Dzieło nieznanego autora przedstawia relief pod tytułem „Walka bogów z gigantami”. Na fragmencie płaskorzeźby znajduje się ośmiu żołnierzy oraz lew. Żołnierze walczą ze sobą za pomocą mieczy i włóczni. Każdy z nich ubrany jest w zbroję i hełm, a w dłoni trzyma okrągłą tarczę. Jeden z żołnierzy jest atakowany przez lwa. Zwierzę przegryza zbroję i rozszarpuje ciało mężczyzny. Tło to jasna ściana, a na ziemi widoczny jest pokonany żołnierz.
Dzieło nieznanego autora przedstawia relief pod tytułem „Walka bogów z gigantami”. Na fragmencie płaskorzeźby znajduje się ośmiu żołnierzy oraz lew. Żołnierze walczą ze sobą za pomocą mieczy i włóczni. Każdy z nich ubrany jest w zbroję i hełm, a w dłoni trzyma okrągłą tarczę. Jeden z żołnierzy jest atakowany przez lwa. Zwierzę przegryza zbroję i rozszarpuje ciało mężczyzny. Tło to jasna ściana, a na ziemi widoczny jest pokonany żołnierz.
Od greckiej polis do podbojów Aleksandra
Wielkiego
Walka bogów z gigantami. Północny fryz skarbca Syfnijczyków, 530–525 r. p.n.e., Muzeum Archeologiczne, Delfy, Grecja, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Walka bogów z gigantami. Północny fryz skarbca Syfnijczyków, Relief, Muzeum Archeologiczne, Delfy, licencja: CC BY 3.0.
Wojny Greków z Persami
W 548 r. p.n.e. Persowie podbili Azję Mniejszą. W 499 r. p.n.e. w Milecie, Efezie i innych miastach jońskich wybuchło powstanie. Jonowie zaapelowali o pomoc do wszystkich Greków, niewielkie posiłki przybyły jednak tylko z Aten i Eretrii.
R4uyI5s0lsTfw1
Oś czasu Walki Hellenów. 548 r. p.n.e. Podbicie Azji Mniejszej przez Persów. 499 - 494 r. p.n.e. Powstanie jońskie, poczatek wojen perskich. 490 r. p.n.e Bitwa pod Maratonem 481 r. p.n.e utworzenie Związku Panhelleńskiego. 480 r. p.n.e Bitwa pod Termopilami. 479 r. p.n.e Bitwa pod Platejami. 478/477 r. p.n.e 460 - 446 r. p.n.e Pierwsza wojna peloponeska.
Oś czasu: Walki Hellenów.
Źródło: Contentplus.sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Źródło konfliktu i pierwsze wyprawy przeciw Grekom
Ważne!
R1EZdudjNeJ4m
Ilustracja przedstawia stojących w szyku hoplitów. Mężczyźni są w zbrojach, mają nagolenniki, w lewych rękach tarcze, a nad głowami trzymają włócznie skierowane ostrzem w kierunku wroga.
Współczesna rekonstrukcja falangi hoplitów
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Falanga to styl wojenny w państwach Grecji pojawił się w VII w. p.n.e. To zwarty szyk bojowy. Falangę tworzyli żołnierze piechoty - hoplici, którzy ustawiali się w wzdłuż frontu w linii składającej się najczęściej z 8‑12 szeregów, jeden za drugim. Gdy w pierwszym rzędzie ginął hoplita jego miejsce natychmiast zajmował żołnierz z drugiego szeregu. Podczas starcia do walki przystępowały jedynie pierwszy i drugi szereg, a pozostałe napierały na walczących uniemożliwiając im odwrót. Kluczowy moment bitew polegał na starciu dwóch walczących na całej linii falang.
R1JiYppifMiE8
Rysunek przedstawia żołnierza - hoplitę. To mężczyzna z długą włócznią i dużą, okrągłą tarczą. Przy lewym boku , w pasie ma przymocowany niewielki miecz. Tułów osłania mu pancerz, a nogi nagolenice sięgające od stopy do kolana. Na głowie ma hełm z pióropuszem.
