W polskiej pamięci zbiorowej prawda o zniewolonych chłopach wciąż jest wypychana na jej obrzeża, podobnie jak wiedza o procesie uwłaszczenia w XIX w. Tymczasem – choć zniesiono zależność osobistą chłopskich poddanych od ich panów – utrzymujący się do połowy stulecia brak chłopskiej własności ziemi był także rodzajem niewoli. Słowem, trudno o wiedzę ważniejszą niż ta o stawaniu się przez chłopów właścicielami gospodarstw, producentami rolnymi i wreszcie samodzielnymi obywatelami. Większość polskiego społeczeństwa jest przecież potomkami ludności wiejskiej.

Istnieje jeszcze jeden ważny powód, by wiedzieć więcej na temat uwłaszczenia. Przez dziesięciolecia polski chłop żył w przekonaniu, że całą posiadaną ziemię zawdzięcza łasce cesarzy i obcym narodowo urzędnikom. Czy tak było w istocie?

Indeks dolny Bośmy są tylko z klęczek znani...; żródło: Tadeusz Nowak, Wiersz Mojego rodu gość, w: I co na niebie, i co na ziemi, dostępny online: biblioteka.kijowski.pl Indeks dolny koniec_{Bośmy są tylko z klęczek znani...; żródło: Tadeusz Nowak, Wiersz Mojego rodu gość, w: I co na niebie, i co na ziemi, dostępny online: biblioteka.kijowski.pl}