Wprowadzenie
Monte Cassino to klasztor usytuowany na wzgórzu o tej samej nazwie we Włoszech. W 1944 roku zdobyli go polscy żołnierze, walczący jako część armii aliantów. Piosenka Czerwone maki na Monte Cassino powstała w trakcie bitwy w nocy z 17 na 18 maja 1944 roku. Autorem słów jest Feliks Konarski (pseudonim: Ref‑Ren), a muzyki – Alfred Schütz.
Czerwone maki na Monte CassinoCzy widzisz te gruzy na szczycie?
Tam wróg twój się ukrył jak szczur.
Musicie, musicie, musicie
Za kark wziąć i strącić go z chmur.
I poszli szaleni zażarci,
I poszli zabijać i mścić,
I poszli jak zawsze uparci,
Jak zawsze za honor się bić.Czerwone maki na Monte Cassino
Zamiast rosy piły polską krew.
Po tych makach szedł żołnierz i ginął,
Lecz od śmierci silniejszy był gniew.
Przejdą lata i wieki przeminą.
Pozostaną ślady dawnych dni
I tylko maki na Monte Cassino
Czerwieńsze będą, bo z polskiej wzrosną krwi.Runęli przez ogień, straceńcy,
niejeden z nich dostał i padł,
jak ci z Somosierry szaleńcy,
Jak ci spod Racławic sprzed lat.
Runęli impetem szalonym,
I doszli. I udał się szturm.
I sztandar swój biało‑czerwony
Zatknęli na gruzach wśród chmur,Czerwone maki...
Na zakończenie lekcji wyjaśnij:
Jak doszło do tego, że wojska polskie znalazły się wśród uczestników bitwy.
Dlaczego ani autor słów, ani autor muzyki (podobnie jak wielu innych uczestników bitwy) nie chcieli po wojnie wrócić do Polski, lecz zostali na emigracji? Ref‑Ren osiadł ostatecznie w Chicago, a Schütz – w Monachium.
Zadanie na rozgrzewkę
Znajdź w jednym z wcześniejszych rozdziałów zdjęcie, w oparciu o które najprawdopodobniej powstał pomnik, widoczny na fotografii u góry ekranu.
Zidentyfikuj osoby w pierwszym rzędzie pomnika.
Punkty zwrotne w sprawie polskiej w czasie II wojny światowej
Do każdego roku dopasuj wydarzenia, które miały wówczas miejsce.
Rząd polski na emigracji dowiaduje się o decyzjach wielkiej trójki na samym końcu., Niemcy ogłaszają, że w lesie pod Katyniem znaleźli masowe groby polskich oficerów. Domagają się dochodzenia MCK., Państwa zachodnie cofają uznanie dla rządu w Londynie. Uznają zależność Polski od ZSRR., Rząd polski na emigracji domaga się dochodzenia Międzynarodowego Czerwonego Krzyża (MCK) w sprawie zbrodni., Państwa zachodnie nic nie robią w sprawie zbrodni katyńskiej., Premier USA Winston Churchill i prezydent Wielkiej Brytanii Franklin D. Roosevelt spotykają się z Józefem Stalinem kolejno w Teheranie, Jałcie i Poczdamie, by uzgodnić warunki zakończenia wojny i zawarcia pokoju., Jedynie Anglia skutecznie broni się przed atakiem niemieckim, Niemcy atakują Polskę., Rząd na emigracji ewakuuje się z Francji i przenosi do Londynu, ZSRR zatwierdza swoje zdobycze terytorialne, wprowadza do Warszawy posłuszne sobie władze polskie., Niemcy coraz bardziej przegrywają wojnę., ZSRR oskarża Niemców o zbrodnię katyńską. Zrywa stosunki dyplomatyczne z rządem polskim., Radziecki dyktator Józef Stalin wiedzie prym wśród przywódców wielkiej trójki. Dyktuje swoje warunki w sprawie Polski: zmiany terytorialne i uzależnienie od ZSRR., Związek Radziecki morduje ok. 20 tys. polskich oficerów w Katyniu, Niemcy atakują państwa Europy Zachodniej, We Francji powstaje rząd polski na emigracji., Na mocy układu Ribbentrop-Mołotow ZSRR bierze udział w agresji na Polskę., Niemcy 22 czerwca 1941 atakują Związek Radziecki., Państwa zachodnie przyjmują ZSRR do grona sojuszników., ZSRR w walkach z Niemcami początkowo ponosi liczne klęski., Rząd polski na emigracji podpisuje układ z ZSRR., Rząd w Londynie traci uznanie międzynarodowe., Niemcy nie istnieją jako państwo, tracą Śląsk i Pomorze na rzecz Polski., Państwa zachodnie wypowiadają wojnę Niemcom, ale nie podejmują działań zbrojnych.
