Zorientowana poziomo fotografia barwna przedstawiająca na tle spokojnego morza fragment barierki ochronnej – tzw. kosz dziobowy jachtu albo innej niedużej łodzi. Widoczna na pierwszym planie konstrukcja wykonana jest z metalowych poziomych rurek wygiętych po obrysie kadłuba i połączonych na końcu kabłąkiem wystającym poza dziób, który stanowi centralny punkt kompozycji. Od lewej krawędzi fotografii do jej środka ciągnie się wąskie pasmo lądu na horyzoncie. Ponad nim, po prawej i lewej stronie kadru, zachmurzone niebo z błyskawicami.
Jacht na morzu
Źródło: a. nn., domena publiczna.
W polskiej epistolografii01epistolografii prywatnej XVII wieku szczególne miejsce zajmuje korespondencja pomiędzy królem Janem III Sobieskimj0000008G1B5v22_000tp004Janem III Sobieskim i jego żoną Marią Kazimierą Arquien04Marią Kazimierą Arquien, zwaną przez niego Marysieńką. Listy obejmują przede wszystkim lata 1666‑1683, kiedy para zmuszona była się rozstawać.
Listy te przepełnione były uczuciem miłości. Zawierały one wymianę myśli dwojga osób i informacji, np. o sprawach publicznych. Jan III Sobieski, pisząc do swojej małżonki, używał pieszczotliwych zwrotów: 'Duszy i serca pociecho', 'Moja śliczna panno', 'Pierwsze moje i ostatnie na tym świecie kochanie'. Królowa odwzajemniała się mu takimi słowami: 'Muy szliczny serdecznie ukochany Jachniczku, iedyny panie serca mego i duszy pociecho!' W opisach poszczególnych wydarzeń odnaleźć można również słowa i zwroty z języka francuskiego, które były wyrazem szacunku dla mowy ojczystej Marysieńki.
Korespondencja tej pary do dzisiaj stanowi bardzo ciekawe źródło historyczne.
Rjlhh40AP6uix
Zdjęcie przedstawia list napisany równym odręcznym pismem na pożółkłej kartce papieru. W prawym górnym rogu jest nagłówek, treść listu zajmuje całą długość i szerokość strony.
List króla Jana III Sobieskiego do królowej Marii Kazimiery napisany w czasie wydarzeń pod Wiedniem w 1683 roku
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Polecenie 1
Czy wysyłałaś lub wysyłałeś kiedyś list w butelce? Wymyśl, co można by przekazać w ten sposób nieznajomemu po drugiej stronie morza lub oceanu. W jakim języku można by napisać ten list? Zapisz poniżej swoje przemyślenia.
RQCbbZJg02Pd2
(Uzupełnij).
O autorze
RWSWJcv64enS6
Czarno‑biała fotografia przedstawia portret mężczyzny w średnim wieku. Ma siwe włosy oraz czarne, gęste wąsy i brwi. Ubrany jest w białą koszulę z ciemnym krawatem w białe kropki oraz czarną marynarkę.
Bolesław Leśmian
Źródło: a. nn., fotografia archiwalna, domena publiczna.
Bolesław Leśmian19371878
Bolesław Leśmian
Pisarz polski, który potrafił w niezwykły sposób bawić się słowem. Wykorzystując motywy arabskich baśni z Księgi tysiąca i jednej nocy, napisał Przygody Sindbada Żeglarza, a także Klechdy sezamowe.
Przeczytaj tekst Bolesława Leśmiana List Diabła Morskiego, a następnie wykonaj związane z nim ćwiczenia.
List Diabła MorskiegoBolesław Leśmian
Bolesław LeśmianList Diabła Morskiego
Siedziałem w oknie otwartym i patrzyłem przez okno w niebiosy, na których płonęła pełnia księżycowa. Nagle usłyszałem w powietrzu dziwny, suchy, ostry szum skrzydeł. Był to szum osobliwyj0000008G1B5v22_000tp001osobliwy, do żadnych szumów niepodobny. Żaden ptak nie szumi tak skrzydłami.
Wysunąłem głowę przez okno i zacząłem uważnie wpatrywać się w księżycową jasność pogodnej nocy. Po chwili ujrzałem w powietrzu Rybę Latającą.
