Czy wolność to jedynie iluzja? A jeśli jesteśmy jej pozbawieni, jakie znaczenie mają nasze działania? Czy naprawdę wszystko, co robimy, odbywa się na zasadzie mechanicznej i logicznej i tylko akceptacja tego faktu może dać nam poczucie szczęścia? Interesujące, że Spinoza, skrajny determinista, stał się równocześnie jednym z ojców liberalizmu. Cenił wolność myślenia, bronił wolności słowa i uważał, że każdy ma prawo podchodzić do spraw wiary zgodnie ze swym usposobieniem, byle tylko nie narzucał ograniczeń innym. Pomaga to zrozumieć jego pojęcie wolności. Wolnym nazywał każdego, kto działa na zasadzie konieczności własnej natury, nieprzymuszony do tego działania przez nikogo innego.