Portret młodopolskiego artysty w poezji Kazimierza Przerwy‑Tetmajera
Młodopolscy artyści nie byli ulubieńcami tłumów. Cenieni przez nielicznych, często zamknięci we własnym gronie, pochłonięci sztuką, odcinali się od spraw społecznych. Ich status materialny stał wiecznie pod znakiem zapytania, a niekonwencjonalny tryb życia ściągał zjadliwą krytykę. Los ludzi szczególnie wrażliwych trafnie zobrazował w swoich wierszach Kazimierz Przerwa‑Tetmajer, samemu doświadczając zmiennej doli poety – raz idola i „kapłana Sztuki”, kiedy indziej – pariasa.
Choć los artysty bywał zmienny, młodopolski artysta zawsze wyróżniał się z tłumu filistrów. Oto opis jego ubioru:
W pelerynie, w surducie i w chitonie. Strój artysty na przełomie dwudziestego stuleciaJak wiadomo, uniform każdego szanującego się członka młodopolskiej cyganerii składał się z czarnej peleryny, niekiedy podszytej czerwoną podszewką. (...)
Ważnym szczegółem stroju była kokarda fontaź zawiązana niedbale pod miękkim kołnierzykiem koszuli oraz urozmaicone nakrycie głowy: miękkie, czarne z dużym rondem kapelusze, aksamitne berety (...) podkreślały ideowo‑obyczajową więź twórców Młodej Polski z romantyzmem. (...)
Podniesiony kołnierz płaszcza lub marynarki, kapelusz głęboko nasunięty na czoło lub zsunięty na tył głowy, z wywiniętym rondem, rozchełstana koszula czy świadoma niedbałość w noszeniu ubioru, często jego jaskrawe barwy — wszystko to czyniło z normalnego ubrania znak przynależności do świata artystycznego.
Źródło: Grażyna Bobilewicz, W pelerynie, w surducie i w chitonie. Strój artysty na przełomie dwudziestego stulecia, Gdańsk 1998, s. 84–96.
Rozpoznasz typowe cechy młodopolskiego artysty na podstawie wierszy Kazimierza Przerwy‑Tetmajera.
Zinterpretujesz postawy artystów przełomu wieków.
Zestawisz ze sobą pozytywistyczne i młodopolskie wizje roli artysty.
Zdefiniujesz, czym była religia sztuki wyznawana przez część artystów przełomu wieków.