Jej skrzydła, podobne do ogromnych płetw, srebrzyły się w księżycu. Poruszała nimi powoli i z trudem. Nie była snadźj0000008G1B5v22_000tp002snadź przyzwyczajona do lotu nad ziemią i raził ją zapewne brak wody morskiej w powietrzu. Leciała jednak wytrwale, mieniąc się w świetle księżyca łuską tęczową. Widziałem, jak szybko porusza zmęczonym pyskiem, chwytając skrzelami dech, utrudniony brakiem wody. W pysku trzymała kawał różowego papieru. Leciała wprost ku mnie.
Zbliżywszy się do okna, podała mi papier różowy. Zaledwo ten papier wyjąłem jej z pyska, ryba natychmiast umknęła z powrotem i wkrótce znikła mi z oczu.
Spojrzałem na papier. Na jednej jego stronie świetniałj0000008G1B5v22_000tp003świetniał kaligraficznie i starannie, lecz z okropnymi błędami napisany wiersz wuja Tarabuka. Poznałem od razu charakter jego pisma i nie chcąc odczytywać nudnego i głupiego wiersza, odwróciłem arkusz papieru i spojrzałem na drugą jego stronę.
Na drugiej stronie u góry olbrzymimi literami czernił się napis:
R7YaYH7wrm22v
Ilustracja przedstawia napisany odręcznie list. Na nim treść: Wielmożny Sindbad w Bagdadzie.
Odręcznie napisany nagłówek listu
Źródło: a. nn., licencja: CC BY 3.0.
Niżej pod tym napisem znajdował się list treści następującej:
RQsXiNlxntoAu
Ilustracja przedstawia list Diabła Morskiego do Sindbada Żeglarza napisany odręcznie: Piszę z morza do Ciebie, kochany Sindbadzie! Choć się burza zerwała i fala się kładzie Na mój grzbiet i przerywa mój spokój i ciszę, Ja — mimo burz i wichrów — list do Ciebie piszę. Nazywają mnie ludzie Diabłem Morskim, ale, Choć jestem morskim, diabłem nie czuję się wcale. Przeciwnie — jestem dobry, tkliwy, choć rubaszny, Bo mam brzuch zbyt pękaty i pysk bardzo straszny. Nie sądź mnie po pozorach ani po wyglądzie, Ja zjadam ryby w morzu, Ty zjadasz — na lądzie, Ja połykam je żywcem, Ty — po usmażeniu. Obydwaj dogadzamy swemu podniebieniu, Obydwaj pożeramy chętnie, co się zdarza, Z tą różnicą, że nie mam, tak jak Ty, kucharza. Ja wolę ryby z morza, Ty — ryby z patelni, Lecz obydwaj jesteśmy w pożeraniu — dzielni. Mimo to nikt Cię diabłem dotąd nie przezywa, A mnie w dziale przypadła ta nazwa straszliwa! Ani burza najsroższa, ani złe wichrzysko Nie męczy mię, nie boli tak, jak to przezwisko! Trudno! Muszę je nosić, choćby z tej przyczyny, By nie zostać bez nazwy wśród morskiej głębiny! Przysięgam Ci, że diabłem nie jestem i wolę Pływać w morzu niż w ogniu piekielnym lub smole, Ufam, że Ci wystarczy ta moja przysięga. Piszę ten list z powodu, iż wicher‑włóczęga, Który na brzegu przygód byle jakich szuka, Zwiał do morza papiery wuja Tarabuka, Słynny srebrny kałamarz, tudzież złote pióro. Płynąłem właśnie, gnany falą i wichurą, I pod wodą papiery widząc niespodzianie, Zacząłem chciwie czytać, bo lubię czytanie, A nawet wolę wiersze od zwyczajnej prozy. Przeczytałem — i dotąd od gniewu i zgrozy Trzęsę się, bo, doprawdy, w życiu po raz pierwszy Przeczytałem tak dużo tak okropnych wierszy! Co za rymy bez sensu wuj Tarabuk przędzie! Głupstwo siedzi na głupstwie, błąd siedzi na błędzie, Osioł pisałby lepiej, a noga stołowa Więcej ma w sobie sensu, niźli jego głowa! Sindbadzie! Jakże możesz żyć pod jednym dachem, Z takim głupcem nieznośnym i z takim postrachem? Jak możesz spać spokojnie w tym samym budynku, Gdzie Tarabuk swe rymy tworzy bez spoczynku? Opuść prędzej swój pałac i pożegnaj wuja, Czyż nie nęci Cię okręt, co po morzu buja? Czyż nie wabi Cię podróż dziwna i daleka? Cud nieznany w nieznanej podróży Cię czeka. Czeka Cię bajka senna w zaklętej krainie, I Królewna stęskniona, co z urody słynie, I skarby i przepychy i dziwy i czary! Pędź na lotnym okręcie przez morza obszary, Zwiedzaj wyspy, półwyspy, lądy i przylądki, I najdalsze zatoki, najskrytsze zakątki, Zwalczaj wszelkie przeszkody i wszelkie zawady! Pędź, leć, płyń bez ustanku! Posłuchaj mej rady! Tego ci życzy, ukłon przesyłając dworski, Kochający Cię szczerze — Twój druh Diabeł Morski
Odręcznie napisany list
unikatowy_nr_id_wpisu_01 Źródło: Bolesław Leśmian, Przygoda wstępna, [w:] tegoż, Przygody Sindbada Żeglarza, Warszawa 1936, s. 6–8.