Hoplici uzbrojeni byli we włócznię (ok. 3 m długości), krótki miecz, tarczę, hełm, pancerz i nagolenice. Wskaż te elementy na ilustracji.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
RTIrMd6x6hrrs
Mapa przedstawiająca wojny Greków z Persami w latach 500-479 przed naszą erą. Na mapie widoczna jest południowo-wschodnia części Europy, na południowym krańcu Półwyspu Bałkańskiego (obszar obecnej Grecji, Turcji). Zaznaczone są na niej państwa Związku Panhelleńskiego: Peloponez, Focyda, okolice Salaminy i Aten, a także Chalkis, wyspy Melos, Naksos, Tenos. Wskazane są granice państwa perskiego obejmujące Macedonię, Troadę, Frygię, Myzję, Lidię, Jonię, Karię. Jak również państwa sprzyjające Persji: Tesalię, Beocję. Zaznaczone zostały także państwa neutralne: Epir, Etolia, Lokryda, Achaja, okolice Argos, wyspy Kefalenia, Zakyntos, Skyros. Ukazana jest także droga wyprawy Kserksesa. Pierwsza trasa wiodła z Sardes w Lidii, przez Troadę, Trację, Macedonię, Tesalię do Termopili (bitwa w 469 roku), następnie do Tebów, Aten i Platejów (bitwa w 479 roku). Druga trasa wiodła z Fokaji, drogą morską przez morze Egejskie, wzdłuż brzegów Troady, Tracji, Macedonii, Tesali do przylądka Artemizjon (bitwa w 480 roku) i dalej wzdłuż brzegów Eubei do Salaminy (bitwa 480 rok). Na mapie zostały zaznaczone także miejsca i daty bitw w Milecie (494 rok) i na Przylądku Mykale (479 rok).
Wojny Greków z Persami (500–479 r. p.n.e.). Wskaż miejsca, gdzie doszło do najważniejszych starć w czasie wyprawy Kserksesa. Co je łączy?
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., Stentor, licencja: CC BY-SA 3.0.
Główną przyczyną napięć między Grekami i Persami była ekspansja perska na terenie Azji Mniejszej. Persowie uzależnili od siebie greckie kolonie na zachodnim wybrzeżu. Za panowania króla perskiego Dariusza doszło do buntu Greków, zwanego powstaniem jońskim (499–494 p.n.e.). Powstańców z Azji Mniejszej wsparły swoimi statkami Ateny i Eretria, jednak powstanie nie powiodło się i zostało krwawo stłumione.
RtWVPD5uEC1IZ
Zdjęcie przedstawia relief z wizerunkiem Dariusza I, władcy perskiego, który brał udział w wojnie z Grekami. Dariusz został ukazany jako mężczyzna w podeszłym wieku, o czym może świadczyć długi zarost. Mężczyzna siedzi na tronie, na jego głowie spoczywa korona, odziany jest w długie szaty. W jednej dłoni trzyma długą laskę, w drugiej zaś puchar kształtem przypominający tulipan. Przedstawiony został z lewego profilu.
Darafsh Kaviyani (fot.), Płaskorzeźba przedstawiająca Dariusza I na tronie, ok. 500 r. p.n.e., Apadana (Sala Audiencyjna), Persepolis, Iran, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0
Źródło: Darafsh Kaviyani, Płaskorzeźba przedstawiająca Dariusza I na tronie, Relief, Apadana (Sala Audiencyjna), Persepolis, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Darius_In_Parse.JPG [dostęp 9.04.2021], licencja: CC BY-SA 3.0.
Skutkami powstania były dwie wyprawy przeciwko Grekom, podjęte na rozkaz króla Dariusza. Pierwsza była nieudana i nie dotarła do Grecji. Jednym z dowódców drugiej wyprawy w 490 r. p.n.e. był Datys. Gdy dotarł do Attyki doszło do słynnej bitwy pod Maratonem, zakończonej zdecydowanym zwycięstwem Ateńczyków. Greckimi oddziałami dowodził Miltiades. W starciu miało polec ponad sześć tysięcy Persów i zaledwie kilkuset żołnierzy greckich.
