Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Zapoznaj się z medium i wykonaj polecenia.

RXDwIKLHnjKr61
Medium przedstawia wirtualny spacer po Krakowie. Główne zdjęcie przedstawia miasto z lotu ptaka. W centralnym miejscu znajduje się Rynek Główny w Krakowie. Teren Starego Miasta otaczają planty obsadzone drzewami. Naokoło zaznaczone są następujące lokalizacje. Kościół Mariacki. Kamienice. Kościół pod wezwaniem świętego Wojciecha. Droga Królewska w Krakowie. Wieża ratuszowa. Sukiennice. Rynek Główny. Szachownica. Fortyfikacje obronne. Dziś wybierzemy się do Krakowa. Miasto to należy do grupy najstarszych i najważniejszych ośrodków miejskich na terenach polskich. Było to ważne centrum ekonomiczne w czasach średniowiecza i w okresie nowożytnym. Do końca XVI w. pełniło też ono rolę stolicy i siedziby królewskiej. Tutaj na Wawelu odbywały się koronacje królewskie oraz pogrzeby monarchów i członków ich rodzin. Serce miasta stanowił rynek. Pierwszym zaznaczonym miejscem jest Kościół Mariacki. W północno‑zachodnim narożniku rynku krakowskiego znajduje się kościół Mariacki. Jest to wzniesiona ok. XIV w. jednonawowa świątynia gotycka o układzie bazylikowym (czyli dwie boczne nawy są niższe). Z zewnątrz kościół zdobią dwie nierównej wielkości wieże. W XV w. w prezbiterium świątyni ustawiono Ołtarz Wita Stwosza. W XIX w. świątynia zyskała nowe polichromie autorstwa Jana Matejki oraz witraże, których autorami byli artyści młodopolscy: Stanisław Wyspiański i Jerzy Mehoffer. Obok znajduje się zdjęcie przedstawiające kościół Mariacki. Wejście posiada trzy drzwi ułożone w półokręgu. Nad nim jest kopuła. Z przodu, po obu stronach wejścia, znajdują się dwie różne wieże. Ta z lewej strony jest wyższa i posiada spiczaste wykończenia. Ta po prawej jest niższa i jest zakończona półokrągłymi kopułami. Z lewej strony znajduje się niska nawa z ukośnym dachem. Kościół posiada smukłe, wysokie okna. Drugim miejscem są kamienice. Wokół rynku wznoszą się kamienice. Wiele z nich powstało jeszcze w średniowieczu i zostało zbudowanych w stylu gotyckim. W późniejszych czasach przebudowano je w stylu renesansowym lub barokowym oraz poddano restauracji w XIX wieku. Kamienice są budowlami kilkukondygnacyjnymi, węższą stroną skierowane w stronę rynku. Wśród kamienic znajdujących się między kościołem Mariackim a ulicą Grodzką zwraca uwagę kamienica Bonerowska. Ta gotycka budowla została poddana renesansowej przebudowie, zyskując wówczas imponującą 9‑metrową attykę. Zdjęcie obok przedstawia kamienicę Bonerowską. Dolna jej część posiada duże okna obudowane z zewnątrz białymi kolumnami. Wyżej są dwa rzędy okien. Każdy rząd ma trzy okna. Ta część kamienicy jest pomarańczowa. Wyżej jest biała attyka. Jest to element elewacji. Ma kształt ścianki u góry zakończonej ozdobnym wykończeniem. Osłania dach. Trzecim miejscem jest Droga Królewska. Od murów miejskich przez Stare Miasto w stronę Zamku Królewskiego ciągnie się Droga Królewska. Nazwa pochodzi stąd, że tędy przechodziły różne procesje zmierzające na Wawel. Była to droga, którą wjeżdżali do miasta monarchowie i którą przemieszczały się procesje koronacyjne oraz kondukty pogrzebowe. Przy Drodze Królewskiej znajdują się najważniejsze zabytki krakowskie, w tym Barbakan i Brama Floriańska. Zdjęcie obok przedstawia Bramę Floriańską. Na jej środku, na dole, jest przejście prze które przechodzą piesi. Budowla wznosi się ponad otaczające budynki. Zakończona jest podpórkami podtrzymującymi szerszą część Bramy. Zbudowana jest z szarych kamieni natomiast sama górna część jest ceglasta. Od bramy w obie strony odchodzi mur. Gdzieniegdzie znajdują się małe, wąskie okna. Czwartym miejscem jest kościół pod wezwaniem świętego Wojciecha. W części południowej Rynku Głównego, w pobliżu tzw. drogi królewskiej znajduje się kościół pod wezwaniem św. Wojciecha. Pierwotnie świątynia miała kształt romański, ale w XVII w. została poddana barokizacji. Budowla ma charakter jednonawowej świątyni, nakrytej kopułą z prosto zamkniętym prezbiterium. Kościół powstał w miejscu, gdzie wg legendy kazania miał głosić św. Wojciech. Zdjęcie obok przedstawia kościół pod wezwaniem świętego Wojciecha. Wejście do niego jest bogato zdobione. Dolna część budynku na wysokości drzwi jest pokryta białym kamieniem. Bezpośrednio nad wejściem znajduje się okrągłe okno. Główna część ma kształt kwadratu i zakończona jest okrągłą kopułą. Na końcu jest wydłużona część z oknami a na szczycie jest krzyż. W prawo od głównej części odchodzi krótka nawa. Przed kościołem jest niski murek. W tle znajduje się Kościół Mariacki. Piątym miejscem są Sukiennice. W centralnej części Rynku Głównego znajdują się sukiennice, czyli kamienne kramy dla sprzedawców. Ułożone one są w dwa rzędy i oddzielone