Aleksander Sołżenicyn, rosyjski pisarz i laureat literackiej nagrody Nobla, stworzył trzytomowe dzieło pt.: Archipelag Gułag, w którym dał świadectwo działalności zbrodniczego systemu komunistycznego w Związku Radzieckim. Opisał, w jaki sposób działa system obozów, którego celem nie jest resocjalizacja więźniów, a wykorzystanie ich jako taniej siły roboczej. To dzieło, choć ocenzurowane w Związku Radzieckim i krajach komunistycznych, przyczyniło się do upowszechnienia wiedzy na temat tego, co działo się z jednostką w systemie totalitarnym. Podobnie było z innymi dziełami na ten temat, również na gruncie polskim, takimi jak Inny świat Gustawa Herlinga‑Grudzińskiego, które dało świadectwo nie tylko okrucieństwu tego systemu, ale przede wszystkim przemożnej samotności człowieka.