Ćwiczenie 1
Określ, kim jest narrator opowieści. Swoją odpowiedź poprzyj odpowiednimi cytatami.
RTKX53hERGIVK
(Uzupełnij).
Pamiętaj, że narrator to w utworze literackim postać opowiadająca przebieg akcji.
Narratorem opowieści jest główny bohater, Sindbad, który jest podróżnikiem. Wskazują na to fragmenty tekstu: 'Siedziałem w oknie otwartym i patrzyłem [...]', 'Spojrzałem na papier [...]'; 'Poznałem od razu charakter jego pisma [...]'.
R16nOrMovBrVq
Fotografia przedstawiająca w centrum kadru dużą rybę. Znajduje się ona w wodzie o kolorze niebieskim, a miejscami ciemnoniebieskim. Ryba jest czarna, a jej podbrzusze białe o kształcie dużej tarczy. Po bokach znajdują się płetwy, które otaczają zwierzę, tworząc pewien rodzaj płaszcza. Po bokach głowy ma płetwy głowowe. Po prawej stronie przepływa mała czarna rybka, druga rybka ukazana została w lewym dolnym rogu fotografii.
Ryba manta nazywana diabłem morskim
Źródło: Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 4.0.
Ras9JpcgDwlTn1
Ćwiczenie 2
Rozpoznaj w tekście elementy typowe dla treści listu. Przyporządkuj do nich podane fragmenty wiadomości od Diabła Morskiego.
Rozpoznaj w tekście elementy typowe dla treści listu. Przyporządkuj do nich podane fragmenty wiadomości od Diabła Morskiego.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 3
Wypisz z listu Diabła Morskiego zwroty do adresata rozpoczynające się wielką literą.
uzupełnij treść
Zwróć uwagę na to, że stosowanie dużej litery w liście ma na celu zachowanie form grzecznościowych.
Zwroty do adresata w liście Diabła Morskiego rozpoczynające się wielką literą to: Ciebie, Ci, Cię, Ty, Twój.
1
Ćwiczenie 4
R1OjLWKZCil8j
zadanie interaktywne
zadanie interaktywne
Ułóż w poprawnej kolejności i zapisz w zeszycie plan treści listu Diabła Morskiego.
Pożegnanie.
Przedstawienie się.
Narzekanie na krzywdzące przezwisko.
Druzgocąca ocena wierszy wuja Tarabuka.
Wyjawienie przyczyny napisania listu.
Kuszenie Sindbada.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 5
RhfcU62CwBhXG
zadanie interaktywne
zadanie interaktywne
O jakich podobieństwach i różnicach między Sindbadem i Diabłem Morskim jest mowa w liście?
Ja wolę ryby z morza, ty – ryby z patelni., Lecz obydwaj jesteśmy w pożeraniu dzielni., Ja połykam je żywcem, ty – po usmażeniu., Ja zjadam ryby w morzu, ty zjadasz – na lądzie., Mimo to nikt Cię diabłem dotąd nie przezywa., Obydwaj pożeramy chętnie, co się zdarza., Obydwaj dogadzamy swemu podniebieniu., Z tą różnicą, że nie mam – tak jak ty – kucharza.
