Czy to nie ciekawe ?

Przecierać szlaki – to marzenie większości młodych ludzi. Dosłownie, przecierać szlaki, to pójść, którędy nikt przede mną nie przeszedł. Trafić w miejsce, w którym żaden człowiek przede mną nie był. Ale także przecierać szlaki w przenośni: wynaleźć coś, odkryć. Pomyśleć o czymś, czego umysł ludzki sobie wcześniej nie wyobraził, po czym zrobić to. A przecierać szlaki w relacjach między ludźmi, to wymyślać zupełnie nowe, często rewolucyjne aspekty stosunków społecznych i proponować je ludziom, przekonywać do nich innych. Czy to nie jest atrakcyjne?

W naukach przyrodniczych przecieranie szlaków jest stosunkowo rzadkim przywilejem badacza lub grupy badaczy. Oznacza zauważenie zupełnie nowego zjawiska, przebadanie go, choćby wstępnie i stworzenie naukowych podwalin pod dalsze jego rozpoznawanie, na ogół przez innych naukowców. Przypomina to nieco – takie militarne skojarzenie – uczynienie wyłomu w szczelnej linii obrony nieprzyjaciela przez batalion szturmowy. W wyłom ten wchodzi następnie dywizja pancerna… Próżno dociekać, czyją zasługą jest wtedy zdobycie kawałka terenu? Rozwój nauki często przebiega według zbliżonego schematu, choć nie ma tam pojęcia „nieprzyjaciel” ani „zdobywanie terenu”. Jest przyroda i jej tajemnice do odkrycia.

Nie sposób opisać, ile dowiedzieliśmy się o strukturze materii dzięki odkryciu promieniotwórczości. W wyłom, który otworzyła Maria Skłodowska‑Curie, weszły dwie całe armie: chemików i fizyków, każda uzbrojona w nieco inne narzędzia, choć ze wspólnym celem. Ale kto pomagał, gdy doktorantka Maria przekonywała przyrodę, by ta uchyliła choćby małego rąbka? A może działała zupełnie samotnie? Jakie jeszcze wyłomy były jej udziałem?

R1ZipRELWrjpg

Rys. a. Czarno‑białe zdjęcie przedstawia Alberta Einsteina i Marię Skłodowską‑Curie. Postaci są niewyraźne, stoją na trawie. Mężczyzna ubrany jest w długi ciemny płaszcz oraz kapelusz. W ręku trzyma fajkę. Kobieta ubrana w ciemny płaszcz i wokół szyi zawinięty szal. Włosy ma gładko zaczesane w kok. Oboje uczeni pochłonięci są rozmową.