Rozległe posiadłości Habsburgów austriackich zapewniały im dominującą pozycję wśród książąt niemieckich i stanowiły oparcie dla Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego. Jednak przełom XVI i XVII w. nie był korzystny dla rodu panującego. Za rządów cierpiącego na chorobę umysłową Rudolfa II (1578–1612) oraz jego brata i następcy Macieja (1612–1619) dynastia podupadła. Po śmierci bezdzietnego Macieja, na mocy tajnego porozumienia rodzinnego, cesarzem został arcyksiążę Ferdynand, który był fanatycznym katolikiem, rzecznikiem kontrreformacji i zwolennikiem przywrócenia cesarstwu realnego znaczenia. Jego wybór jeszcze za życia poprzednika na tron czeski w 1617 r., węgierski w 1618 r., a następnie cesarski w 1619 r. (po śmierci cesarza Macieja) zaostrzył sytuację wewnętrzną w Rzeszy Niemieckiej.