Podział kraju, do którego doszło na mocy tzw. testamentu Bolesława Krzywoustego, z czasem przyczynił się do ogromnego rozdrobnienia terenów dawnej monarchii. Przekonanie o istnieniu jednej wspólnej Polski było w XII–XIII w. wciąż żywe wśród elit piastowskich, niemniej idea zjednoczenia państwa pod piastowskim berłem była bardzo daleka od realizacji. Pierwsze takie ślady związane są z XIII‑wiecznym kultem krakowskiego biskupa św. Stanisława. Tak jak w cudowny sposób zrosło się jego ciało, tak Polska miała się ponownie scalić. Po pierwszych próbach zjednoczenia podjętych m.in. przez księcia śląskiego Henryka IV Probusa i księcia wielkopolskiego Przemysła II udało się to ostatecznie Władysławowi Łokietkowi.