Podobieństwa
Różnice
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R89A6kVlLpgE0
Kolorowa ilustracja przedstawiająca na pierwszym planie Sindbada, gdy niewielką tratwą powiązaną z dwóch skrzyżowanych warstw drewnianych bali zbliża się do otworu groty. Bosy młodzieniec w czerwonym turbanie ubrany jest w białą szatę. Przyklęknął na lewym kolanie, podpierając się dłońmi o bale tratwy. Obok leżą na tratwie dwa wielkie pakunki w workach obwiązanych linami, a przy nich niewielka, złota szkatułka. Ukazana lewym profilem twarz Sindbada, szczupła z młodzieńczym zarostem na czubku brody, zwrócona jest w kierunku otwartego morza, widocznego na zewnątrz. Morze w cieniu groty ma barwę ciemnego błękitu, ale poza nią, w świetle słońca, staje się zielonkawe, a na szczytach fal białe od piany.
Ilustracja przedstawiająca Sindbada Żeglarza niosącego na plecach starszego człowieka. Ukazani zostali lewym profilem w momencie, gdy przemierzają niewielki strumyk, który przepływa od dolnej krawędzi ilustracji, gdzie jest szerszy do górnej krawędzi, gdzie się zwęża. Sindbadowi woda sięga do kolan. Jest on ubrany w szerokie żółte spodnie, czerwoną szatę, na głowie ma turban. Ma czarną brodę i mocno zarysowane równie czarne brwi. Człowiek, którego niesie na plecach opiera się rękami o jego kark, a nogi ma przewieszone przez jego ramiona. Głowę ma lekko pochyloną, tak że siwa broda prawie dotyka rąk. Jego tors jest nagi. Na siwych włosach ma zieloną opaskę. Nosi zielone spodnie. Po prawej stronie rosną kępy kwiatów. W oddali nierówne ukształtowanie terenu zaznaczone zostało odcieniami brązu.
Sindbad Żeglarz
Źródło: Wikimedia Commons, Edmund Dulac, domena publiczna.
R1CFL65LxyHc2
Ilustracja przedstawiająca Sindbada Żeglarza unoszonego przez ogromnego ptaka. Mężczyzna jest wielkości jednego jego palca. Ptak jest kolorowy: skrzydła są czerwono‑brązowo‑beżowe, podbrzusze zielone, a lotki na ogonie ciemnoniebieskie. Jego brązowa szyja jest długa. Ma lekko rozwarty dziób. Sindbad jest uczepiony kawałkiem białej tkaniny jego nogi. Patrzy on w stronę widza. Białe chmury zostały ukazane na tle brązowego nieba.
Sindbad Żeglarz
Źródło: Wikimedia Commons, Edmund Dulac, domena publiczna.
Polecenie 2
Przyjrzyj się powyższym ilustracjom przedstawiającym przygody Sindbada. Czego mogą dotyczyć? Zapisz poniżej swoje spostrzeżenia.
R12EnG6mP8vqv
(Uzupełnij).
Polecenie 2
Zapoznaj się z opisami ilustracji. Czego mogą dotyczyć? Zapisz swoją odpowiedź.
RnHvUZxv9nx9q
(Uzupełnij).
1
Ćwiczenie 6
Znajdź w liście Diabła Morskiego wyrazy z podaną trudnością ortograficzną i zapisz je poniżej lub w zeszycie:
wyjątek od zasady, wedle której 'ch' piszemy zawsze na końcu wyrazu;
dwa wyrazy, w których zachodzi wymiana 'rz' na 'r';
wyraz zakończony na 'ów';
dwa wyrazy, w których zachodzi wymiana 'ż' na 'g';
trzy przykłady pisowni 'nie' z czasownikiem.
uzupełnij treść
Pamiętaj, nie z czasownikami piszemy osobno. W niektórych wyrazach następuje wymiana głosek: rz na r, ż na g.
Wyrazy z podaną trudnością ortograficzną znajdujące się w liście Diabła Morskiego:
Wyjątek od zasady, wedle której 'ch' piszemy zawsze na końcu wyrazu: druh.
