Mijały już dwa wieki, odkąd Polska przyjęła chrzest, i dwa wieki, odkąd weszła w krąg kultury łacińskiej. W dalszym ciągu pozostawała jednak na Zachodzie krajem bliżej nieznanym, postrzeganym jako dalekie peryferie Europy. Przełomowe w pokonywaniu dystansu dzielącego państwo piastowskie od innych monarchii zachodnich stało się stulecie XIII. Zacieśniające się kontakty z resztą kontynentu, przyjmowanie napływających stamtąd wzorców oraz współuczestnictwo w sprawach świata chrześcijańskiego uczyniły z Polski pełnoprawnego członka i współtwórcę cywilizacji łacińskiej. Był to proces długi i żmudny, a główną rolę w tych przemianach od początku odgrywały Kościół i religia.