Na ruchomej grafice znajdują się kawałki puzzli z rękami i nogami. Większość ma na sobie napis: wołacz, liczba pojedyncza, liczba mnoga, dopełniacz. Są też elementy bez napisów. Kilka puzzli zawieszonych jest na linie.
W okolicy bezokolicznika
Na ruchomej grafice znajdują się kawałki puzzli z rękami i nogami. Większość ma na sobie napis: wołacz, liczba pojedyncza, liczba mnoga, dopełniacz. Są też elementy bez napisów. Kilka puzzli zawieszonych jest na linie.
Paralaksa - gramatoluby
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Paralaksa - gramatoluby
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Skryty i tajemniczy: o osobie nic nie powie, o liczbie milczy, o czasie nie przebąkuje nawet. Ot, taki czasownik małomówny, bez którego byłoby trudno nam się… porozumieć. Poznamy go lepiej: Panie i Panowie, przed wami bezokolicznik!
Polecenie 1
Przeczytaj czasownik „słuchać”.
Czy wiesz, kto ma słuchać? Czy możesz odpowiedzieć na to pytanie? Dlaczego?
Czy wiesz, kiedy trzeba słuchać? Dlaczego?
Czy wiesz, ile osób ma słuchać? Dlaczego?
R1e3SfRFg8sro
Miejsce na notatkę
tfP4ODxTC1_0000000I
Ćwiczenie 1
Wyjaśnij, co oznaczają wypisane formy czasownika. Czy można określić czas, liczbę i rodzaj tych czasowników? Czy wiesz, jak nazywają się takie formy czasowników?
Wypisane formy czasownika oznaczają czynność. Nie można określić czasu, liczby i rodzaju tych czasowników, nie wiadomo, kto wykonuje czynność ani kiedy ją wykonuje. Są to nieosobowe formy czasownika zwane inaczej bezokolicznikami.
tfP4ODxTC1_0000000O
Ćwiczenie 2
RQQc7F4shvtNr1
Zadanie interaktywne polega na wstawieniu tekstu w luki w definicji bezokolicznika.
Zadanie interaktywne polega na wstawieniu tekstu w luki w definicji bezokolicznika.
Uzupełnij tekst odpowiednimi wyrazami. Przeczytaj powstałą w ten sposób definicję, a następnie zapisz ją w zeszycie.
stan, nieosobowa, kończą się, osobie, polskim, bezokolicznikiem
Taka forma czasownika, która określa czynność lub ................................, ale nie informuje o czasie, rodzaju, ................................ ani liczbie, nazywa się ................................. Jest to ................................ forma czasownika. W języku ................................ bezokoliczniki ................................ na -c, -ć, -ść lub -źć.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
tfP4ODxTC1_0000000U
Recepta na czasownik
RGEKavsExbQ4i
Na fotografii znajduje się pokrojony w plastry ogórek. Z lewej strony widoczne jest całe warzywo, środek zdjęcia zajmują plastry. Tło jest białe.
Ogórek
Źródło: a. nn., fotografia barwna, domena publiczna.
Ćwiczenie 3
R1T7VeRMOf9Rt1
Zadanie interaktywne polega na wstawieniu czasowników w tekst przepisu na mizerię.
Zadanie interaktywne polega na wstawieniu czasowników w tekst przepisu na mizerię.
Oto przepis na pyszną mizerię, z którego ktoś wyrzucił wszystkie czasowniki. Uzupełnij tekst.
Sposób wykonania:
.................... ogórki, ...................., .................... w cienkie plasterki, .................... do salaterki, .................... soli (niezbyt dużo) i .................... na 30 min do lodówki. Śmietanę .................... do smaku czarnym pieprzem, cukrem i octem, .................... 20 min. Przed podaniem ogórki .................... doprawioną śmietaną, ...................., a na koniec .................... świeżym koperkiem.
Smacznego :)
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
tfP4ODxTC1_00000016
RynZqdIPgJlIc
Ćwiczenie 4
Zadanie interaktywne polega na pogrupowaniu wyrazów i przeniesieniu ich do odpowiednich pól: rzeczowniki, liczebniki, bezokoliczniki.
Zadanie interaktywne polega na pogrupowaniu wyrazów i przeniesieniu ich do odpowiednich pól: rzeczowniki, liczebniki, bezokoliczniki.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
tfP4ODxTC1_0000001A
Ćwiczenie 5
Rnv2jfDrFSSWu1
Zadanie interaktywne polega na połączeniu czasowników w formach osobowych z ich formami w bezokoliczniku.
Zadanie interaktywne polega na połączeniu czasowników w formach osobowych z ich formami w bezokoliczniku.
Przyporządkuj odpowiednie bezokoliczniki czasownikom w różnych formach.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
tfP4ODxTC1_0000001G
tfP4ODxTC1_0000001K
Ćwiczenie 6
RaByCtYvaZaJ71
Zadanie interaktywne polega na uzupełnieniu tekstu osobowymi formami czasownika tak, aby powstała logiczna wypowiedź.