Wyrazy, w których zachodzi wymiana 'rz' na 'r': morza, wichrzysko.
Wyraz zakończony na 'ów': wichrów.
Wyrazy, w których zachodzi wymiana 'ż' na 'g': najsroższa, możesz.
Przykłady pisowni 'nie' z czasownikiem: nie mam, nie przezywa, nie boli.
RY7a1gBJdiaYa
Ćwiczenie 7
Przyporządkuj w odpowiednie pola synonimy słowa „list” oraz określenia jego charakteru. Synonimy słowa „list” Możliwe odpowiedzi: 1. polecony, 2. epistoła, 3. greps, 4. otwarty, 5. zwykły, 6. uwierzytelniający, 7. motywacyjny, 8. przesyłka, 9. e-mail, 10. priorytetowy, 11. pocztówka, 12. wiadomość, 13. gończy, 14. polecający, 15. widokówka, 16. intencyjny, 17. kartka Charakter „listu” Możliwe odpowiedzi: 1. polecony, 2. epistoła, 3. greps, 4. otwarty, 5. zwykły, 6. uwierzytelniający, 7. motywacyjny, 8. przesyłka, 9. e-mail, 10. priorytetowy, 11. pocztówka, 12. wiadomość, 13. gończy, 14. polecający, 15. widokówka, 16. intencyjny, 17. kartka
Przyporządkuj w odpowiednie pola synonimy słowa „list” oraz określenia jego charakteru. Synonimy słowa „list” Możliwe odpowiedzi: 1. polecony, 2. epistoła, 3. greps, 4. otwarty, 5. zwykły, 6. uwierzytelniający, 7. motywacyjny, 8. przesyłka, 9. e-mail, 10. priorytetowy, 11. pocztówka, 12. wiadomość, 13. gończy, 14. polecający, 15. widokówka, 16. intencyjny, 17. kartka Charakter „listu” Możliwe odpowiedzi: 1. polecony, 2. epistoła, 3. greps, 4. otwarty, 5. zwykły, 6. uwierzytelniający, 7. motywacyjny, 8. przesyłka, 9. e-mail, 10. priorytetowy, 11. pocztówka, 12. wiadomość, 13. gończy, 14. polecający, 15. widokówka, 16. intencyjny, 17. kartka
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
ROcCSBP26iKbR
Ćwiczenie 7
Przyporządkuj do odpowiednich kategorii synonimy słowa „list” oraz związki wyrazowe ze słowem „list”. Synonimy słowa „list” Możliwe odpowiedzi: 1. wiadomość, 2. e-mail, 3. gończy, 4. polecony, 5. żelazny, 6. zwrotny, 7. gryps, 8. epistoła, 9. otwarty, 10. zwykły, 11. bez adresu, 12. priorytetowy Związki wyrazowe ze słowem „list” Możliwe odpowiedzi: 1. wiadomość, 2. e-mail, 3. gończy, 4. polecony, 5. żelazny, 6. zwrotny, 7. gryps, 8. epistoła, 9. otwarty, 10. zwykły, 11. bez adresu, 12. priorytetowy
Przyporządkuj do odpowiednich kategorii synonimy słowa „list” oraz związki wyrazowe ze słowem „list”. Synonimy słowa „list” Możliwe odpowiedzi: 1. wiadomość, 2. e-mail, 3. gończy, 4. polecony, 5. żelazny, 6. zwrotny, 7. gryps, 8. epistoła, 9. otwarty, 10. zwykły, 11. bez adresu, 12. priorytetowy Związki wyrazowe ze słowem „list” Możliwe odpowiedzi: 1. wiadomość, 2. e-mail, 3. gończy, 4. polecony, 5. żelazny, 6. zwrotny, 7. gryps, 8. epistoła, 9. otwarty, 10. zwykły, 11. bez adresu, 12. priorytetowy
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 8
Sprawdź w słowniku i zapisz, jakie znaczenia mają powyższe słowa i wyrażenia. Ułóż z nimi zdania.
R1QBK9GsCDRdf
(Uzupełnij).
Skorzystaj ze słownika języka polskiego lub słownika frazeologicznego. Postaraj się, aby twoje zdania były rozwinięte.
Przykładowe zdania:
Z trudem doczytał do końca epistołę kolegi.