1939 | |
---|---|
1940 | |
1941 | |
1943 | |
1943–1945 | |
1945 |
Odnosząc się do poprzedniego ćwiczenia, wymień wydarzenia, które były korzystne (lub stosunkowo korzystne) dla sprawy polskiej oraz te, które były dla niej zdecydowanie niekorzystne.
Napisz w dwóch zdaniach, jak skończyła się dla Polski II wojna światowa.
Rola Związku Radzieckiego
Decydujące znaczenie dla sprawy polskiej miał udział w wojnie Związku Radzieckiego.
Najsłynniejszą bitwą stoczoną przez tę armię było zdobycie klasztoru na Monte Cassino we Włoszech w maju 1944 roku, o której mówi piosenka z wprowadzenia.
Jak granice przekraczały ludzi?
Podróżując z kraju do kraju, ludzie przekraczają granice. Wielu Polaków w czasie II wojny światowej mieszkało ciągle w jednej wsi, w jednym domu, ale okazywało się, że wraz ze zmianami na froncie dom ten należał raz do jednego, raz do innego państwa. Ludzie ci mawiali, że to nie oni przekraczali granicę, tylko granica ich przekraczała.
Wyobraź sobie, że mieszkasz we Lwowie i urządzasz kolację wigilijną. W jakim państwie będziesz obchodzić Wigilię w poszczególnych latach?
Niemcy, ZSRR, ZSRR, Polska
1938 rok | |
1939 rok | |
1941 rok | |
1944 rok |
Porównaj mapy z 1939 i 1945 roku. Przyporządkuj miasta do odpowiednich pól.
Kraków, Poznań, Wilno, Katowice, Wrocław, Opole, Nowogródek, Gdańsk, Szczecin, Lwów, Warszawa
Miasta, które należały do Polski przed II wojną światową i należą dziś | |
---|---|
Miasta utracone przez Polskę po II wojnie światowej | |
Miasta przyłączone do Polski po II wojnie światowej. |
Mapa Polski po II wojnie światowej różniła się zasadniczo od tej z 1939 roku. Polska straciła ziemie na wschodzie na rzecz Związku Radzieckiego. Zyskała natomiast Dolny Śląsk i Pomorze Zachodnie oraz Warmię i Mazury kosztem pokonanych w wojnie Niemiec. Zmiany te były wynikiem decyzji wielkiej trójki – przywódców Związku Radzieckiego, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych. Państwa te zaakceptowały także radziecką dominację w powojennej Polsce.
Porządkować wydarzenia w kolejności chronologicznej.
Co to znaczy „wygrać wojnę”? Czy wystarczy, jeśli przeciwnik został pokonany? Zanim odpowiesz na to pytanie, zastanów się nad dwiema kwestiami.
Po pierwsze, przypomnij z historii starożytnej pojęcie pyrrusowego zwycięstwa.
Po drugie, oceń racje tych Polaków, którzy po zakończeniu wojny uważali, że nie mają powodów do zbyt wielkiej radości i że Polska, choć oficjalnie była w gronie państw zwycięskich, tak naprawdę wojnę przegrała.