RmP4xWHh3wnte
Zdjęcie przedstawia rzeźbę głowy mężczyzny. Ma hełm, spod którego widać kręcone włosy. Ma dłuższą, kręconą brodę oraz wąsy. Jest to człowiek o ostrych rysach twarzy oraz wydatnym nosie.
Źródło: Petar Milošević, Rzymska kopia greckiego popiersia Miltiadesa, Rzeźba, Słoweńska Galeria Narodowa, Lubljana, dostępny w internecie: https://en.wikipedia.org/wiki/File:Miltiades_(Roman_replica).jpg, licencja: CC BY-SA 4.0.
Ciekawostka
O ateńskim zwycięstwie, wedle legendy, miał powiadomić mieszkańców poseł Filippides, który po tak wyczerpującym biegu spod Maratonu (ponad 42 kilometry) skonał zaraz po przekazaniu dobrej wiadomości. Pod koniec XIX wieku, gdy przywrócono tradycję organizowania igrzysk olimpijskich, włączono do nich znany dziś bieg maratoński na dystansie ponad 42 km., zbliżonym do odległości, jaka dzieliła miejsce bitwy od miasta.
R1JOqINrqgok0
Fotografia przedstawia trzech mężczyzn biegnących piaszczystą drogą ubranych w codzienne stroje (długie spodnie, koszulę lub bluzę).
Źródło: Burton Holmes, Trzej atleci przygotowujący się do maratonu, w czasie igrzysk w Atenach w 1896 r., Fotografia, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:1896_Olympic_marathon.jpg, domena publiczna.
Wyprawa Kserksesa
Wkrótce w Attyce odkryto złoża srebra. Temistokles, czołowy polityk ateński, przewidując kolejny atak Persów, przekonał współobywateli, aby przeznaczyć je na budowę floty.
RLE1hKe7wYslE
Fotografia reliefu przedstawiającego Kserksesa I i dwoje sług. Postacie ukazane są z profilu. Po prawej stronie znajduje się Kserkses, w szacie spływającej po ramionach i nakryciu głowy. Choć na reliefie widać uszkodzenia, widoczne są ręce postaci, które ma wyciągnięte do przodu. Nad nim znajduje się parasol, trzymany przez dwie postacie stojące za nim. Postacie trzymające parasol są znacznie niższe, widać ich stopy na kamiennym podwyższeniu. Tło fotografii to fragmenty starych murów oraz, z lewej strony, skaliste wzgórze. U góry widnieje niebieskie niebo, a prawej strony dzieła widać drzewa.
Jona Lendering (fot.), Relief przedstawiający Kserksesa I, pomiędzy 485–465 r. p.n.e., Pałac w Persepolis, Iran, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0
Źródło: Jona Lendering, Relief przedstawiający Kserksesa I, Relief, Pałac w Persepolis, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Relief_of_Xerxes_at_Doorway_of_his_Palace,_Persepolis,_Iran.jpg [dostęp 9.04.2021], licencja: CC BY-SA 3.0.
Pod koniec lat 80. V w. p.n.e. do Grecji dotarły wieści o wielkich przygotowaniach wojennych podjętych przez króla perskiego Kserksesa. W 480 r. p.n.e. Kserkses wyruszył na czele ogromnej armii. Aby mogła się ona przeprawić przez cieśninę Hellespont (dzisiejsza nazwa: Dardanele), dzielącą Europę i Azję, zbudowano most. Grecy postanowili stawić opór w górskim wąwozie Termopile. Ich wojskami dowodził król spartański Leonidas. Znalazł się jednak zdrajca, który przeprowadził wojska perskie na tyły Greków. Leonidas odesłał wtedy większość swej armii. Z około tysiącem żołnierzy (w tym z 300 Spartanami) stawił czoło Persom i poniósł śmierć.
RRMofJmH62YqV
Film nawiązujący do treści materiału pod tytułem Wojny Greków z Persami.
Film nawiązujący do treści materiału pod tytułem Wojny Greków z Persami.
Film nawiązujący do treści materiału pod tytułem Wojny Greków z Persami.
