Czym jest życie? Jaka jest rola człowieka we wszechświecie? I przede wszystkim: czy człowiek może dotrzeć do tajemnicy istnienia? Te pytania zadaje sobie podmiot liryczny w sonetach Adama Asnyka składających się na filozoficzno‑refleksyjny cykl Nad głębiami. Czy znajduje na nie odpowiedź?

Jedno jest pewne: Asnyk, będąc poetą wychowanym w pozytywistycznym kulcie racjonalności i praktyczności, zrozumiał, że człowiek wcale nie jest istotą, która całkowicie włada rzeczywistością, w pełni zna swój los, czy nawet rozumie samego siebie. W tytułowych głębinach duszy kryją się bowiem różne siły targające duszą i wolą ludzką. Można je nazwać podświadomością albo sumieniem, widzieć w nich rękę Boga lub dzieło ślepego przypadku. Powstaje jednak problem: czy człowiek postawiony w obliczu tajemnicy świata oraz własnej osoby może odnaleźć harmonię i pokój.