Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Rc1dOc4aO0vhi
Ilustracja przedstawia dużą grupę ludzi na Syberii. Panuje tam zima. Ludzie leżą na śniegu, próbują się ogrzać, są poskuwani łańcuchami. Nad nimi stoją mężczyźni z bronią, pilnujący ich. Na horyzoncie nie widać niczego innego oprócz bezkresnych pól pokrytych śniegiem.

Na niechcianej ziemi. Polacy na Syberii

Pożegnanie Europy.
Źródło: Aleksander Sochaczewski, 1890–1894, olej na płótnie, Wikimedia Commons, domena publiczna.

W małej wsi Rieszoty na dalekim Uralu, przez którą od 1916 r. przejeżdżał pociąg kolei transsyberyjskiej z Moskwy do Władywostoku, znajdował się kamienny obelisk z dwoma kierunkowskazami. Jeden z nich z napisem „Europa” skierowany był na zachód, drugi z napisem „Azja” – na wschód. Ten obelisk przez dziesięciolecia mijały tysiące Polaków, którzy stąd wyruszali w głąb Syberii, ku dalekim kopalniom Jakucji, Sachalinu, na katorgę lub przymusowe osiedlenie. Nazywali go obeliskiem łez, dla nich bowiem oznaczał koniec znanego im świata, zerwanie ze wszystkim, do czego byli przywiązani, i stawienie czoła nowym, prawdopodobnie najtrudniejszym w ich życiu wyzwaniom. Pożegnanie z Europą przed wyruszeniem w dalszą ciężką drogę ku położonej na wschód krainie przedstawił na swoim obrazie Aleksander Sochaczewski. Z autopsji wiedział, co czuje zesłaniec ruszający w stronę Syberii. Skazany po klęsce powstania styczniowego na zesłanie, 20 lat spędził na Syberii, z czego połowę na katordze.

R14lvohuW7xMA1
Linia chronologiczna przedstawia najważniejsze wydarzenia z historii Polski i świata. Są to kolejno: 1768‑1772 – konfederacja barska; 1772 – pierwszy rozbiór Polski; 1791 – uchwalenie Konstytucji 3 maja; 1793 – drugi rozbiór Polski; 1794 – powstanie kościuszkowskie w Rzeczpospolitej; 1795 – trzeci rozbiór Polski; 1830 – powstanie listopadowe; 1848 – wiosna Ludów; 1863 – powstanie styczniowe.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Twoje cele
  • Wyjaśnisz, dlaczego obelisk znajdujący się w małej uralskiej wsi z jednym drogowskazem skierowanym na zachód i drugim na wschód nazywany był przez zesłańców obeliskiem łez.

  • Wskażesz, jaki wkład Polacy wnieśli w rozwój kulturalny i zagospodarowanie Syberii.

  • Uzasadnisz stwierdzenie, że nie dla wszystkich Syberia była „nieludzką ziemią”.