RpIw2Wft9ALyz
Na zdjęciu znajduje się lampart plamisty. To średniej wielkości kot, który posiada okrągłe uszy osadzone na głowie o krótkim pysku. Jego sierść jest kremowo‑żółta. Na grzbiecie i bokach znajdują się charakterystyczne ciemne cętki. Zwierzę posiada na pysku długie, białe wibrysy.

Cefalizacja i jej znaczenie ewolucyjne

Kręgowce, takie jak lampart plamisty (Panthera pardus), są zwierzętami o wysokim stopniu cefalizacji. Mają wyraźnie wyodrębnioną głowę, w obrębie której znajdują się narządy zmysłów: oczy, nos, uszy i język. Lamparty należące do rzędu drapieżnych (Carnivora) mają także wibrysy, czyli długie, sztywne dotykowe włosy czuciowe, osadzone na wardze górnej i dolnej oraz na podbródku.
Źródło: designerpoint, Pixabay, domena publiczna.

Cefalizacja jest procesem ewolucyjnym, który prowadzi do rozrastania się przedniej części ciała zwierzęcia i wyodrębniania odcinka głowowego. Odcinek ten, dzięki obecności otworu gębowego, narządów zmysłów i zwojów mózgowych lub mózgowia, specjalizuje się w pobieraniu pokarmu, odbiorze bodźców ze środowiska zewnętrznego i reakcji na nie.

Zwieńczeniem cefalizacji jest encefalizacja, czyli ewolucyjny proces powstawania mózgowia. Polega on na koncentracji neuronów w biegunie głowowym i przejmowaniu kontroli przez komórki nerwowe z tej części ciała nad pozostałymi elementami układu nerwowego.

Z niniejszego e‑materiału dowiesz się, jakie są zalety cefalizacji oraz jakie jest jej znaczenie ewolucyjne.

Twoje cele
  • Wyjaśnisz, czym jest cefalizacja i encefalizacja.

  • Opiszesz przebieg cefalizacji u bezkręgowców i kręgowców.

  • Przedstawisz tendencje zmian w budowie mózgu kręgowców.

  • Wskażesz skutki cefalizacji u zwierząt.