Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R149SjgcOSQgp
Ilustracja przedstawia dwie kobiety stojące obok rzeźby wyobrażającej niemowlę. Jest to młoda kobieta o owalnej twarzy. Ukazuje twarz w całości. Ma cienkie brwi, okrągłe oczy, prosty nos i duże usta. Ma długie, lekko falujące włosy. Jej głowę zdobi wieniec ze świeżych liści. Jest ubrana w powiewną szatę. W dłoniach trzyma lutnię. O cokół rzeźby opiera się młoda kobieta. Postać ukazuje prawy profil. Ma ciemne brwi, lekko opuszczone oczy, niewielki nos i usta. Jej głowę zdobi wieniec. Ma krótkie, układające się włosy. Ubrana jest w togę. Jej prawe ramię i piersi są odsłonięte. W prawej dłoni trzyma rysik, a w lewej tabliczkę z rysunkiem wyobrażającym skrzydlatą postać. W tle zamglony pejzaż.

Poezja a sztuki piękne. Typy relacji między słowem a obrazem

Ludwig Mayer, Alegoria muzyki i malarstwa, 1873
Źródło: Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu, dostępny w internecie: Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 4.0.

Humanista to człowiek wrażliwy na docierające do niego różnorodne sygnały, niekiedy agresywnie go atakujące, w innych sytuacjach – wręcz pożądane. Wynika to z samej nazwy „humanizm”, która zakłada fascynację człowieczeństwem w zetknięciu z najrozmaitszymi światopoglądami oraz postawami wobec świata. Otaczająca nas rzeczywistość w każdej chwili przekazuje nam informacje, z których korzystamy albo które ignorujemy.

Najczęstszymi formami przekazu są słowa (w tym także te zapisane) oraz obrazy. Codziennie bierzemy do ręki teksty, które staramy się zrozumieć, a równocześnie mierzymy się z obrazowymi wizjami, które próbujemy rozpoznać i odczytać jako komunikat. Współistnienie oraz oddziaływanie na siebie słów i obrazów to procesy znane od starożytności: już wówczas były dostrzegane, próbowano je wyjaśniać i systematyzować. Antyczna myśl estetyczna nadała im nazwę ut pictura poesis, którą następne pokolenia rozwijały za pomocą haseł: poezja jako malowanie słowem, malarstwo jako wizualna poezja albo literatura jako rzeźbienie rymami.

Twoje cele
  • Poznasz zarys historycznego rozwoju toposu ut pictura poesis.

  • Określisz, na czym polega różnica między relacjami bezpośrednimi i niebezpośrednimi mogącymi zachodzić między słowem a obrazem.

  • Omówisz wybrane przykłady zależności słowno‑obrazowych.

  • Wymienisz cechy ekfrazy w wierszu młodopolskim.