Napoleon Bonaparte początkowo (w latach 1797‑1805) traktował Polaków jako jedną z licznych formacji najemnych, którymi dowodził. Gdy w 1806 r. wysyłał generała Jana Henryka Dąbrowskiego, aby ten zorganizował bunt w Wielkopolsce przeciw Prusakom, liczył na polską pomoc, ale nie traktował jej jako czegoś istotnego. Sprawne utworzenie Księstwa Warszawskiego i jego armia, która (w 1809 r.) pobiła dwukrotnie silniejszych Austriaków, zaimponowały cesarzowi Francuzów. Zagrożenie dla jego imperium ze strony Rosji doprowadziło Bonapartego w końcu do przekonania, że należy ją odepchnąć za przedrozbiorowe granice i odgrodzić się Polską. O względy Polaków rywalizował wówczas (w 1812 r.) z Aleksandrem I, carem Rosji. Po latach tak ich obu stosunek do Polski oceni w Pamiętniku Walerian ŁukasińskiWLWalerian Łukasiński: O Aleksandrze: chciał Polski dla siebie i o Napoleonie: żądał jej istnienia dla ludzkości i bezpieczeństwa Europy*. Czy jednak jego stosunek do walki Polaków o niepodległość był faktycznie tak pozytywny? A może rację mają ci, którzy podkreślają wyrachowanie i cynizm Bonapartego?

Indeks dolny *Walerian Łukasiński, Pamiętnik, PIW, Warszawa 1986, s. 32. Indeks dolny koniec_{*Walerian Łukasiński, Pamiętnik, PIW, Warszawa 1986, s. 32.}