Bohaterska walka oddziału trzystu Spartan, dowodzonych przez Leonidasa, stanowi do dziś symbol poświęcenia w walce za ojczyznę. Liczne przedstawienia i nawiązania do bitwy pod Termopilami w europejskiej kulturze i popkulturze, czynią to wydarzenie szczególnie rozpoznawalnym.
ReeNbz1a23fyU
Ilustracja przedstawia glinianą tabliczkę z greckimi napisami.
Słynne epitafium termopilskie autorstwa Simonidesa Przechodniu, powiedz Sparcie, że leżymy tutaj posłuszni jej prawom wyryte na współczesnej płycie pamiątkowej, umieszczonej pod Termopilami. W starożytności walczącym z Persami dedykowano również napis: Z trzema setkami po dziesięć tysięcy tu niegdyś wojował, z Peloponezu gdy zszedł, czterotysięczny ów lud. O kim mówi ta sentencja?
Źródło: Napoleon Vier z holenderskiej Wikiepdii, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.
Salamina, Plateje i Mykale
Rn250mmyA7qMC
Obraz przedstawia bitwę morską. Jest to kompozycja dynamiczna, przedstawiająca wiele osób. Na pierwszym planie widać ludzi na brzegu oraz w wodzie, próbujący wydostać się na brzeg i walczących. Na dalszym planie widać mniejsze i większe łodzie.
Źródło: Wilhelm von Kaulbach, Bitwa pod Salaminą, Olej na płótnie, Maximilianeum, Monachium, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kaulbach,_Wilhelm_von_-_Die_Seeschlacht_bei_Salamis_-_1868.JPG, domena publiczna.
Punktem zwrotnym wojny była, stoczona 28 września 480 r. p.n.e., bitwa morska pod Salaminą. W wąskiej cieśninie, greckim statkom udało się odnieść zdecydowane zwycięstwo nad flotą perską. Jednym z greckich dowódców był Temistokles, który szczególnie wsławił się w tej bitwie. Po porażce król perski Kserkses opuścił Grecję, pozostawiając wojska pod wodzą Mardoniusza.
RHTxjVecFWPMG
Ilustracja przedstawia podobiznę Temistoklesa. Jest on ubrany w hełm, spod którego widać kręcone włosy. Ma dłuższą, kręconą brodę oraz wąsy.
Źródło: Evald Hansen, Ernst Wallis, Podobizna Temistoklesa, Ilustracja, dostępny w internecie: https://en.wikipedia.org/wiki/File:Illustrerad_Verldshistoria_band_I_Ill_116.png, domena publiczna.
Kolejną znaczącą porażkę odnieśli Persowie już w kolejnym roku pod Platejami, gdzie zginął sam Mardoniusz. Tym razem ponownie wsławili się Spartanie, dowodzeni przez Pauzaniasza.
Po zwycięstwie
Zwycięstwo poróżniło sprzymierzeńców. Między Spartą a Atenami wybuchły niesnaski, które doprowadziły do rozpadu ich sojuszu. W 478 r. p.n.e. Ateny stworzyły swój własny Związek Morski, którego siłą była potężna flota. Poleis stowarzyszone w Związku Morskim płaciły składki pieniężne do skarbca na wyspie Delos. Sparta utworzyła Związek Peloponeski. Dalsze dzieje Grecji upływały pod znakiem ostrej rywalizacji między Spartą a Atenami. Jednak zwycięskie walki z Persami, uważanymi przez Greków za barbarzyńców, umocniły Greków oraz dały impuls do rozwoju ich cywilizacji i kultury.
RbSOUp9idVLuw
Ilustracja interaktywna przedstawia czarne owalne naczynie z czerwonym rysunkiem prezentującym pojedynek greckiego hoplity z Persem. Zawiera dwa punkty interaktywne, pod którymi są dodatkowe informacje: 1. Perski wojownik został przedstawiony w stroju orientalnym, zdecydowanie odróżnia się od greckiego żołnierza. 2. Żołnierz grecki trzyma tarczę (hoplon) z przedstawieniem pegaza, która znajduje się w centrum malowidła. W drugim ręku trzyma miecz, na głowie ma hełm z charakterystycznym grzebieniem.
