If you look at the surface of the Earth from a great height, you will see houses, streets, fields and forests. A planplanplan depicts a small area or another object viewed from above after applying appropriate reduction in size. Plans usually show small areas, e.g., cities, villages or even individual neighborhoods and buildings. On a plan we can see, in great detail, the area we are interested in. Its surface is often divided into squares marked with letters and numbers. This makes it easier to find, for example, the street or other places you are looking for. On the back of a plan there is usually a list of streets and other characteristic points of a given town or area.
What is a map?
A mapmapmap is the image of the Earth's surface (or part of it) seen from above, which is depicted in reduced size on a plane and by means of graphic symbols. Contrary to a plan, it can show both large areas, e.g., countries, continents or the entire surface of the Earth, and small areas, e.g., villages. Unlike a plan, a map always has a graticule. Its upper edge usually represents the north. However, it is difficult to present all the objects on a map, as it would become completely illegible. If you want to get a more detailed picture, you use plans.
Because our planet has a shape similar to that of a sphere, it is not possible to present its surface perfectly on a plane. Distortions, such as in the shape of continents, can therefore occur on maps showing large areas.
Presentation of the Earth's surface on a plane
Observation 1
Checking if it is possible to show the surface of a sphere on a plane.
You will need
orange,
knife,
marker pen.
Instruction
Draw a triangle on the surface of the orange so that the length of each side is 2 cm.
Ask an adult to peel the orange so that the triangle is intact.
Try to place the piece of the peel with the drawn triangle so that its entire surface rests on the table. Can this be done without damaging the skin? If you manage to press the peel this way, will the triangle still have the same shape?
Task 1
Before you watch the movie „Map on oranges”, write down the research question and the hypothesis. Note your observations while watching the movie, and finally – note conclusions.
Rd5HrT8vZHJKD
Analysis of the experiment. Research question (Uzupełnij). Hypothesis (Uzupełnij). Observations (Uzupełnij). Conclusion (Uzupełnij).
Analysis of the experiment. Research question (Uzupełnij). Hypothesis (Uzupełnij). Observations (Uzupełnij). Conclusion (Uzupełnij).
Analysis of the experiment
RGtAEcPJahao6
Film przedstawia, jak z pomarańczy można zrobić fragmenty kuli ziemskiej. Do wykonania potrzebujemy pomarańczę, globus, nożyk i marker.
Film przedstawia, jak z pomarańczy można zrobić fragmenty kuli ziemskiej. Do wykonania potrzebujemy pomarańczę, globus, nożyk i marker.
Map on oranges
Source: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Source: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Film przedstawia, jak z pomarańczy można zrobić fragmenty kuli ziemskiej. Do wykonania potrzebujemy pomarańczę, globus, nożyk i marker.
Selected types of maps
Selected types of maps
R1HqPAx1aoQ4Y
Ilustracja przedstawia mapę hipsometryczną Polski. W obrębie lądów występują obszary w kolorze zielonym, żółtym, pomarańczowym i czerwonym. Na północy przeważają obszary w kolorze zielonym przechodzące ku południowi w kolor żółty i pomarańczowy aż do czerwonego. Morza zaznaczono kolorem niebieskim . Na mapie opisano nazwy półwyspów, wysp, głównych nizin, wyżyn i pasm górskich, morza, zatok, zalewów, rzek i jezior. Na obszarze morza w wybranych miejscach opisano głębokości. Oznaczono białymi kropkami i opisano główne miasta, stolicę – Warszawę wyróżniono czerwoną kropką. Berlin i Pragę również oznaczono w ten sposób. Oznaczono czarnymi kropkami i opisano szczyty górskie. Różową wstążką oznaczono granice państw. Kolorem czerwonym opisano państwa sąsiadujące z Polską.Mapa pokryta jest równoleżnikami i południkami. Dookoła mapy w białej ramce opisano współrzędne geograficzne co jeden stopień.Po prawej stronie mapy na górze w legendzie umieszczono prostokątny pionowy pasek. Pasek podzielono na dwadzieścia trzy części. U góry – czerwony i ciemnopomarańczowy, dalej pomarańczowy, jasnopomarańczowy i żółty, jasnozielony i ciemnozielony, kolejno jasnoniebieski do ciemnoniebieskiego. Opisano izohipsy od zero metrów (poziom morza)do dwóch tysięcy metrów powyżej poziomu morza – w obrębie kolorów zielonych co dwadzieścia pięć metrów, w obrębie kolorów żółtych co pięćdziesiąt metrów, w obrębie kolorów pomarańczowych co sto, dwieście, trzysta i pięćset metrów. W obrębie kolorów czerwonych opisano izohipsy tysiąc pięćset metrów nad poziomem morza i dwa tysiące metrów nad poziomem morza.Na dole paska odcieniami koloru niebieskiego oznaczono głębokości mórz i opisano izobaty: dziesięć metrów poniżej poziomu morza, dwadzieścia pięć metrów poniżej poziomu morza, pięćdziesiąt metrów poniżej poziomu morza, sto metrów poniżej poziomu morza.Po lewej stronie mapy na dole w legendzie umieszczono i opisano znaki użyte na mapie. Miasta oznaczono białą kropką, stolice – czerwoną kropką, granice państw – różową wstążką. Rzeki to niebieskie linie, teren podmokły – niebieskie kreskowanie, szczyty to czarne kropki opisane wysokością
Hipsometric map
Source: Wydawnictwo Edukacyjne Wiking, licencja: CC BY 3.0.
