E-materiały do kształcenia zawodowego

Poznajemy sploty dziewiarskie, ich właściwości i przeznaczenie

MOD.08. Wytwarzanie, konserwacja i renowacja rękodzielniczych wyrobów włókienniczych – rękodzielnik wyrobów włókienniczych 731808, technik włókienniczych wyrobów dekoracyjnych 311931

bg‑magenta

Właściwości i przeznaczenie ręcznie wykonywanych dzianin

GRAFIKA INTERAKTYWNA

RaBPuMt3S83vW1
Grafika interaktywna zatytułowana jest Właściwości dzianiny decydujące o przydatności użytkowej. Przedstawia opisane i zilustrowane właściwości dzianiny, które decydują o jej przydatności użytkowej. Schematyczne ilustracje przedstawiają fragmenty dzianin, obrazujące ich właściwości. Są to: elastyczność i sprężystość, rozciągliwość, zwijanie się brzegów, spruwalność, wytrzymałość, kurczliwość, higroskopijność, przewiewność i pilling, czyli zmechacenia. Na ilustracji znajdują się punkty interaktywne, po kliknięciu których pojawia się ramka z tekstem oraz z tożsamym z nim nagraniem audio.
  1. Elastyczność i sprężystość dzianiny
    Elastyczność i sprężystość to parametr, który określa zdolność powrotu rozciąganej dzianiny do pierwotnych wymiarów i kształtu po ustaniu sił rozciągających. Właściwość ta jest ważna dla dzianin, z których wykonywane są stroje kąpielowe i sportowe.
  2. Rozciągliwość
    Rozciągliwość jest to zdolność dzianiny do wydłużania się w wyniku działania sił rozciągających. Dzianiny charakteryzują się większą rozciągliwością w kierunku rządków (w poprzek) niż w kierunku kolumienek (wzdłuż), z czego wynika, że większą rozciągliwość mają dzianiny rządkowe, a mniejszą dzianiny o splotach kolumienkowych.
  3. Zawijanie się brzegów dzianiny
    Brzegi dzianin wytwarzanych na ręcznych maszynach jednołożyskowych mają skłonność do zwijania się. Zjawisko to powstaje na skutek prostowania się łuków oczek dziewiarskich na brzegach dzianiny, ponieważ nitka wyginana w procesie dziania próbuje się wyprostować. Stopień zwijania się brzegów dzianiny zależy od sprężystości i ścisłości dzianiny. Ta właściwość utrudnia proces kroju i szycia dzianin.
  4. Spruwalność
    Spruwalność to niekorzystna cecha dzianiny. W przypadku gdy spadnie lub przerwie się jedno oczko dzianiny, spruciu ulegają wcześniej uformowane oczka w całej kolumience. Łatwiejszemu spruciu ulegają dzianiny o luźniejszej i pojedynczej strukturze.
  5. Wytrzymałość
    Wytrzymałość dzianiny zależy od surowca, z którego została wykonana, splotu i jego ścisłości. O przydatności użytkowej dzianiny decydują wskaźniki mechaniczne określające jej zniszczenie pod działaniem sił rozrywających i ścierających. Wysoką odporność na działanie tych sił mają dzianiny wykonane z włókien syntetycznych.
  6. Kurczliwość
    Kurczliwość jest to zmiana wymiarów dzianiny pod wpływem działania wody lub pary wodnej. Wskaźnik zmiany wymiarów po praniu może mieć wartość dodatnią lub ujemną. Jeśli wartość jest dodatnia, dzianina rozciąga się, jeśli ujemna – dzianina się kurczy. Dopuszczalne wartości tego wskaźnika wynoszą od dwóch do dwunastu procent i zależą od splotu dzianiny oraz rodzaju surowca użytego do jej produkcji. Większą tendencję do kurczenia mają wyroby wykonane z włókien naturalnych. Dzianiny wykonane z włókien syntetycznych kurczą się w mniejszym stopniu.
  7. Higroskopijność
    Higroskopijność to zdolność wchłaniania wilgoci z powietrza przez wyrób włókienniczy. Parametr ten zależy przede wszystkim od surowca, z którego wykonana jest dzianina. Włókna syntetyczne mają małą higroskopijność, a włókna naturalne dużą. Stąd wynika, że do produkcji dzianin bieliźnianych korzystniejsze jest stosowanie dzianin wykonanych z włókien naturalnych, na przykład bawełny.
  8. Przewiewność
    Przewiewność jest to zdolność przepuszczania powietrza przez jednostkę powierzchni dzianiny. Dla dzianin stosowanych na przewiewne wyroby, przepuszczalność powinna być duża, tak aby zapewnić oddychanie skóry człowieka i komfort higieniczny. Dla wyrobów chroniących człowieka przed warunkami zewnętrznymi, np. swetrów, przepuszczalność powinna być jak najmniejsza. Przepuszczalność zależy od parametrów technologicznych dzianiny.
  9. Pilling (zmechacenia)
    Pilling, zwany też zmechaceniami to zjawisko polegające na tworzeniu się na powierzchni dzianiny splątanych skupisk włókien w kształcie kuleczek. Na powstanie pillingu decydujący wpływ mają właściwości surowca oraz parametry techniczne i technologiczne nitek stosowanych do produkcji dzianiny. Ważną rolę odgrywa także struktura wyrobu i warunki jego użytkowania. Większą podatność na pilling mają nitki puszyste oraz dzianiny o małej zwartości struktury, a także wyroby, których powierzchnie podlegają procesowi tarcia. Odporność dzianiny na powstawanie zjawiska pillingu decyduje o walorach estetycznych dzianiny.
Właściwości dzianiny decydujące o przydatności użytkowej - grafika interaktywna
Źródło: Eduexpert sp.z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Powiązane ćwiczenia