Podczas konferencji przywódców koalicji antyhitlerowskiej w Jałcie w 1945 r. zapadły decyzje o przeprowadzeniu w Polsce wolnych wyborów. Szczegółowe ustalenia miały zależeć od wyników porozumienia polskich sił politycznych. Gdy w czerwcu 1945 r. powstał Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, komuniści mogli triumfować, bowiem został on przez nich zdominowany, mimo protestów rządu londyńskiego. Powstałe w ten sposób władze nie zdołały zyskać zaufania społecznego. W dodatku Polska Partia Komunistyczna dążyła do stworzenia bloku wyborczego legalnie działających w Polsce partii – chodziło o to, aby zamiast w pełni demokratycznych wyborów niejako odgórnie podzielić mandaty między Polską Partię Komunistyczną (PPR), Polską Partię Socjalistyczną (PPS), Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL), Stronnictwo Ludowe (SL), Stronnictwo Demokratyczne (SD) i Stronnictwo Pracy (SP). Na to absolutnie nie zgadzało się PSL i kierujący nim Stanisław Mikołajczyk, obawiając się marginalizacji i odsunięcia ludowców od władzy. W efekcie w Polsce utworzyły się dwa przeciwstawne obozy polityczne: komunistyczny, określający siebie jako tzw. blok demokratyczny (w którego skład weszły PPR, PPS, SL i SD) oraz polityczna opozycja PSL i SP.

Komuniści starali się więc jak najbardziej opóźnić wybory parlamentarne, tak aby do czasu ich przeprowadzenia maksymalnie rozbudować aparat represji, stłumić wszelką opozycję i całkowicie kontrolować państwo. Sprawdzianem miało być referendum.