W końcu nadeszła upragniona wiadomość z wynikami egzaminu.
Aresztowana osoba w stanie wojennym przekazała z więzienia niejeden gryps.
Dopiero e‑mail umożliwił szybką wymianę listów z każdego miejsca na świecie.
Aby być pewnym, że nie zostanie zatrzymany podczas podróży zagranicznej, poprosił o list żelazny.
List Macieja nie dotarł do jego cioci, ponieważ na kopercie błędnie zapisał nazwę ulicy i miasta, stąd przesyłka została określona przez pocztę jako list bez adresu.
Fotografię z wakacji włożył do białej koperty, zaadresował, przykleił znaczek i wysłał ją Alicji jako zwykły list, wrzucając go do skrzynki pocztowej nieopodal domu.
Listonosz, nie zastawszy nikogo w domu, wrzucił do skrzynki awizo, gdyż list, który miał doręczyć, był polecony.
Szybciej do adresata dotrze list priorytetowy.
Grupa naukowców wystosowała w sprawie zmian klimatu list otwarty do rządów wszystkich państw.
Zobaczył w gazecie list gończy i rozpoznał na fotografii przestępcę.
Do przesyłki z zakupami nabytymi w sklepie internetowym dołączony był list zwrotny, na wypadek gdyby klient chciał odesłać zakupiony towar.
Polecenie 3
Zapisz poniżej swoje skojarzenia ze słowem 'list', a następnie przesuń uzupełnione pola tak, aby utworzyć notatkę graficzną.
RIZdrOcmEZajY
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 3
Zapisz poniżej swoje skojarzenia ze słowem 'list'.
Rq6fu9zLH9aYZ
(Uzupełnij).
R181y9UnAOiFm
Ćwiczenie 9
Uzupełnij przysłowia podanymi poniżej wyrazami. Z tamtego świata listów nie podają, 1. wszystko się w nim zmieści, 2. jak się tam mają, 3. nie wstydzi się, 4. rumieni.
List jak tłumok: 1. wszystko się w nim zmieści, 2. jak się tam mają, 3. nie wstydzi się, 4. rumieni.
List się nie 1. wszystko się w nim zmieści, 2. jak się tam mają, 3. nie wstydzi się, 4. rumieni.
List śmielszy niż język, 1. wszystko się w nim zmieści, 2. jak się tam mają, 3. nie wstydzi się, 4. rumieni.
Uzupełnij przysłowia podanymi poniżej wyrazami. Z tamtego świata listów nie podają, 1. wszystko się w nim zmieści, 2. jak się tam mają, 3. nie wstydzi się, 4. rumieni.
List jak tłumok: 1. wszystko się w nim zmieści, 2. jak się tam mają, 3. nie wstydzi się, 4. rumieni.
List się nie 1. wszystko się w nim zmieści, 2. jak się tam mają, 3. nie wstydzi się, 4. rumieni.
List śmielszy niż język, 1. wszystko się w nim zmieści, 2. jak się tam mają, 3. nie wstydzi się, 4. rumieni.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 10
Czy pamiętasz, jak prawidłowo zaadresować kopertę? Wpisz w odpowiednie miejsca adresy nadawcy i odbiorcy. Swoją kopertę zaadresuj do Sindbada Żeglarza, zamieszkałego przy ulicy Podróżniczej 53, kod pocztowy: 90751 Bagdad, Irak. Nadawcą listu będzie Diabeł Morski, zamieszkały przy ulicy Oceanicznej 114, kod pocztowy: 64‑531 Morskie Oko, Polska. Ramki do wpisania tekstu przenieś we właściwe miejsce na kopercie.
R30UlaMz9H0DI
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Pamiętaj, że na kopercie adresy nadawcy i odbiorcy powinny być umieszczone w odpowiednich miejscach.
Na kopercie należy umieścić:
po prawej stronie adres odbiorcy – Sindbad Żeglarz, ul. Podróżnicza 53, 90751 Bagdad, Irak;
w lewym górnym rogu adres nadawcy – Diabeł Morski, ul. Oceaniczna 114, 64‑531 Morskie Oko, Polska.
Ćwiczenie 10
Wymień, jakie elementy należy umieścić na kopercie i w jakich miejscach, adresując list.
