RM87Rq6fM1nAq
Zdjęcie przedstawia krajobraz. Znajdują się tu pola uprawne oddzielone od siebie niskimi krzewami i drzewkami. W tle znajdują się nieliczne zabudowania oraz las.

Wpływ czynników społeczno‑ekonomicznych na rozwój rolnictwa

Źródło: A. Hartmann, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Agricultural_landscape_Mergelland.jpg, licencja: CC BY-SA 2.0.

Na rolnictwo mają wpływ różne czynniki. Można je podzielić na przyrodnicze i pozaprzyrodnicze. Jak zapewne pamiętasz, rozmieszczenie produkcji roślinnej i zwierzęcej jest związane z występowaniem określonych typów gleb, warunkami klimatycznymi i wodnymi, a także z rzeźbą terenu. Na korzystnych z punktu widzenia tej działalności obszarach uprawia się zwykle bardziej wymagające rośliny, a na słabszych – bardziej odporne na gorsze warunki środowiska, a także bardzo często prowadzi się na nich chów zwierząt. Jednak w produkcji rolniczej nie mniej ważną rolę odgrywają warunki społeczno‑ekonomiczne. Człowiek bowiem zna sposoby prowadzenia rolnictwa na obszarach o urozmaiconym ukształtowaniu powierzchni czy mniej żyznych glebach. Ponadto na niektórych obszarach o dobrych warunkach glebowych, klimatycznych, wodnych i o mało urozmaiconej rzeźbie terenu nie prowadzi się – z różnych przyczyn społeczno‑gospodarczych – działalności rolniczej lub jest ona ograniczona.

Poniższa tabela przedstawia wybrane działania, które podejmuje człowiek na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania, aby zwiększyć jego efektywność.

Niekorzystna cecha środowiska

Działanie człowieka

niewielka suma opadów atmosferycznych lub niski poziom wód gruntowych

irygacja (melioracja nawadniająca)

duża suma opadów atmosferycznych lub wysoki poziom wód gruntowych

melioracja odwadniająca

niska temperatura powietrza/ krótki okres wegetacyjny

uprawa szklarniowa, tunelowa, zabezpieczanie upraw przed mrozami, modyfikacja gatunków w celu zmniejszenia ich wymagań termicznych

mało żyzna gleba

zwiększenie poziomu chemizacji

gleba zbita

spulchnianie gleb

duże spadki terenu

tarasowanie stoków

Twoje cele
  • Wskażesz przykłady działań człowieka wpływających na modyfikację niekorzystnych z punktu widzenia rolnictwa warunków przyrodniczych.

  • Wymienisz i scharakteryzujesz czynniki społeczno‑ekonomiczne, które wpływają na rozwój rolnictwa.

  • Porównasz państwa pod względem zróżnicowania społeczno‑ekonomicznych czynników rozwoju rolnictwa.

  • Podasz przykłady wskaźników poziomu rolnictwa.

  • Ocenisz poziom rolnictwa na podstawie zróżnicowania wartości wybranych wskaźników.