Czy nasza świadomość jest uwarunkowana historycznie? Czy nasze wartości i przekonania zależą o czasów, w jakich żyjemy? A jeśli tak, jaki mają sens wszelkie teorie filozoficzne, szukające prawdy uniwersalnej, w oderwaniu od realiów epoki? Niemiecki filozof i teoretyk kultury Wilhelm Dilthey kwestionował opisywany przez Hegla odwieczny sens dziejów. Uważał, że system Hegla także był wypadkową sposobu myślenia jego czasów. Dilthey wolał mówić o zadaniach, jakie ludzkość stawia sobie w danym momencie. Rozmyślając nad problemem braku zgodności między filozofami, sformułował teorię światopoglądów i wyróżnił ich typy. Zauważył, że każda epoka charakteryzuje się dominacją określonego typu przekonań.