RnZ5RRcaaTvxW
(Uzupełnij).
Pamiętaj, że na kopercie adresy nadawcy i odbiorcy powinny być umieszczone w odpowiednich miejscach.
Na kopercie należy umieścić:
po prawej stronie adres odbiorcy, np. Sindbad Żeglarz, ul. Podróżnicza 53, 90751 Bagdad, Irak;
w lewym górnym rogu adres nadawcy, np. Diabeł Morski, ul. Oceaniczna 114, 64‑531 Morskie Oko, Polska.
Ciekawostka
Dawniej, gdy nie było jeszcze telefonów i internetu, pisanie listów na papierze odgrywało tak ważną rolę w komunikowaniu się ludzi, że znalazło odzwierciedlenie w sztukach pięknych. Osobę piszącą lub czytającą list często przedstawiali na swoich obrazach holenderscy malarze żyjący w XVII wieku. W ich czasach listy pisano zaostrzonym gęsim piórem maczanym w atramencie, po czym papier posypywano drobnym piaskiem, by mokry tekst się nie rozmazał.
Ćwiczenie 11
Ułóż puzzle i znajdź na obrazie Gabriëla Metsu pojemnik na piasek. Zwróć uwagę na to, że przypomina kształtem gruszkę i ma niewielki otwór, przez który wysypuje się piasek.
Powyżej umieszczono informację o tym, że dawniej papier posypywano drobnym piaskiem, by tekst się nie rozmazał. Czy znasz inne metody, stosowane kiedyś przy pisaniu lub wysyłaniu listów, których dzisiaj się już nie używa? Wymień jedną z nich.
R1Ny9BbTqJQPQ
(Uzupełnij).
Skorzystaj z dostępnych źródeł infomracji.
Przykładowa odpowiedź:
Dawniej zaklejano koperty z listami lakiem, aby osoby niepowołane nie mogły ich otworzyć, a do pisania używano ptasich piór.
Polecenie 4
Wyobraź sobie, że musisz wysłać kartkę do koleżanki lub kolegi z wakacji spędzanych z rodziną. Zapisz ją w formie znaków. Wyraź nimi poniższe słowa.
Jest bardzo słonecznie. Pływamy, biegamy, chodzimy na spacery i wycieczki. Do zobaczenia.
RXAEeoprdz3Gj
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 4
Utwórz rodzinę wyrazów do słowa 'list'.
R1P0WNx6urAaj
(Uzupełnij).
Rodzina wyrazów to grupa wyrazów posiadająca wspólne podstawowe znaczenie oraz zawierająca tę samą cząstkę słowotwórczą.
Rodzina wyrazów do słowa 'list': listonosz, listonoszka, liścik, listowy, listowa, listownie.
Polecenie 5
Napisz w imieniu Sindbada Żeglarza list, w którym odpowiesz na kuszącą propozycję Diabła Morskiego. Pamiętaj, aby w twoim liście nie zabrakło:
daty i nazwy miejscowości,
grzecznościowego zwrotu do adresata w nagłówku,
użycia wielkiej litery w bezpośrednich zwrotach do adresata,
nawiązania do wszystkich punktów listu Diabła Morskiego,
podpisu.
R11KLojAXDHOo
(Uzupełnij).
j0000008G1B5v22_000tp001
osobliwy - dziwny
j0000008G1B5v22_000tp002
snadź – widocznie
j0000008G1B5v22_000tp003
świetnieć - przestarzale: odznaczać się
j0000008G1B5v22_000tp004
Jan III Sobieski – od 1674 roku król Polski; jego dwudziestodwuletnie panowanie to okres stabilizacji Rzeczypospolitej; uchodził za wybitnego wojskowego; niezwykle popularny wśród poddanych
04
Maria Kazimiera d’Arquien [czyt. darkien] – w 1676 r. koronowana na królową Polski (faktycznie była królową już od 1674 r.); żona Jana III Sobieskiego nazywana przez niego Marysieńką; wspierała politykę mającą doprowadzić do sojuszu polsko‑francuskiego
01
epistolografia – sztuka pisania listów zgodna ze zwyczajami panującymi w danej epoce; dział piśmiennictwa opracowujący listy i ich zbiory
02
Johannes Vermeer – [czyt. johanes wermir] (1632‑1675)