Ilustracja interaktywna przedstawia czarne owalne naczynie z czerwonym rysunkiem prezentującym pojedynek greckiego hoplity z Persem. Zawiera dwa punkty interaktywne, pod którymi są dodatkowe informacje: 1. Perski wojownik został przedstawiony w stroju orientalnym, zdecydowanie odróżnia się od greckiego żołnierza. 2. Żołnierz grecki trzyma tarczę (hoplon) z przedstawieniem pegaza, która znajduje się w centrum malowidła. W drugim ręku trzyma miecz, na głowie ma hełm z charakterystycznym grzebieniem.
Źródło: Pojedynek greckiego hoplity z Persem, Malarstwo czerwonofigurowe, Narodowe Muzeum Archeologiczne, Ateny, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Greek-Persian_duel.jpg, domena publiczna.
Polecenie 1
Zwróć uwagę na przedstawienie postaci. Czy jesteś w stanie od razu wskazać przedstawicieli obu walczących stron?
Rqum1JnGx0FeO
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 2
Wymień trzy najważniejsze różnice w przedstawieniu greckiego hoplity i wojownika perskiego.
RAgnCWUjwkchJ
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenia
R1SsjrhCxYflu
Ćwiczenie 1
Połącz imiona postaci historycznych z odpowiednimi opisami. Dariusz Możliwe odpowiedzi: 1. Wódz perski, 2. Król Persji, 3. Polityk i dowódca wojsk ateńskich, zwycięzca spod Maratonu, 4. Ateński posłaniec z bitwy pod Maratonem Miltiades Możliwe odpowiedzi: 1. Wódz perski, 2. Król Persji, 3. Polityk i dowódca wojsk ateńskich, zwycięzca spod Maratonu, 4. Ateński posłaniec z bitwy pod Maratonem Mardoniusz Możliwe odpowiedzi: 1. Wódz perski, 2. Król Persji, 3. Polityk i dowódca wojsk ateńskich, zwycięzca spod Maratonu, 4. Ateński posłaniec z bitwy pod Maratonem Filippides Możliwe odpowiedzi: 1. Wódz perski, 2. Król Persji, 3. Polityk i dowódca wojsk ateńskich, zwycięzca spod Maratonu, 4. Ateński posłaniec z bitwy pod Maratonem. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczony jest przycisk „Sprawdź”, służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania.
Połącz imiona postaci historycznych z odpowiednimi opisami. Dariusz Możliwe odpowiedzi: 1. Wódz perski, 2. Król Persji, 3. Polityk i dowódca wojsk ateńskich, zwycięzca spod Maratonu, 4. Ateński posłaniec z bitwy pod Maratonem Miltiades Możliwe odpowiedzi: 1. Wódz perski, 2. Król Persji, 3. Polityk i dowódca wojsk ateńskich, zwycięzca spod Maratonu, 4. Ateński posłaniec z bitwy pod Maratonem Mardoniusz Możliwe odpowiedzi: 1. Wódz perski, 2. Król Persji, 3. Polityk i dowódca wojsk ateńskich, zwycięzca spod Maratonu, 4. Ateński posłaniec z bitwy pod Maratonem Filippides Możliwe odpowiedzi: 1. Wódz perski, 2. Król Persji, 3. Polityk i dowódca wojsk ateńskich, zwycięzca spod Maratonu, 4. Ateński posłaniec z bitwy pod Maratonem. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczony jest przycisk „Sprawdź”, służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1KgcIsRDSJeF
Ćwiczenie 2
Wskaż, w jaki sposób zakończyła się bitwa pod Termopilami. Możliwe odpowiedzi: 1. Zwycięstwem wojsk perskich, 2. Zwycięstwem wojsk greckich. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczony jest przycisk „Sprawdź”, służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1UXgBKo6msrA
Ćwiczenie 3
Wskaż imię dowódcy bohaterskich spartiatów, którzy walczyli w sławnej bitwie pod Termopilami. Możliwe odpowiedzi: 1. Pauzaniasz, 2. Leonidas, 3. Likurg. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczony jest przycisk „Sprawdź”, służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1K0YMyc4IMuV
Ćwiczenie 4
Przyporządkuj imiona dowódców Greków do odpowiednich bitew. Bitwa pod Maratonem Możliwe odpowiedzi: 1. Miltiades, 2. Leonidas, 3. Pauzaniasz Bitwa pod Termopilami Możliwe odpowiedzi: 1. Miltiades, 2. Leonidas, 3. Pauzaniasz Bitwa pod Platejami Możliwe odpowiedzi: 1. Miltiades, 2. Leonidas, 3. Pauzaniasz. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczony jest przycisk „Sprawdź”, służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania.
