Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R1Tqj8oXaKUQF
Ilustracja przedstawia dwie pary rąk, które przeciągają linę. Każda w swoją stronę.

Erystyka: zbijanie argumentów współrozmówcy czy zabijanie poczucia własnej wartości wroga?

Źródło: Pixabay, domena publiczna.

Niewątpliwie sztuka erystyczna pojawiła się i rozwinęła dzięki ludzkiej pomysłowości oraz z powodu potrzeb hubrystycznych. Potrzeby hubrystyczne to określenie autorstwa psychologa Józefa Kozieleckiego na te pragnienia człowieka, które związane są z potwierdzaniem i podnoszeniem własnej wartości. Hybris to grecka bogini pychy i zuchwałości, od jej imienia pochodzi grecka nazwa pychy jako namiętności doświadczanej przez człowieka, bluźnierczej wobec bogów i prowadzącej do upadku tego, kto jej uległ.

Na gruncie współczesnej psychologii potrzeby hubrystyczne są rozpoznawane jako ważny i pozytywny element doświadczenia wewnętrznego człowieka: pobudzają do działania, ich realizacja przynosi poczucie bezpieczeństwa i spełnienia. Jednak mają również mroczną stronę, przypominającą źródłosłów ich nazwy: zawziętą i przynoszącą spustoszenie Hybris.

Pragnienie bezwarunkowego zwycięstwa nad drugim człowiekiem, potrzebę bezwzględnego górowania nad innymi możemy nierzadko dostrzec podczas publicznych debat polityków. W takiej debacie unicestwienie współrozmówcy wydaje się głównym celem, do którego dobiera się słowne środki. Hybris ujawnia się także w mniej publicznych formach erystycznej aktywności, kiedy za wszelką cenę nasza racja musi zwyciężyć, np. w kłótni rodzinnej lub podczas niepozornych konfrontacji szkolnych.

Przyjrzyjmy się wybranym chwytom erystycznym, które w znacznym stopniu wiążą się z ludzkim pragnieniem poprawienia samooceny.

Twoje cele
  • Poznasz wybrane chwyty erystyczne oraz konsekwencje ich stosowania.

  • Odróżnisz erystyczne sposoby komunikacji od rzeczowych.