Pewien wybitny niemiecki historyk Rzymu wyliczył w 1984 r., że co najmniej 210 czynników złożyło się na upadek cesarstwa zachodniego. Od tego czasu pojawiły się nowe teorie. Wciąż jest to temat żywo dyskutowany i bardzo złożony. Niektórzy, aby podkreślić zawiłość zagadnienia, piszą o tzw. sprzężeniu zwrotnym: jeden czynnik wywoływał pojawienie się innego – i na odwrót; innymi słowy przyczyny upadku Rzymu, które zwykle nazywamy zewnętrznymi, były nierozerwalnie związane z przyczynami wewnętrznymi i wzajemnie się warunkowały. Spośród wszystkich powodów końca Rzymu na Zachodzie trzy wydają się kluczowe: najazd ludów barbarzyńskich, słabość armii rzymskiej i kryzys ekonomiczny państwa rzymskiego.