R1FFnvTpTct1y
Ilustracja przedstawia mapę z podziałem administracyjnym Polski. Województwa zaznaczone są różnymi kolorami. Największe województwa to mazowieckie, wielkopolskie i warmińsko-mazurskie. Nieco mniejsze pomorskie, zachodnio-pomorskie, kujawsko-pomorskie, dolnośląskie, lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie, łódzkie, małopolskie. Najmniejsze lubuskie, opolskie i śląskie,
Political map
Source: Wydawnictwo Edukacyjne Wiking, licencja: CC BY 3.0.
RieB2YFBawwDm
Ilustracja przedstawia mapę Polski. Na mapie odcieniami koloru pomarańczowego i żółtego zaznaczono średnie miesięczne temperatury powietrza w lipcu. W centralnej części mapy kolor jest najciemniejszy, w kierunku północnym i południowym przechodzi w jaśniejszy. Południowe krańce Polski (tereny górzyste) są w najjaśniejszym kolorze żółtym. Na izotermach opisano średnią miesięczną temperaturę lipca co jeden stopień od dziesięciu do szesnastu stopni, a dalej co pół stopnia – aż do osiemnastu i pół stopnia. Czerwonymi punktami zaznaczono miasta wojewódzkie. Mapa pokryta jest siatką równoleżników i południków. Dookoła mapy jest biała ramka, w której opisane są współrzędne geograficzne co jeden stopień.Poniżej mapy w legendzie umieszczono prostokątny poziomy pasek. Pasek podzielono na trzynaście kolorów. Z lewej strony jasnożółte, środek jasnopomarańczowy, z prawej najciemniejsze odcienie koloru pomarańczowego. Każda część paska obrazuje jednostopniowy (powyżej szesnastu stopni – półstopniowy) przedział średniej miesięcznej temperatury powietrza w lipcu od dziesięciu stopni Celsjusza (kolory żółte) do ponad osiemnastu stopni Celsjusza (kolory pomarańczowe)
Climate map
Source: Wydawnictwo Edukacyjne Wiking, licencja: CC BY 3.0.
R14MN6rS8hLER
Ilustracja przedstawia mapę Polski z podziałem na województwa. Na mapie oznaczono i opisano miasta wojewódzkie. Na mapie za pomocą kolorów przedstawiono regiony historyczne, które opisano. Za pomocą kolorowych sygnatur przedstawiono występowanie mniejszości narodowych i grup etnograficznych. Opisano nazwy grup etnograficznych.Główne mniejszości narodowe: Niemcy, Ukraińcy, Białorusini, Rosjanie, Litwini, Wietnamczycy, Żydzi, Słowacy, Czesi.Główne grupy etniczne: Ślązacy, Kaszubi, Romowie, Łemkowie.Dookoła mapy w białej ramce opisano współrzędne geograficzne co jeden stopień. W legendzie mapy objaśniono kolory użyte na mapie. Regiony zamieszkiwane są przez: Wielkopolska: Bambrzy, Biskupianie, Mazurzy wieleńscy, Chazacy, Chwalimiacy, Krajniacy, Pałuki oraz Kujawiacy. Śląsk: dawni mieszkańcy województwa lwowskiego i tarnopolskiego, Łemkowie przesiedleni w ramach akcji „Wisła”, repatrianci z Wileńszczyzny. Na południu regionu, w Beskidzie, mieszkają górale żywieccy. Małopolska: Historyczną ziemię krakowską zamieszkują Krakowiacy. Region kielecko-świętokrzyski zamieszkują Lasowiacy, na terenie Rzeszowszczyzny i Lubelszczyzny krzyżują się różne wpływy. Północne stoki Karpat zamieszkują górale: Orawianie, Podhalanie, Zagórzanie, górale pienińscy, szczawniccy, Spiszacy, górale sądeccy, zaś wschodnią część Łemkowie i Bojkowie. Mazowsze: Łowiczanie, Kurpie. Pomorze: Kaszubi oraz spokrewnieni z nimi Kociewiacy.
Ethnographic map
Source: Wydawnictwo Edukacyjne Wiking, licencja: CC BY 3.0.
