Opowieść Jarosława Haška o Szwejku to jedna z najzabawniejszych historii literackich wszech czasów. Jej śmieszność podszyta jest jednak goryczą. To bowiem także opowieść o wszechpotężnym państwie autorytarnym, bezsensownej wojnie, losach ludzi zniszczonych przez wojskową machinę. Wymowa tej powieści ma wyraźny antywojenny i pacyfistyczny charakter. Utwór jest pełen głębokiego sarkazmu wobec austro‑węgierskiego imperium, kultury militarystycznej i wojskowej tradycji. Wykpiwa wojsko i wojskowych, ośmiesza ich etos, obyczaje, ceremonie. Drwi z wojennej chwały i bohaterskich wzorców, ukazując wojnę jako absurd, którego ofiarą padają zwyczajni ludzie. Zdecydowanie występuje także przeciw ideologii monarchistycznej, będącej trzonem propagandy każdego państwa autorytarnego.