Przyporządkuj imiona dowódców Greków do odpowiednich bitew. Bitwa pod Maratonem Możliwe odpowiedzi: 1. Miltiades, 2. Leonidas, 3. Pauzaniasz Bitwa pod Termopilami Możliwe odpowiedzi: 1. Miltiades, 2. Leonidas, 3. Pauzaniasz Bitwa pod Platejami Możliwe odpowiedzi: 1. Miltiades, 2. Leonidas, 3. Pauzaniasz. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczony jest przycisk „Sprawdź”, służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RXZZ247tLWij7
Ćwiczenie 5
Określ, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe. PRAWDA Możliwe odpowiedzi: 1. Bieg maratoński był dyscypliną igrzysk olimpijskich już w starożytności., 2. Wyprawa perskiego wodza Mardoniusza w 492 r. p.n.e. zakończyła się złupieniem Attyki., 3. Powstanie jońskie z lat 499-494 p.n.e. nie powiodło się i zostało stłumione przez Persów., 4. Bitwa pod Maratonem zakończyła się zwycięstwem Ateńczyków. FAŁSZ Możliwe odpowiedzi: 1. Bieg maratoński był dyscypliną igrzysk olimpijskich już w starożytności., 2. Wyprawa perskiego wodza Mardoniusza w 492 r. p.n.e. zakończyła się złupieniem Attyki., 3. Powstanie jońskie z lat 499-494 p.n.e. nie powiodło się i zostało stłumione przez Persów., 4. Bitwa pod Maratonem zakończyła się zwycięstwem Ateńczyków. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczony jest przycisk „Sprawdź”, służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania.
Określ, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe. PRAWDA Możliwe odpowiedzi: 1. Bieg maratoński był dyscypliną igrzysk olimpijskich już w starożytności., 2. Wyprawa perskiego wodza Mardoniusza w 492 r. p.n.e. zakończyła się złupieniem Attyki., 3. Powstanie jońskie z lat 499-494 p.n.e. nie powiodło się i zostało stłumione przez Persów., 4. Bitwa pod Maratonem zakończyła się zwycięstwem Ateńczyków. FAŁSZ Możliwe odpowiedzi: 1. Bieg maratoński był dyscypliną igrzysk olimpijskich już w starożytności., 2. Wyprawa perskiego wodza Mardoniusza w 492 r. p.n.e. zakończyła się złupieniem Attyki., 3. Powstanie jońskie z lat 499-494 p.n.e. nie powiodło się i zostało stłumione przez Persów., 4. Bitwa pod Maratonem zakończyła się zwycięstwem Ateńczyków. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczony jest przycisk „Sprawdź”, służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R16NAlVmsYcTJ
Ćwiczenie 6
Połącz wydarzenia z wojen grecko-perskich z opisami, które znajdują się we fragmentach „Dziejów” Herodota (tłum. S. Hammer). Włócznie przeważnie już w tym dniu mieli pogruchotane, więc mieczami dobijali Persów. I Leonidas padł w tej walce, okazawszy się najdzielniejszym mężem, a z nim i inni wybitni Spartiaci, o których to mężów imionach, jako że na to zasłużyli, dowiadywałem się; poznałem też imiona wszystkich trzystu. Padło także z Persów wielu znakomitych mężów, między innymi również dwaj synowie Dariusza, Abrokomas i Hyperantes, których urodziła Dariuszowi Fratagune, córka Artanesa. Możliwe odpowiedzi: 1. Bitwa pod Salaminą, 2. Bitwa pod Maratonem, 3. Bitwa pod Termopilami. Lecz gdy Persowie opływali Sunion, Ateńczycy, ile mieli siły w nogach, pospieszyli do miasta i przybyli tam wprzód niż barbarzyńcy (…). Barbarzyńcy, którzy ze swymi okrętami zjawili się na pełnym morzu naprzeciw Faleronu (bo to był wtedy port Ateńczyków), stali tam przez jakiś czas na kotwicy, po czym odpłynęli z powrotem do Azji. Możliwe odpowiedzi: 1. Bitwa pod Salaminą, 2. Bitwa pod Maratonem, 3. Bitwa pod Termopilami. Tak się z nim miała sprawa. Ale większość nieprzyjacielskich okrętów (…) zatopiono; jedne zniszczyli Ateńczycy, inne Egineci. Albowiem Hellenowie walczyli w porządku i szyku, a barbarzyńcy jeszcze nie dość byli uporządkowani i bynajmniej nie działali planowo; dlatego musiało się im to wydarzyć, co właśnie nastąpiło. Możliwe odpowiedzi: 1. Bitwa pod Salaminą, 2. Bitwa pod Maratonem, 3. Bitwa pod Termopilami. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczony jest przycisk „Sprawdź”, służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania.
