Nieustanne wojny między cesarstwem bizantyńskim a Persami osłabiły obydwa państwa. Skorzystała na tym trzecia siła – Arabowie, którzy w ciągu kilkudziesięciu lat wstrząsnęli podstawami całego świata śródziemnomorskiego. Kolebką plemion arabskich, należących do semickiej grupy językowej, były rozległe i przeważnie pustynne obszary Półwyspu Arabskiego. Arabowie, którzy do pierwszej połowy VII w. byli pozbawieni politycznej jedności, zajmowali się przede wszystkim hodowlą i handlem. Dzięki owocnej wymianie handlowej rozkwitły dwa najważniejsze ośrodki miejskie Półwyspu Arabskiego – Mekka i Jatrib. Pierwszy z nich był również centrum kultu religijnego, gdzie Arabowie oddawali cześć Czarnemu Kamieniowi, wmurowanemu w ścianę świątyni zwanej Kaaba.