Mieszko II objął schedę po Bolesławie Chrobrym z pominięciem praw swoich przyrodnich braci, pozostałych synów zmarłego króla: starszego Bezpryma i młodszego Ottona. Nowy monarcha słynął z wykształcenia, znał łacinę, grekę i język niemiecki. Ponieważ Bolesław Chrobry prowadził wojny ze wszystkimi niemal sąsiadami, dlatego też trwające konflikty z cesarstwem, Czechami, Rusią i Węgrami sprawiły, że królowi Mieszkowi II przyszło rządzić w wyjątkowo niekorzystnych okolicznościach. Starał się kontynuować ojcowską politykę ekspansji, utrzymywał więc kontakty z opozycją niemiecką, szachując króla Konrada II. Władca I Rzeszy Niemieckiej szybko uporał się jednak z kłopotami wewnętrznymi i w 1027 r. koronował się na cesarza rzymskiego. Początkowe sukcesy Mieszka II przerwał atak sąsiadów, w kraju zapanował kryzys polityczny, doszło do upadku władzy królewskiej i wewnętrznych wystąpień, także wobec Kościoła.