Połącz wydarzenia z wojen grecko-perskich z opisami, które znajdują się we fragmentach „Dziejów” Herodota (tłum. S. Hammer). Włócznie przeważnie już w tym dniu mieli pogruchotane, więc mieczami dobijali Persów. I Leonidas padł w tej walce, okazawszy się najdzielniejszym mężem, a z nim i inni wybitni Spartiaci, o których to mężów imionach, jako że na to zasłużyli, dowiadywałem się; poznałem też imiona wszystkich trzystu. Padło także z Persów wielu znakomitych mężów, między innymi również dwaj synowie Dariusza, Abrokomas i Hyperantes, których urodziła Dariuszowi Fratagune, córka Artanesa. Możliwe odpowiedzi: 1. Bitwa pod Salaminą, 2. Bitwa pod Maratonem, 3. Bitwa pod Termopilami. Lecz gdy Persowie opływali Sunion, Ateńczycy, ile mieli siły w nogach, pospieszyli do miasta i przybyli tam wprzód niż barbarzyńcy (…). Barbarzyńcy, którzy ze swymi okrętami zjawili się na pełnym morzu naprzeciw Faleronu (bo to był wtedy port Ateńczyków), stali tam przez jakiś czas na kotwicy, po czym odpłynęli z powrotem do Azji. Możliwe odpowiedzi: 1. Bitwa pod Salaminą, 2. Bitwa pod Maratonem, 3. Bitwa pod Termopilami. Tak się z nim miała sprawa. Ale większość nieprzyjacielskich okrętów (…) zatopiono; jedne zniszczyli Ateńczycy, inne Egineci. Albowiem Hellenowie walczyli w porządku i szyku, a barbarzyńcy jeszcze nie dość byli uporządkowani i bynajmniej nie działali planowo; dlatego musiało się im to wydarzyć, co właśnie nastąpiło. Możliwe odpowiedzi: 1. Bitwa pod Salaminą, 2. Bitwa pod Maratonem, 3. Bitwa pod Termopilami. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczony jest przycisk „Sprawdź”, służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 3
Zapoznaj się z mapą i wykonaj ćwiczenia.