uliczką przechodzącą między nimi. W swojej pierwotnej - XIII‑wiecznej formie przetrwały one do poł. XIV w. W tym czasie ich przebudowy dokonał Kazimierz Wielki, zachowując jednak pierwotny kształt. Gotyckie sukiennice spłonęły w poł. XVI stulecia i zostały odbudowane w stylu renesansowym. W dolnej kondygnacji dodano wsparte na kolumnach loggie, a w górnej części budowlę zwieńczono attyką. Współcześnie w dolnej części sukiennic znajdują się stoiska z pamiątkami i biżuterią, a w części górnej kawiarnie i muzea. Zdjęcie obok przedstawia Sukiennice. W przedniej części posiadają łuki oparte na kolumnach. Wyżej są wąskie i wysokie okna a nad nimi bogate wykończenia w kształcie fal. Na szczycie znajdują się też różne figury. Sukiennice mają żółtawy kolor. W tle jest kościół Mariacki. Szóstym miejscem jest wieża ratuszowa. Centrum założenia był znajdujący się w południowo‑zachodniej części ratusz, który pełnił rolę siedziby władz miejskich. Należał też do najstarszych tego typu obiektów na ziemiach polskich. Powstał na przełomie XIII i XIV jako budowla gotycka. Ratusz był budowlą dwukondygnacyjną, w skład którego wchodziło wiele różnego rodzaju izb i sal. Krakowski ratusz stanowił kompleks wielu zespołów budynków o różnym przeznaczeniu. W skład niego wchodziły m.in.: wartownia, piwnica miejska, spichlerz, arsenał, Doma Notariusza, Dom Ławników. W 1820 r. na skutek złego stanu technicznego ratusz decyzją władz miejskich został wyburzony. Jedyną pozostałością krakowskiego ratusza jest istniejącą do dziś wieża ratuszowa. W obecnym kształcie powstała ona w XV w. i została wybudowana w stylu gotyckim. Jest ona budowla podpiwniczoną o trzech kondygnacjach. Na pierwszym piętrze znajduje się sala o sklepieniu krzyżowo‑żebrowych, należąca do najpiękniejszych tego typu wnętrz. Zdjęcie obok przedstawia wieżę ratuszową. W dolnej części znajdują się wystające poza obrys wieży okna z dachem. Wyżej są wąskie wysokie okna jedno nad drugim. Ściany są czerwono białe. Wyższa część wieży jest węższa. Znajduje się na niej zegar, po jednej tarczy na każdą ścianę. Najwyższa część składa się z sześciokątnych ścian oraz okien na każdej z nich. Siódmym miejscem jest Rynek Główny. Rynek Główny w Krakowie należy do największych tego typu obiektów w Europie. Zajmuje obszar 4 ha i ma regularny kształt kwadratu. Został założony w poł. XIII w. jako centrum lokowanego na prawie magdeburskim miasta. Wcześniejsze zabudowania znajdujące się na tym miejscu ucierpiały w wyniku najazdu mongolskiego, mającego miejsce kilka lat wcześniej. Od czasów średniowiecza był on miejscem, gdzie odbywały się targi i jarmarki oraz były organizowane uroczystości tak o charakterze świeckim, jak i kościelnym. Do dnia dzisiejszego rynek krakowski pozostaje centrum ruchu turystycznego i życia towarzyskiego mieszkańców. Zdjęcie obok przedstawia widok na rynek we Wrocławiu. Na pierwszym planie są dachy o stromym spadzie. Za nimi jest plac rynku z betonowymi płytami. Przed kamienicami wystawione są parasole restauracji. W tle są kolorowe kamienice oraz wieża kościoła. Ósmym miejscem jest szachownica. Od rynku odchodziło pod kątem prostym 11 ulic, z wyjątkiem drogi Królewskiej wychodzącej w południowej części. Ulice te prowadziły do bram miejskich. Układ przestrzenny przypominał szachownicę, z działkami budowlanymi dzielonymi w kształt prostokąta. Odchylenia od tej normy i nieregularny przebieg ulic czy kształt działek wynikały z wcześniejszej zabudowy. Ilustracja obok przedstawia mapę Starego Miasta w Krakowie. Czerwona obwódką zaznaczony jest obrys Rynku oraz kawałek Drogi Królewskiej. Niemal wszystkie ulice przecinają się pod kątem prostym. Dziewiątym miejscem są fortyfikacje obronne. Stare Miasto krakowskie otaczały fortyfikacje obronne. Powstały one dopiero pod koniec XIII w. i składały się z fosy, wałów ziemnych i wysokich podwójnych murów. Dziś zachowały się tylko pozostałości fortyfikacji w niektórych miejscach. Mury obronne poddano rozbiórce na pocz. XIX w., fosę zasypano, a na jej miejscu założono z czasem park miejski, zwany plantami, otaczający całe Stare Miasto. Zdjęcie obok przedstawia mury obronne z basztą. Mury są zbudowane z cegieł. Mają prostokątne zakończenia. W murach są wąskie małe okna. Baszta wbudowana w mury wznosi się powyżej murów. W górnej części ma zamurowane duże okna. Zakończona jest dachem o stromym spadzie. Przed murami rosną drzewa.
Polecenie 2

Na podstawie medium wyjaśnij, jaką rolę w Krakowie w XV w. pełnił rynek. Odpowiedź uzasadnij.

RztERnsZMU4YW
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
Polecenie 3

Kraków został lokowany na prawie magdeburskim. Wymień pięć argumentów, które o tym świadczą.

RvIrYWfqZdoKv
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).