Polecenie 1

Zapoznaj się z wirtualnym spacerem po bazylice św. Jakuba w Szczecinie i wykonaj polecenia.

R1UrjA4nIA6d31
Wirtualny spacer po bazylice świętego Jakuba w Szczecinie. Dziś oprowadzimy Was po wnętrzu bazyliki św. Jakuba w Szczecinie. Jest to drugi co do wielkości kościół w Polsce. Istniejąca od XII w. w tym miejscu świątynia została na przełomie XIV i XV w. przebudowana w stylu gotyckim. Na przykładzie bazyliki szczecińskiej omówimy kilka elementów architektury gotyckiej w Polsce. Wewnątrz bazyliki znajdują się liczne masywne kolumny podtrzymujące wysoki sufit. Na ścianach znajdują się liczne obrazy. Między kolumnami stoją drewniane ławy. W niektórych oknach Bazyliki znajdują się kolorowe witraże. W jednej wnęce otoczonej metalową barierką na ścianie znajduje się obraz Matki Bożej. W nawach bocznych znajdują się w kościołach gotyckich kaplice. Kaplice te są poświęcone poszczególnym świętym lub pełnią rolę miejsc pochówku, gdzie znajdują się nagrobki/epitafia prominentnych obywateli miasta (bogatych patrycjuszy, ewentualnie przedstawicieli warstwy szlacheckiej związanych z tym terenem). Niektóre kaplice były poświęcone miejskim bractwom, czy cechom, które też sprawowały nad nimi opiekę. Kaplice służyły przede wszystkim prywatnej modlitwie. Pod względem konstrukcyjnym powstawały one dzięki wciągnięciu przypór podtrzymujących ściany do wnętrza świątyni. Wiele z kaplic na przestrzeni dziejów wiele razy zmieniało swój wystrój, niektóre właściwie nie przypominają już gotyckich. W świątyni, po której jesteście oprowadzani znajduje się piętnaście kaplic: Kaplica Akademicka, Kaplica Matki Boskiej Częstochowskiej, Kaplica św. Judy Tadeusza, Kaplica Portowców, Kaplica św. Maksymiliana Kolbego, Kaplica św. Wojciecha, Kaplica Szewców, Kaplica Miłosierdzia Boskiego, Kaplica Kolejarzy, Kaplica Książąt Pomorskich, Kaplica Ludzi Morza, Kaplica Najświętszego Sakramentu, Kaplica Armii Krajowej oraz Chrzcielna. Tu widoczna jest Kaplica Matki Boskiej Ostrobramskiej. W kaplicy tej znajduje się kopia obrazu Matki Boskiej Ostrobramskiej, podarowana kościołowi przez papieża Jana Pawła II w czasie jego drugiej pielgrzymki do Ojczyzny w 1983 r. Budowla ma układ halowy, co oznacza, że po obu stronach nawy głównej znajdują się równej wysokości nawy boczne. Początkowo kościół szczeciński miał układ bazylikowy, czyli nawy boczne były niższe niż nawa główna. W trakcie przebudowy, jaka miała miejsce na przełomie XIV i XV w. podniesiono jednak nawy boczne. Powstały w ten sposób układ halowy był typowy dla architektury późnego gotyku. Kościół został wzniesiony z cegły, co stanowi cechę charakterystyczną gotyku w krajach nadbałtyckich., m.in. w Niemczech oraz Holandii. W innych częściach Polski do budowy kościołów jako materiał budowlany wykorzystywano kamień. Na zdjęciu znajduje się czarno‑biały plan rzutu górnego Bazyliki. Posiada ona trzy nawy i boczne korytarze. Kościoły gotyckie posiadają wysokie zakończone ostrołukiem okna. Najczęściej wypełnione one były kawałkami kolorowego szkła, wprawionymi w ołowiane ramki, stanowiącymi kontur rysunku. Ramki te osadzano między żelaznymi sztabami. Witraże występowały wyłącznie w architekturze sakralnej, ale nie były charakterystyczne tylko dla gotyku. Witraże wykonywano też w innych epokach. m.in. w okresie secesji. Motywy pojawiające się na witrażach miały charakter sakralny i nawiązywały najczęściej do losów i życia