Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R19DnExhoDQw3
Zdjęcie przedstawia rozłożone na biurku stary zegarek, okulary, otwartą książkę.

Rozprawa o metodzie – praca z tekstem

Źródło: Pixabay, domena publiczna.

Tekst pisany jest najczęstszym nośnikiem treści filozoficznych. W opinii samych filozofów aktywność pisarska nie ma jednak jednoznacznego charakteru. Niektórzy filozofujący podkreślają, że myśl, która jest zapisana, zastyga, i jej dalsze życie może być tylko interpretacją, podczas gdy myśl żywa podważa swoje wcześniejsze ustalenia i ten jej nieustanny ruch jest właściwym wyrazem filozofowania. Wydaje się jednak, że tak samo konieczny jest ruch myśli, jak zatrzymywanie go i utrwalanie w formie literackiej – kultura, jej rozwój nie obędą się bez dialogu z wciąż na nowo odczytywaną myślą minioną, a przecież nie znamy lepszej formy utrwalania myśli niż tekst.
Tekst filozoficzny jest zawsze wyzwaniem, treścią, która domaga się interpretacji. Sztuka czytania i interpretowania tekstów towarzyszy filozofii od zawsze, jest ona także odrębnym przedmiotem filozoficznego namysłu, zwłaszcza w ostatnim stuleciu, kiedy to filozofia istotnym przedmiotem swoich dociekań uczyniła język.
Mimo tego, że istotnym wymogiem filozofowania jest ścisłość używanych pojęć, dużą ich część cechuje wieloznaczność, której źródłem jest zarówno kultura, w jakiej tekst powstał, jak i ta, w jakiej był i jest aktualnie czytany. Lektura tekstu filozoficznego jest tym samym traktowana jako dialog pomiędzy znaczeniami zakorzenionymi w procesie powstawania dzieła oraz jego historycznymi kontekstami a czytającym, który każdorazowo wnosi do lektury konteksty i znaczenia własne. Sens pojawiający się w lekturze nie jest więc ani po prostu odkrywany w dziele, ani też tworzony dowolnie przez odbiorcę. Powstaje w przestrzeni pomiędzy nimi. Warunkiem i pierwszym etapem dialogu z dziełem pochodzącym z przeszłości jest uważne zaznajomienie się z nim, odsłonięcie celów i jego wewnętrznej struktury. Można postępować tak z tekstem René Descartesa, pochodzącego z części IV jego popularnej książki Rozprawa o metodzie właściwego kierowania rozumem i poszukiwania prawdy w naukach, w której autor daje zwięzły wykład wybranych wątków swojego systemu filozoficznego. Wspomagając się przybliżeniem poglądów Kartezjusza zamieszczonym dalej, dokonasz analizy fragmentu zawierającego autorski opis drogi do kilku podstawowych tez filozoficznych, między innymi najsłynniejszej tezy Kartezjusza: myślę, więc jestem.

Twoje cele
  • Poznasz podstawowe problemy filozofii Kartezjusza.

  • Dokonasz analizy tekstu Kartezjańskiego poprzez: rozpoznanie celów autora; rozpoznanie pojęć, etapów wywodu, a także argumentów.

  • Porównasz stanowisko Kartezjusza z innymi kontekstami filozoficznymi.