwem zainteresowały się kolejne kraje. Obecnie Unia Europejska skupia 28 państw, a następne kraje deklarują chęć przystąpienia do tej organizacji.
Oficjalni kandydaci do członkostwa to: Albania, Była Jugosłowiańska Republika Macedonii, Czarnogóra, Islandia, Serbia i Turcja.
Zasady funkcjonowania Unii Europejskiej
Państwa członkowskie Unii Europejskiej podpisały traktat z Lizbony 13 grudnia 2007 r., który wszedł w życie 1 grudnia 2009 r. Na jego podstawie kompetencje Wspólnoty Europejskiej (dawnej EWG) przejęła Unia Europejska, która stała się jednolitą organizacją międzynarodową i otrzymała osobowość prawną.
ZASADA POMOCNICZOŚCI (SUBSYDIARNOŚCI)
Zasada ta oznacza, że UE jest uprawniona do podejmowania działań tylko wtedy, gdy cele nie mogą być osiągnięte samodzielnie przez państwa członkowskie (władze centralne lub samorządowe). Unia Europejska nie powinna dążyć do zastąpienia państw członkowskich, lecz uzupełniać ich działania w celu skutecznego rozwiązywania problemów. Wszystkie środki i działania podejmowane przez Unię i państwa członkowskie powinny być możliwie najbliższe obywatelowi.
ZASADA SOLIDARNOŚCI
Zasada ta oznacza, że państwa członkowskie Unii Europejskiej działają wspólnie w celu realizacji zadań zapisanych w traktatach. Wynika z niej zobowiązanie do podejmowania przez państwa członkowskie środków służących wykonywaniu prawa unijnego. Państwa powinny powstrzymać się od działań, które utrudniałyby to lub które byłyby sprzeczne z celami Unii. Powinny szanować interesy innych państw członkowskich.
Podsumowanie
Proces budowy wspólnot europejskich rozpoczął się w latach 50. XX wieku. Przez kolejne dekady zmieniały się nie tylko struktury integracyjne, ale także skład członkowski. W konsekwencji stworzono Unię Europejską, która nie jest państwem, lecz wprowadziła swoje obywatelstwo. Nie ma drugiej organizacji międzynarodowej o tak szerokich kompetencjach prawodawczych, która może poszczycić się instytucją obywatelstwa.
Przydatne linki
www.europa.eu
www.uniaeuropejska.org
Ułóż podane wydarzenia w kolejności chronologicznej.
- Przystąpienie Wielkiej Brytanii do Wspólnot Europejskich
- Powstanie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej
- Podpisanie traktatu w Maastricht
- Przystąpienie Szwecji do Unii Europejskiej
Państwo, któremu integrację ze Wspólnotami Europejskimi uniemożliwiał ustrój komunistyczny i zależność od ZSRR, to...
- Szwajcaria
- Norwegia
- Węgry
- Cypr