Historia starożytnego Rzymu nierozerwalnie związana jest z legendą o cudownie ocalonych przez wilczycę braciach – Remusie i Romulusie. Początkowo obszar, na którym powstało Wieczne Miasto, był jednym z wielu ośrodków plemienia Latynów. Zasiedlili oni te tereny niedługo po przybyciu na Półwysep Apeniński. Panowanie Romulusa – „pierwszego Rzymianina” otwiera w dziejach Rzymu epokę królewską. Miał on założyć i zaludnić miasto, stać się jego pierwszym przywódcą oraz położyć podwaliny pod przyszłą wielkość rzymskiej republiki, tworząc najważniejszą instytucję państwa: radę starszych zwaną senatem.

Już starożytni historycy starali się ustalić datę założenia miasta, najczęściej przyjmując 753 rok p.n.e. Przypuszczenia te potwierdziły wykopaliska archeologiczne, dzięki którym odkryto pozostałości murów obronnych z VIII wieku p.n.e. Początkowo Rzym był niewielką osadą, która dzięki dobremu położeniu, zasobom naturalnym (sól, zboże, rudy metali) oraz licznym podbojom stała się najpotężniejszym ośrodkiem na półwyspie.