Tak pisze Adam Mickiewicz w balladzie Świteź, której akcja rozgrywa się nad jeziorem położonym niedaleko Nowogródka. W Balladach i romansach (1822) litewskie jeziora nie są tylko tłem rozgrywających się wydarzeń czy elementem krajobrazu, który kusił swoją malowniczością. „Wabią te wody obietnicą miłości, ale i straszą grozą śmierci. Święte są – wszakże kryją w swych toniach odwieczną wierność ojczyźnie i pamięć najwyższego dla niej oddania [...] – lecz i brzemienne okropnością, niezbadane, niedocieczone, zwodnicze”*Bachórz*.