Zadanie interaktywne polega na uzupełnieniu tekstu osobowymi formami czasownika tak, aby powstała logiczna wypowiedź.
John od kilku miesięcy mieszka w Polsce. Uczy się naszego języka, ale czasami ma kłopoty z odmianą czasowników. Popraw jego wypowiedź. Ja być od maja w Polsce. Mieszkać w Warszawie i lubić to miasto. Codziennie chodzić do szkoły, gdzie uczyć się mówić i pisać po polsku. Bardzo lubić polski barszczyk i pierogi polskie, które nazywać się ruskie.
............ od maja w Polsce. ................ w Warszawie i ............ to miasto. Codziennie .............. do szkoły, gdzie .................... mówić i pisać po polsku. Bardzo ............ polski barszczyk i pierogi polskie, które ............................ ruskie.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
tfP4ODxTC1_0000001T
Ćwiczenie 7
RcCEdkMopIghL1
Zadanie interaktywne polega na uporządkowaniu wyrazów tak, aby powstał logiczny i merytorycznie poprawny wniosek na temat osobowych form czasownika.
Zadanie interaktywne polega na uporządkowaniu wyrazów tak, aby powstał logiczny i merytorycznie poprawny wniosek na temat osobowych form czasownika.
Ułóż wniosek z rozsypanych wyrazów, a następnie zapisz go w zeszycie.
polsku,
osobowe
mówić
należy
czasownika.
po
Żeby
formy
poprawnie
znać
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
tfP4ODxTC1_0000001Z
R19hJX8G3ImNU
Na ilustracji z lewej strony znajduje się mężczyzna w stroju błazna siedzący na jednokołowym rowerze i żonglujący zapalonymi trzema bombami. Ma brodę, pomalowaną twarz i uśmiecha się. W prawym górnym rogu w dymku komiksowym znajduje się tekst, który wypowiada błazen: Pisownia niektórych bezokoliczników jest niezgodna z wymową, np. wieźć, gryźć. Jeśli w zakończeniach innych form danego czasownika występuje z, piszemy -źć, np. znaleźć, bo znalazłem, ugryźć, bo ugryzłem; jeśli nie występuje z, piszemy -ść, np. nieść, bo niosłem.
Pisownia bezokoliczników
Źródło: a. nn., licencja: CC BY 3.0.
tfP4ODxTC1_00000023
Ćwiczenie 8
RgCwgShq1w5z51
Zadanie interaktywne polega na uzupełnieniu tekstu osobowymi formami czasowników we wskazanym w nawiasie czasie.
Zadanie interaktywne polega na uzupełnieniu tekstu osobowymi formami czasowników we wskazanym w nawiasie czasie.
Uzasadnij pisownię bezokoliczników według wzoru: wieźć, bo ja wiozę. Wykorzystaj podpowiedzi w nawiasach.
gryźć, bo ja ............ (czas teraźniejszy)
podnieść, bo on .................... (czas przeszły) lub ona .................... (czas przeszły)
ugryźć, bo ja .............. (czas przyszły)
odnaleźć, bo on .................. (czas przeszły) lub ona .................... (czas przeszły)
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
tfP4ODxTC1_00000029
Ćwiczenie 9
R1ZFuGjdcn4pJ1
Zadanie interaktywne polega na pogrupowaniu sformułowań do odpowiednich bezokoliczników tak, aby powstały związki wyrazowe.
Zadanie interaktywne polega na pogrupowaniu sformułowań do odpowiednich bezokoliczników tak, aby powstały związki wyrazowe.
Dopasuj właściwe słowa do bezokoliczników, żeby powstały powiedzenia. Wyjaśnij ich znaczenie. Co zauważasz?
komuś na głowę, komuś w słowo, w czyjąś skórę, zęby na czymś, z kimś beczkę soli, wspólny język, jak śliwka w kompot, haka na kogoś, z deszczu pod rynnę
Zjeść
Mieć
Wejść
Wpaść
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 10
Wyjaśnij znaczenie związków wyrazowych użytych w poprzednim ćwiczeniu.
RjhxULnDEGqv7
Miejsce na notatkę
W razie wątpliwości możesz skorzystać ze słownika frazeologicznego.
Znaczenie związków wyrazowych:
- zjeść zęby na czymś - mieć w czymś duże doświadczenie i bardzo dobrze się na tym znać, - zjeść z kimś beczkę soli - znać kogoś od dawna, wiele z nim przeżyć, - mieć haka na kogoś - mieć sposób na kogoś, znać kompromitujące informacje o kimś, - mieć wspólny język - mieć coś, co łączy kogoś z kimś, np. temat do rozmowy, - wejść komuś w słowo - przerwać komuś jego wypowiedź, - wejść w czyjąś skórę - postawić się w czyimś położeniu; poczuć się kimś, udawać kogoś, - wejść komuś na głowę - podporządkować sobie kogoś, wykorzystując jego słaby charakter, - wpaść z deszczu pod rynnę - znaleźć się w sytuacji jeszcze gorszej niż poprzednia, - wpaść jak śliwka w kompot - znaleźć się w kłopotliwej sytuacji, w położeniu bez wyjścia.
