Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego w XIII w. nękane było kryzysem politycznym. Początkowo nic nie wskazywało, że nadejdą kłopoty. Panująca w Niemczech dynastia Hohenstaufów zdobyła tron Królestwa Sycylii, obejmującego także południową część Półwyspu Apenińskiego. Osiągnęła tym samym największą potęgę od czasów cesarza Ottona III, panującego na przełomie X i XI wieku.

Gdy w 1197 r. umarł cesarz Henryk VI, nie pozostawiając dorosłego męskiego potomka, a jedynie trzyletniego syna, w Niemczech wybuchła wojna domowa i rozpoczęły się czasy chaosu. Po odzyskaniu władzy przez dynastię Hohenstaufów na tronie cesarskim zasiadł niezwykle inteligentny Fryderyk II, ale przywiązywał on znacznie większą wagę do spraw włoskich czy związanych z Królestwem Jerozolimskim niż do sytuacji w Niemczech. Tymczasem z powodu praktycznie stałej nieobecności cesarza w Rzeszy tamtejsi książęta przejęli niemal pełnię władzy i doszło do wielkiego bezkrólewia.