Najczęściej, jeśli chcemy przekonać kogoś do swojego stanowiska lub uzasadnić określone twierdzenie, formułujemy wypowiedź argumentacyjną. Udowodnienie tezy lub hipotezy wymaga przywołania funkcjonalnych argumentów, odwołujących się do faktów i logiki, a często także do emocji odbiorcy i jego systemu wartości. Wypowiedź argumentacyjna ma wiele gatunków. Najbardziej wyszukany to esej, najczęściej rozpoznawany w szkole i łatwy do opanowania – rozprawka.