R1W3o5oxLwIhk
Ilustracja przedstawia mapę Polski. Na mapie za pomocą kolorów przedstawiono użytkowanie ziemi w Polsce. Oznaczono i opisano główne miasta. Granice województw oznaczono szarymi liniami. Opisano państwa sąsiadujące. Na mapie kolorem kremowym oznaczono grunty orne, zajmujące większą część Polski. Kolorem jasnozielonym oznaczono łąki i pastwiska. Występują one nierównomiernie na terenie całego kraju, ale największe ich skupisko jest we wschodniej części Polski. Kolorem zielonym oznaczono występowanie lasów, które występują nierównomiernie na terenie całego kraju. najwięcej lasów jest na północy i północnym-zachodzie Polski. Kolorem różowym oznaczono tereny zabudowane, które pokrywają się z położeniem dużych miast. Kolorem pomarańczowym oznaczono sady, które skupione są w województwie mazowieckim. Dookoła mapy w białej ramce opisano współrzędne geograficzne co jeden stopień. W legendzie na dole mapy objaśniono kolory użyte na mapie
Economic map
Source: Wydawnictwo Edukacyjne Wiking, licencja: CC BY 3.0.
A map can depict various objects, phenomena or even processes. These can include, for example, land relief, location of fields, forests and houses, as well as the location of industrial plants and areas where different species of animals and plants can be found.
RLyPq4Z8BisNS
Exercise 1
Mark the following statements as true or false. A plan represents a land area in more detail than a map. Możliwe odpowiedzi: True, False. A map is a representation of the Earth’s surface seen from above. Możliwe odpowiedzi: True, False. A map differs from a plan in terms of the size of the sheet of paper on which it is printed. Możliwe odpowiedzi: True, False. On a map, all the objects can be presented, such as trees and buildings. Możliwe odpowiedzi: True, False
Mark the following statements as true or false. A plan represents a land area in more detail than a map. Możliwe odpowiedzi: True, False. A map is a representation of the Earth’s surface seen from above. Możliwe odpowiedzi: True, False. A map differs from a plan in terms of the size of the sheet of paper on which it is printed. Możliwe odpowiedzi: True, False. On a map, all the objects can be presented, such as trees and buildings. Możliwe odpowiedzi: True, False
Mark the following statements as true or false.
True
False
A plan represents a land area in more detail than a map.
□
□
A map is a representation of the Earth’s surface seen from above.
□
□
A map differs from a plan in terms of the size of the sheet of paper on which it is printed.
□
□
On a map, all the objects can be presented, such as trees and buildings.
□
□
RQKoz9Utd7zKN1
Exercise 2
Ćwiczenie wymień, jakie elementy zawiera mapa.
Ćwiczenie wymień, jakie elementy zawiera mapa.
Source: licencja: CC 0.
Homework
Task 2.1
Wyjaśnij, w jaki sposób można wykorzystać w codziennym życiu zawarte w abstrakcie informacje.
Wyjaśnij, w jaki sposób można wykorzystać w codziennym życiu zawarte w abstrakcie informacje.
Many towns have a board with a town plan. The ‘you are here’ point marked on it corresponds to the place where the board is placed. Would it be possible to locate the place we are at without such a clue? Justify your answer.
RcLnCRBmJgvt5
Na ilustracji pokazano plan miasta, z oznaczonymi na biało ulicami, brązowymi budynkami. Za pomocą punktowych znaków kartograficznych zaznaczono: kościoły, synagogi, galerie, muzea, pomniki. Kolorem zielonym oznaczono: parki, trawniki i skwery. Na planie za pomocą dużej czerwonej kropki zaznaczono miejsce, w którym znajduje się obserwator.
Map of the Old Town in Zamość
Source: Krzysztof Jaworski, MaKa, commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.
Summary
A plan is an image of a small area seen from above with an appropriate reduction in size.
A map differs from a plan in that it contains a graticule and is usually oriented so that its upper edge determines the north.
Keywords
map, plan, objects
R1ByIWnZoTEFc
Exercise 3
Match the pairs: English words with Polish definition. map Możliwe odpowiedzi: 1. rzut przedmiotu, pomieszczenia lub terenu widzianego z góry, różniący się od mapy tym, że zwykle przedstawia mały obszar, 2. odwzorowanie powierzchni Ziemi lub jej fragmentu przedstawione na płaszczyźnie plan Możliwe odpowiedzi: 1. rzut przedmiotu, pomieszczenia lub terenu widzianego z góry, różniący się od mapy tym, że zwykle przedstawia mały obszar, 2. odwzorowanie powierzchni Ziemi lub jej fragmentu przedstawione na płaszczyźnie
Match the pairs: English words with Polish definition. map Możliwe odpowiedzi: 1. rzut przedmiotu, pomieszczenia lub terenu widzianego z góry, różniący się od mapy tym, że zwykle przedstawia mały obszar, 2. odwzorowanie powierzchni Ziemi lub jej fragmentu przedstawione na płaszczyźnie plan Możliwe odpowiedzi: 1. rzut przedmiotu, pomieszczenia lub terenu widzianego z góry, różniący się od mapy tym, że zwykle przedstawia mały obszar, 2. odwzorowanie powierzchni Ziemi lub jej fragmentu przedstawione na płaszczyźnie
Match the pairs: English words with Polish definition.
rzut przedmiotu, pomieszczenia lub terenu widzianego z góry, różniący się od mapy tym, że zwykle przedstawia mały obszar, odwzorowanie powierzchni Ziemi lub jej fragmentu przedstawione na płaszczyźnie
