Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Rp6dR8hVb6fKO
Ilustracja przedstawia żołnierzy stojących na polu. W centralnej części jeździec na białym koniu, trzyma w prawej dłoni kapelusz, którym oddaje pokłon. Wokół niego stoją żołnierze. Dwóch z nich rozcina bagnetami sztandar. Za nimi – słup graniczny z napisem. W oddali zastępy żołnierzy, namioty, zabudowania. W tle zachmurzone, mroczne niebo.

Emigracja popowstaniowa i zsyłki w głąb Rosji

Finis Poloniae 1831, obraz niemieckiego malarza Dietricha Montena z 1832 r. Widać na nim rozbite oddziały polskie przekraczające granicę z Prusami. Na środku – oficer na białym koniu oddaje ostatni pokłon ojczyźnie. Wokół – zrozpaczeni żołnierze. Dwóch z nich rozcina bagnetami sztandar, żeby podzielić się tą relikwią. Za nimi – słup graniczny z napisem Finis Poloniae. Granica kraju jest tu też końcem państwa polskiego. Obraz można obejrzeć w Starej Galerii Narodowej w Berlinie.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

Po upadku powstania listopadowego kilkadziesiąt tysięcy Polaków opuściło ojczyznę. Popowstaniowa emigracja zyskała w polskiej historiografii określenie „wielkiej” nie tyle ze względu na liczbę uchodźców, ile na rolę, jaką odgrywali oni w życiu politycznym i kulturalnym kraju.

Większość uchodźców kierowała się do Francji, którą w ówczesnym świecie uważano za kolebkę republikańskiej, antymonarchistycznej rewolucji. Polacy spodziewali się, że ponownie podejmie ona próbę zburzenia porządku stworzonego w Europie po klęsce Napoleona kilkanaście lat wcześniej. Jego żołnierzami była przecież większość wyższych oficerów polskich. Ponadto władze francuskie zapowiedziały, że uchodźcy z Polski otrzymają zakwaterowanie oraz uzyskają comiesięczne wynagrodzenie.

Tymczasem ziemie polskie pod zaborem rosyjskim ogarnęła fala represji. W Warszawie na ponad dwie dekady rządy objął carski namiestnik gen. Iwan Paskiewicz, którego wojska wcześniej stłumiły narodowowyzwoleńczy zryw.

Rp9TmI7nTW85J1
Linia chronologiczna przedstawia następujące wydarzenia: 1825 Mikołaj Pierwszy carem Rosji i królem Polski. 29/30 listopada 1830 Wybuch powstania listopadowego. Grudzień 1831 Utworzenie w Paryżu Komitetu Narodowego Polski przez Joachima Lelewela. 1832 Wydanie przez cara Statutu Organicznego. 1832 Powstanie Towarzystwa Literackiego Polski w Paryżu. 1834 Wydanie Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. 1838 Założenie Biblioteki Polskiej w Paryżu. 1848‑1849 Wiosna Ludów.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Twoje cele
  • Wyjaśnisz, dlaczego Polacy decydowali się opuszczać ojczyznę od 1831 roku i czy robili to na zawsze.

  • Scharakteryzujesz sposoby, w jakie Francja pomagała uchodźcom.

  • Wskażesz kierunki Wielkiej Emigracji.