R14BCWQexD1Fv
Zdjęcie przedstawia różnorodne gatunki chrząszczy.

Mutacje – kryteria podziału i rodzaje

Różnorodność gatunkowa wśród chrząszczy (Coleoptera). Mutacje genetyczne są jedną z przyczyn zmienności u wszystkich organizmów.
Źródło: University of Texas, Flickr, domena publiczna.

Dziecko zostaje poczęte, kiedy komórka jajowa matki połączy się z plemnikiem ojca. Zapłodnienie prowadzi do powstania zygoty zawierającej 46 chromosomów – połowa z nich pochodzi od matki, a druga połowa od ojca. Chromosomy zawierają liniowo ułożone odcinki zwane genami, które ulegają transkrypcji. Informacja zawarta w genach determinuje powstanie określonego białka lub RNA, a co za tym idzie – warunkuje cechy budowy organizmu, np. kolor oczu, strukturę włosów, wzrost, ale także wszystkie drobniejsze szczegóły ludzkiej fizjonomii, jak np. dołeczki w policzkach. Oprócz tego w genach zapisane są informacje dotyczące funkcjonowania całego organizmu: syntezy odpowiednich białek, podziałów komórkowych, wzrostu i rozwoju każdej komórki czy predyspozycji do rozwoju chorób. Zdarza się jednak, że informacja genetyczna zostaje zmieniona, co niesie ze sobą różne skutki dla organizmu. Trwałe zmiany w informacji genetycznej danego organizmu, polegające na zmianie ilości lub struktury materiału genetycznego, nazywa się mutacjami.

Twoje cele
  • Wymienisz kryteria podziału mutacji.

  • Odróżnisz mutacje somatyczne i generatywne, samoistne i indukowane, genowe i chromosomowe.

  • Scharakteryzujesz poszczególne rodzaje mutacji z uwzględnieniem kryterium podziału.

  • Opiszesz skutki mutacji, odnosząc się do zdolności adaptacyjnych organizmu.