W połowie XIII w. Mongołowie podbili Ruś Kijowską, zadając jej cios jako politycznemu centrum ziem ruskich. W następnym stuleciu ich zachodnia część została opanowana przez Polskę i Litwę. W pierwszej połowie XIV w. metropolici kijowscy przenieśli się do Moskwy, a książęta moskiewscy uzyskali status zwierzchników Rusi i pośredników w jej kontaktach z Tatarami. Gdy w 1380 r. wojska tatarskie poniosły klęskę w starciu z moskiewskimi na Kulikowym Polu, porażka Tatarów zapoczątkowała proces uniezależniania się Rusi od Złotej Ordy. Jednoczenie ziem ruskich pod egidą Moskwy trwało niemal 150 lat. W 1523 r. Wasyl III przyłączył ostatnie księstwo udzielne - Nowogród Siewierski. Historycy uważają tę datę za początek dziejów Rosji.