świętego, pod którego wezwaniem była świątynia. Oryginalne witraże wykonane w okresie średniowiecza nie przetrwały do czasów współczesnych. W wielu przypadkach zostały one zastąpione witrażami współczesnymi. Na zbliżeniu widać witraż wykonany przez współczesną artystkę w 1987 r. noszący tytuł Mater Misericordiae z wizerunkiem obrazu Ostrej Bramy i gotyckiego kościoła św. Anny w Wilnie. Nad obrazem znajdują się putta barokowe. Jest to jeden z niewielu elementów, który pozostał z barokowego wystroju kościoła wprowadzonego w XVII w. Do swojej pierwotnej formy gotyckiej świątynia powróciła dopiero podczas odbudowy po zniszczeniach z czasów II wojny światowej. Na zdjęciu znajduje się witraż przedstawiający grupę mężczyzn siedzących na posadzce i stojących w kamiennym pomieszczeniu. Większość z nich czyta lub zapisuje coś w księgach. Wszyscy są ubrani w grube jasne szaty i czapki, niektórzy z nich mają długie brody. W architekturze gotyckiej dominującą formą sklepienia było sklepienie krzyżowe, a później krzyżowo‑żebrowe. To pierwsze powstawało z dwóch przenikających się kolebek. W drugim zaś były wyraźnie zaznaczone ceglane łuki w miejscu przenikania się kolebek. Tego typu sklepienie pozwalało na przeniesienia ciężaru ścian nośnych na owe łuki, a przez to umożliwiało znaczne podniesienie całej budowli. Jednym z rodzajów sklepienia krzyżowo‑żebrowego było widoczne nad kaplicą Matki Boskiej Ostrobramskiej sklepienie gwiaździste. Powstawało ono w wyniku wprowadzenia dodatkowego podziału pół, a przez to otrzymywano rysunek gwiazdy. Oprócz funkcji konstrukcyjnej sklepienia te pełniły również funkcję dekoracyjną. Na zdjęciu znajduje się fragment sklepienia, który podtrzymuje kolumna. Elementy sklepienia są połączone lekko wystającymi łukami. Nawy boczne są oddzielone od nawy głównej wysokimi arkadami zakończonymi ostrymi łukami. Ostrołuki, powstające z przecięcia dwóch okręgów stanowią cechę charakterystyczną architektury gotyckiej. Dzięki wysokim arkadom do wnętrza nawy głównej wpada więcej światła z okien w nawach bocznych, a wnętrze przez to jest bardziej oświetlone. W gotyku światło utożsamiane z Chrystusem odgrywało kluczową rolę i szczególnie zwracano na nie uwagę przy konstrukcji świątyń. Na zdjęciu znajduje się wnętrze Bazyliki. Posiada ona wysokie kolumny ozdobione niebieskimi wzorami. Pomiędzy kolumnami znajdują się drewniane ławy, w których siedzą wierni. Z sufitu zwisają ogromne żyrandole. W niektórych kościołach gotyckich istniał rodzaj wąskiego przejścia na przedłużeniu naw bocznych wokół prezbiterium, zwany ambitem. Od prezbiterium ambit oddzielony był zwykle murem, ale spotykało się również w tej roli arkady. Od strony zewnętrznej natomiast ambit otoczony był wieńcem kaplic. Najczęściej występował on w dużych kościoła pielgrzymkowych i miał umożliwić szybki przepływ pielgrzymów odwiedzających relikwie świętego. Na ilustracji znajduje się rzut górny planu fragmentu bazyliki. Ma on kształt prostokąta z małymi bocznymi wnękami. Jego północna część jest zakończona półokręgiem.
Polecenie 2

Wymień najważniejsze cechy architektury gotyckiej. Wyjaśnij, czym różniła się ona od architektury romańskiej.

RrEJhMSB4zzXS
(Uzupełnij).
Polecenie 3

Gotyckim budowniczym przyświecało hasło: „Bliżej Boga”. Określ na podstawie bazyliki św. Jakuba w Szczecinie, co ono oznaczało i w jaki sposób gotycka architektura spełniała tę funkcję.

RwQTXKwY9JSPB
(Uzupełnij).