R1YrmAtmpC2DU1
Mapa przedstawiająca wojny Greków z Persami w latach 500-479 przed naszą erą. Na mapie widoczna jest południowo-wschodnia części Europy, na południowym krańcu Półwyspu Bałkańskiego (obszar obecnej Grecji, Turcji). Zaznaczone są na niej państwa Związku Panhelleńskiego: Peloponez, Focyda, okolice Salaminy i Aten, a także Chalkis, wyspy Melos, Naksos, Tenos. Wskazane są granice państwa perskiego obejmujące Macedonię, Troadę, Frygię, Myzję, Lidię, Jonię, Karię. Jak również państwa sprzyjające Persji: Tesalię, Beocję. Zaznaczone zostały także państwa neutralne: Epir, Etolia, Lokryda, Achaja, okolice Argos, wyspy Kefalenia, Zakyntos, Skyros. Ukazana jest także droga wyprawy Kserksesa. Pierwsza trasa wiodła z Sardes w Lidii, przez Troadę, Trację, Macedonię, Tesalię do Termopili (bitwa w 469 roku), następnie do Tebów, Aten i Platejów (bitwa w 479 roku). Druga trasa wiodła z Fokaji, drogą morską przez morze Egejskie, wzdłuż brzegów Troady, Tracji, Macedonii, Tesali do przylądka Artemizjon (bitwa w 480 roku) i dalej wzdłuż brzegów Eubei do Salaminy (bitwa 480 rok). Na mapie zostały zaznaczone także miejsca i daty bitw w Milecie (494 rok) i na Przylądku Mykale (479 rok).
Wojny Greków z Persami (500–479 r. p.n.e.).
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., Stentor, licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 7
Wymień państwa, które podjęły walkę z Persami, i te, które sprzymierzyły się z najeźdźcą.
RzoHTq6yqAs7E
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
Dokładnie zapoznaj się legendą mapy i przyjrzyj się, jakich kolorów użyto do oznaczenia poszczególnych państw.
Walkę z Persami podjęły Sparta i Ateny oraz inne państwa należące do Związku Panhelleńskiego. Państwa, które sprzymierzyły się z Persją, to m.in. Tesalia i Beocja.
Słownik
Bieg maratoński
Bieg maratoński
Dyscyplina olimpijska, inspirowana legendarnym biegiem posła spod Maratonu, została włączona do pierwszych nowożytnych igrzysk olimpijskich w 1896 roku.
Dariusz I
Dariusz I
Władca imperium Achemenidów, panował w latach 522–486 p.n.e.
Filippides
Filippides
Poseł ateński, według Herodota miał zostać wysłany do Sparty z prośbą o pomoc przed bitwą pod Maratonem. Legendy przypisują mu słynny bieg z Maratonu do Aten i powiadomienie mieszkańców o zwycięstwie.
Kserkses
Kserkses
Król perski, syn Dariusza I, dowódca wyprawy przeciw Grekom z roku 480 p.n.e.
Leonidas
Leonidas
Król Sparty i dowódca oddziału trzystu Spartan. Wraz z żołnierzami zasłynął bohaterską walką pod Termopilami, gdzie zginął.
Miltiades
Miltiades
Wybitny polityk i dowódca ateński, zasłynął jako dowódca w bitwie pod Maratonem.
Pauzaniasz
Pauzaniasz
Wódz spartański i bratanek Leonidasa, zasłynął jako dowódca w bitwie pod Platejami. W późniejszym czasie oskarżony przez Greków o zdradę, kolaborowanie z Persami i przygotowywanie buntu.
Persowie
Persowie
lud stanowiący trzon mieszkańców współczesnego Iranu oraz zamieszkujący w niewielkiej liczbie Afganistan, Irak, Arabię Saudyjską i Bahrajn
polis
polis
(l. mn. poleis) w starożytnej Grecji: miasto‑państwo, w którym wszelkie istotne decyzje były podejmowane przez zgromadzenie ludowe
Powstanie jońskie
Powstanie jońskie
Bunt kolonii greckich na wybrzeżu Azji Mniejszej przeciwko dominacji perskiej w latach 499–494 p.n.e. Powstanie zostało krwawo stłumione na rozkaz króla perskiego Dariusza I.
Temistokles
Temistokles
Ateński polityk i dowódca wojskowy, zasłynął jako jeden z dowódców podczas bitwy morskiej pod Salaminą.
Związek Morski
Związek Morski
Sojusz greckich miast‑państw powstały około 478 r. p.n.e w celu obrony greckich kolonii na Morzu Egejskim przed Persami. Powstał pod koniec wojen perskich, przywódcami sojuszu byli Ateńczycy.
Związek Peloponeski
Związek Peloponeski
w staroż. Grecji sojusz zbrojny obejmujący większość państw Peloponezu pod hegemonią Sparty, ukształtowany ostatecznie w 2. poł. VI w. p.n.e.
