Włączenie południowych ziem Wielkiego Księstwa do Korony w 1569 r. zintensyfikowało kolonizację tych słabo dotychczas zaludnionych terenów. Po części była to samodzielna kolonizacja chłopów, zwłaszcza z sąsiednich województw ruskiego i podolskiego, po części zaś osadnictwo zorganizowane z inicjatywy magnaterii kresowej, która w swoich majątkach oferowała 20- lub nawet 40‑letnie zwolnienia od danin. Ponieważ jednak ziemiom tym stale zagrażały najazdy tatarskie, osiedlali się tam ludzie energiczni, gotowi podjąć ryzyko, często będący na bakier z prawem i normami społecznymi. Fala kolonizacyjna nie dotarła na Dzikie Pola, nazywane też Zaporożem lub Niżem – tereny rozlewisk dolnego Dniepru, leżące niemal u wrót Chanatu Krymskiego.